Η τουριστική ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης είναι μια υπόθεση δυναμική, προϋποθέτει προσαρμοστικότητα και πάνω από όλα κεντρικό σχεδιασμό ανάλογα με τις ανάγκες της εποχής και της αγοράς.
Η πόλη μας έχει την ευτυχία να διαθέτει πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα, ώστε να μπορεί να καλύψει τα θέλω, τις επιθυμίες και την εμπειρία που αναζητά να ζήσει ο τουρίστας σε πολλές και διαφορετικές μορφές τουρισμού. Η τεράστια ιστορία και ο μοναδικός αρχαιολογικός πλούτος, η πολυπολιτισμικότητα και το πολιτιστικό της προϊόν, η γαστρονομία, η ακαδημαϊκότητα, όπως και ο συνεδριακός τουρισμός, συνθέτουν πραγματικά μια «φαρέτρα» τουριστικού προϊόντος που πολύ δύσκολα μπορεί να βρει ένας επισκέπτης σε άλλη περιοχή. Αν προσθέσουμε και τη γεωγραφική της θέση, μαζί με το γεγονός ότι είναι από τις λίγες μεγαλουπόλεις με θαλάσσιο μέτωπο, αλλά και ορεινό όγκο, γίνεται ευκόλως κατανοητό ότι το οικονομικό όφελος θα πρέπει να είναι αντάξιο των παραπάνω στοιχείων. Το εύρος δε του οικονομικού οφελους που θα προκύψει για το ΑΕΠ της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης, αλλά και ολόκληρης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, μπορεί να κάνει τη διαφορά σε ολόκληρο το οικονομικό περιβάλλον της περιφέρειας, όπως και στις επιχειρήσεις του Νομού και τους επαγγελματίες. Η οικονομία κλίμακος που μπορεί να προκύψει, είναι ικανή να αλλάξει επίπεδο επιχειρηματικού οφέλους, όχι μόνο για τις αμιγώς τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά και για ένα σύνολο επιχειρήσεων και επαγγελμάτων που δεν έχουν άμεση σχέση με τον τουρισμό.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα αναβάθμισης του τουριστικού προϊόντος, με σχετική βελτίωση και των ανάλογων δεικτών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της ανόδου του τουρισμού στην Θεσσαλονίκη αποτελούν τα στοιχεία των αφίξεων των περιφερειακών αεροδρομίων της Fraport. Βάσει αυτών το επτάμηνο από τον Ιανουάριο έως και τον Ιούλιο στο αεροδρόμιο Μακεδονία καταγράφηκε αύξηση αφίξεων κατά 7,1% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2024. Παράλληλα, η πόλη έχει πλέον τουρισμό κρουαζιέρας καταγράφοντας την τελευταία πενταετία κατακόρυφη άνοδο στις αφίξεις κρουαζιερόπλοιων, από τις μόλις 17 το 2021 έχει φτάσει τις 81 αφίξεις το 2024 και τις 70 αφίξεις φέτος. Όλα αυτά έγιναν λόγω της αναβάθμισης των ανάλογων υποδομών.
Ωστόσο, η πόλη μας έχει μπροστά της αρκετή δουλειά για να μπορέσει να έχει την οικονομική δραστηριότητα και ανάπτυξη που θα ήθελε και θα μπορούσε από το τουριστικό προϊόν που προσφέρει. Το τρίπτυχο που πρέπει να επικρατήσει και να αναβαθμιστεί είναι, σχεδιασμός με λίγα λόγια ένα επικαιροποιημένο masterplan τουριστικής ανάπτυξης, υποδομές όπως αναφέρθηκε και ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών.
Η ΠΕ Θεσσαλονίκης είχε να δει μεγάλα έργα υποδομής πάρα πολλά χρόνια. Η ψαλίδα άνοιγε, οι ανταγωνιστικές απέναντί της αγορές εκσυγχρονίζονταν και η πόλη έμεινε πίσω. Αυτή τη στιγμή έχουν δρομολογηθεί και υλοποιούνται μεγάλα έργα διασύνδεσης, αλλά μέχρι να ολοκληρωθούν αυτά που έχουν ξεκινήσει και να ξεκινήσουν αυτά που έχουν δρομολογηθεί, το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των άλλων περιοχών θα αυξάνεται. Για αυτό τον λόγο χρειάζεται επικαιροποιημένος σχεδιασμός με στόχευση στις υποδομές που έχει ανάγκη η Θεσσαλονίκη, σε συνάρτηση με το τουριστικό προφίλ που επιθυμεί να ακολουθήσει.
Επίσης χαρακτηριστικό παράδειγμα, η έλλειψη μεγάλων μαρίνων ελλιμενισμού γιοτ και ιστιοφόρων. Μια πόλη με παραλιακό μέτωπο στον κεντρικό της Δήμο 5 χιλιομέτρων και συνολικά στη Μητροπολιτική Ενότητα με παραλιακό μέτωπο 40 χλμ. που διατρέχει επτά δήμους και ακόμη δεν έχουν υλοποιηθεί υποδομές μαρίνας που να μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλα σκάφη και μεγάλο αριθμό αυτών.
Και δεν αναφέρομαι τυχαία στον τουρισμό μαρίνας. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, ενώ η Θεσσαλονίκη έχει αύξηση επισκεψιμότητας, υστερεί στο ύψος τής κατά κεφαλήν δαπάνης των επισκεπτών, καθώς ο μέσος όρος της παραμένει χαμηλός. Η στόχευση, λοιπόν, σε τουρίστες υψηλού βαλαντίου όπως αυτοί των γιοτ και των ιστιοφόρων αποτελεί μέρος της λύσης, για αύξηση του μέσου όρου της κατά κεφαλήν δαπάνης. Παράλληλα, οι τουρίστες κρουαζιέρας είναι δύσκολο να αφήσουν τα χρήματα που θα επιθυμούσε η αγορά της Θεσσαλονίκης, καθώς τους παρέχονται όλα στο πακέτο κρουαζιέρας.
Αυτοί που αφήνουν τα περισσότερα χρήματα, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι τα πληρώματα των κρουαζιερόπλοιων. Εδώ έρχεται ο σωστός σχεδιασμός ώστε μόλις αφιχθεί στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης ένα κρουαζιερόπλοιο, πρέπει να υπάρχει μια ολοκληρωμένη πρόταση, σε ποια σημεία της πόλης μπορούν να περάσουν τις ώρες παραμονής τους σε αυτή, βάσει των ενδιαφερόντων του καθενός. Με λίγα λόγια, όποιος είναι λάτρης της γαστρονομίας πού μπορεί να καλύψει αυτή του την επιθυμία, όποιος είναι λάτρης της ιστορίας ή του πολιτισμού ποιες περιοχές και πια σημεία μπορεί να επισκεφτεί κτλ.
Τέλος έρχεται το κομμάτι της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Οι επιχειρηματίες του κλάδου πρέπει να κατανοήσουν ότι η ποιοτική αναβάθμιση των προϊόντων, εμπορευμάτων και κυρίως υπηρεσιών που προσφέρουν αποτελεί επένδυση και τα χρήματα που δαπανώνται δεν πρέπει να λογίζονται ως έξοδα. Παράλληλα, πρέπει να εκπαιδευτούν ώστε να βλέπουν τον τουρίστα ως συνεργάτη με τον οποίο επιθυμούν να συνεργαστούν και στο μέλλον μαζί του και όχι ως έναν πελάτη ή καταναλωτή που τον βλέπουν τώρα και καθώς δεν θα ξαναέχουν συναλλαγή μαζί του επιδιώκουν το μεγαλύτερο δυνατό κέρδος από αυτόν. Μια ακριβή πόλη, η πλειονότητα δεν επιθυμεί να την επισκεφτεί, ενώ συγχρόνως είναι ένας χαρακτηρισμός που αν επικρατήσει για κάποια περιοχή, πολύ δύσκολα να ξεχαστεί. Μια ποιοτική πόλη όμως με ανάλογες τιμές, είναι σίγουρο πως όχι μόνο επιθυμεί να την επισκεφτεί πολύ μεγαλύτερος αριθμός τουριστών -ειδικά με όσα έχει να προσφέρει η Θεσσαλονίκη- αλλά είναι και πολύ μεγάλο το ποσοστό που θα τη συστήσει σε γνωστούς και φίλους για να την επισκεφτούν. Και αυτό είναι που παράγει την υπεραξία.
Έχουμε ότι χρειαζόμαστε. Οι φορείς ενωμένοι πρέπει να σχεδιάσουν την τουριστική αξιοποίηση της Θεσσαλονίκης και η πολιτεία αρωγός, να πιέσει για την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης των έργων που είναι σε εξέλιξη και να βρει τα χρηματοδοτικά εργαλεία ώστε να διαθέσει τα κονδύλια που χρειάζονται για την ενίσχυση και αναβάθμιση των αναγκαίων υποδομών.
Η τουριστική Θεσσαλονίκη του αύριο, πρέπει να χτιστεί σήμερα
*Ο κ. Στέφανος Κουζώφ είναι Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Business Broker
