Ο Προϋπολογισμός του 2026 είναι προϊόν τεχνοκρατικής επάρκειας, πολιτικής ωριμότητας και θεσμικής ευθύνης. Δεν αποτελεί ποσοτική καταγραφή, αλλά έναν θεσμικό χάρτη πορείας, μια συλλογική επιλογή σταθερότητας και προόδου. Αποτελεί συνέχεια μιας διαδρομής 7 ετών που έχει ως στόχο μια οικονομία σταθερή, ανθεκτική, αναπτυσσόμενη και κοινωνικά δίκαιη.
Η χώρα βρίσκεται μπροστά σε ένα σταυροδρόμι. Από τη μία πλευρά, υπάρχει ένας δρόμος ευθύνης, σοβαρότητας, συνέπειας και συνέχειας, ο οποίος ακολουθήθηκε τα τελευταία χρόνια και έφερε απτά αποτελέσματα: διατηρήσιμη ανάπτυξη, αποκλιμάκωση χρέους, μείωση φορολογικών βαρών, αύξηση απασχόλησης, ανάκτηση αξιοπιστίας. Από την άλλη, υπάρχει ο δρόμος της ασάφειας, των εύκολων υποσχέσεων και των πρόχειρων προσεγγίσεων που οδηγεί σε παθογενές υπόστρωμα, το οποίο θα επιβαρύνει τις επόμενες γενεές. Ο Προϋπολογισμός αποτελεί καθαρή επιλογή του πρώτου δρόμου, με θετικές προοπτικές.
1ον. Η ανάπτυξη της οικονομίας είναι διαρκής και ποιοτικά αναβαθμισμένη.
Η οικονομία προβλέπεται να συνεχίσει, για έκτο συναπτό έτος, να καταγράφει υψηλότερο ρυθμό πραγματικής ανάπτυξης σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης, σταθερά άνω του 2%. Μάλιστα, το πραγματικό ΑΕΠ ανέρχεται στο υψηλότερο σημείο από το 2010, διαρκώς αυξανόμενο από το 2020. Αυτή η ανάπτυξη, πέρα από την κατανάλωση, στηρίζεται στις επενδύσεις και στις εξαγωγές, που συμβάλλουν στην αύξηση του ιδιωτικού και δημόσιου πάγιου κεφαλαίου, στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, στη δημιουργία νέων ή στον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων δημόσιων υποδομών, στην περαιτέρω ενίσχυση της απασχόλησης, στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής και στην άρση των ανισοτήτων. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν μια ποιοτικά διαφορετική οικονομία.
Κρίσιμη καθίσταται η συμβολή των μεγάλων έργων υποδομών και των στοχευμένων δημόσιων επενδύσεων, που αποτελούν θεμέλιο βιώσιμης ανάπτυξης. Στη Θεσσαλονίκη, υλοποιούνται παρεμβάσεις που μεταμορφώνουν την πόλη και ενισχύουν τον ρόλο της ως μητροπολιτικού κέντρου της Βόρειας Ελλάδας. Το έργο του Fly Over, που αναβαθμίζει τον οδικό της χάρτη και αποσυμφορεί τον περιφερειακό άξονα, το Μετρό που έχει αλλάξει οριστικά τις μετακινήσεις και την οικονομική δραστηριότητα και ο εκσυγχρονισμός των αστικών συγκοινωνιών με νέο στόλο λεωφορείων, που ενισχύει την καθημερινότητα και τη λειτουργικότητα της πόλης, είναι υποδομές που βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητα, στηρίζουν την ανάπτυξη και αναβαθμίζουν, ουσιαστικά, την ποιότητα ζωής των πολιτών.
2ον. Η δημοσιονομική σταθερότητα είναι από τους ακρογωνιαίους λίθους της προόδου.
Από το 2019, η Κυβέρνηση ακολουθεί, σταθερά, μια πολιτική δημοσιονομικής σύνεσης και υπευθυνότητας. Ακόμη και μέσα στις αλλεπάλληλες κρίσεις, κατάφερε να στηρίξει την κοινωνία και, ταυτόχρονα, να παραμείνει εντός οικονομικών στόχων. Συνεπώς, δεν είναι τυχαίο ότι η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες με τις καλύτερες δημοσιονομικές επιδόσεις της Ευρωζώνης, σε αντίθεση με πολλές άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες, όπου παρατηρούνται έντονες ανισορροπίες. Αυτή είναι πολιτική ευθύνης και σταθερότητας. Σταθερότητα όχι ως αυτοσκοπός, αλλά ως προϋπόθεση ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και εθνικής ασφάλειας.
3ον. Το μίγμα της δημοσιονομικής πολιτικής, αποτέλεσμα της διαχρονικής φιλοσοφίας της Νέας Δημοκρατίας, είναι οικονομικά αποτελεσματικό και κοινωνικά δίκαιο.
Στον πυρήνα της οικονομικής πολιτικής βρίσκεται η μείωση των φορολογικών βαρών για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Από το 2019 μέχρι σήμερα, η Κυβέρνηση ακολουθεί μια συνεπή στρατηγική φορολογικών μειώσεων, με διαρκή στόχο τη μόνιμη στήριξη του διαθέσιμου εισοδήματος, την ενίσχυση της παραγωγής και τη δημιουργία ευνοϊκού επενδυτικού κλίματος. Παράλληλα, ενισχύεται, διαρκώς, ο κατώτατος μισθός και ο μέσος μισθός, τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, καθώς και το εισόδημα των συνταξιούχων, τονώνοντας την ιδιωτική κατανάλωση.
4ον. Το δημόσιο χρέος μειώνεται, σταθερά και βιώσιμα.
Συγκεκριμένα, το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης, ως ποσοστό του ΑΕΠ, αναμένεται να παρουσιάσει, για έκτο συνεχόμενο έτος, τη μεγαλύτερη αποκλιμάκωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και να διαμορφώνεται στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2010. Οι δαπάνες για τόκους, μετά το 2021, διαμορφώνονται κοντά στο 3% του ΑΕΠ. Και η χώρα προχωρά, σταθερά τα τελευταία χρόνια, σε πρόωρες αποπληρωμές χρέους του θεσμικού τομέα και διμερών δανείων με τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης. Η μείωση αυτή του δημοσίου χρέους δεν είναι συγκυριακή, είναι διαρθρωτική.
5ον. Η χώρα συγκλίνει, σταδιακά, με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το ονομαστικό ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, διαρκώς αυξανόμενο από το 2020, έφτασε στο υψηλότερο σημείο από το 2010. Ενώ και το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών είναι ενισχυμένο κατά 23% από το 2019. Η πορεία αυτή πρέπει να έχει συνέχεια και να εδράζεται στην υπευθυνότητα.
Ωστόσο, δεν μπορούμε να αγνοούμε τις δυσκολίες. Είναι γεγονός ότι μεγάλο μέρος της κοινωνίας δοκιμάζεται. Υφίσταται συσσωρευμένη ακρίβεια, παρά την επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των τιμών και την εξομάλυνση των πληθωριστικών πιέσεων. Το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, αν και βελτιώνεται σημαντικά μετά το 2020, δεν έχει φτάσει ακόμη τα προ δημοσιονομικής κρίσεως επίπεδα. Το συσσωρευμένο ιδιωτικό χρέος, αν και ρυθμίζεται με καλύτερους όρους μετά τις νομοθετικές πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης των τελευταίων ετών, παραμένει υψηλό. Η εύρεση προσιτής στέγης, ιδίως για τα νέα ζευγάρια, έχει δυσκολέψει. Η παραγωγικότητα, παρά τη βελτίωση των τελευταίων ετών, υπολείπεται σημαντικά του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών παραμένει υψηλό. Ενώ το δημογραφικό πρόβλημα και η κλιματική κρίση είναι μείζονα εθνικά προβλήματα. Πρόκειται για ζητήματα που απαιτούν σοβαρό, μακροπρόθεσμο σχεδιασμό. Η Πολιτεία οφείλει να επιμείνει σε στοχευμένες λύσεις, κίνητρα και ενεργητικές πολιτικές στήριξης της κοινωνίας, με σεβασμό στους δημοσιονομικούς στόχους και κανόνες.
Με σοβαρότητα, συνέπεια και συλλογική προσπάθεια, η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να συνεχίσει να προοδεύει, να στηρίζει την κοινωνία, να ενισχύει την οικονομία, να ισχυροποιεί τη χώρα.
Ο κ. Χρήστος Σταϊκούρας είναι Καθηγητής ΟΠΑ (Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), Βουλευτής ΝΔ
