Ο γεωργικός τομέας στην Ευρώπη αντιμετωπίζει δυο σημαντικά προβλήματα. Το πρώτο αφορά τη γήρανση του πληθυσμού, με τις χώρες μέλη να παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά αγροτών άνω των 55-65 ετών, γεγονός που αποτελεί εμπόδιο στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και στην προσαρμογή στις διεθνείς αγορές. Το πλαίσιο της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) προβλέπει εννέα στόχους, ένας από τους οποίους είναι η ανανέωση των γενεών.
Το δεύτερο σημαντικό πρόβλημα είναι ο ρόλος και η συμμετοχή των γυναικών αφού τα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι κατά μέσο όρο περίπου το 30% των εκμεταλλεύσεων σε ολόκληρη την ΕΕ αποτελούν αντικείμενο διαχείρισης από γυναίκες με σημαντικές διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα, παρά τη σημαντική συμμετοχή των γυναικών στον αγροτικό τομέα (περίπου 46% των αιτήσεων ΟΣΔΕ το 2022), η καλλιεργήσιμη έκταση που δηλώνεται από αυτές είναι αναλογικά μικρότερη (36%). Αυτό υποδεικνύει ότι οι γυναίκες αγρότισσες ενδέχεται να αντιμετωπίζουν εμπόδια στην ιδιοκτησία γης ή στη διαχείριση μεγαλύτερων εκμεταλλεύσεων.
Η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) της ΕΕ περιλαμβάνει πλέον μέτρα που στοχεύουν στην ενίσχυση και την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στον αγροτικό τομέα. Η νέα ΚΑΠ (2023–2027) αναγνωρίζει τον κρίσιμο ρόλο των γυναικών στην αγροτική παραγωγή και την ανάπτυξη της υπαίθρου, ενώ για πρώτη φορά στην ιστορία της, η ΚΑΠ περιλαμβάνει έναν ειδικό στόχο (τον όγδοο) που αναφέρεται ρητά στην προώθηση της ισότητας των φύλων και της συμμετοχής των γυναικών στη γεωργία.
Οι γυναίκες έχουν πολυλειτουργικό ρόλο για την αναζωογόνηση της υπαίθρου ως χώρου διαβίωσης και κοινωνικής δραστηριότητας. Οι γυναίκες επιστήμονες (γεωπόνοι, δασολόγοι, κλπ) αλλά και οι γυναίκες αγρότισσες έχουν κεντρικό ρόλο για την ανάδειξη της πραγματογνωσίας και ικανότητάς τους στον πρωτογενή τομέα, ενώ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον ψηφιακό μετασχηματισμό των αγροτικών περιοχών, οδηγώντας την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών.
Είναι σημαντική για την αντιμετώπιση του προβλήματος η ανάπτυξη κοινωνικών υποδομών που θα διευκολύνουν την γυναίκα στην ύπαιθρο και θα δημιουργούν προοπτικές και ευκαιρίεςαπασχόλησηςπου θα εξασφαλίζουν την βιωσιμότητα και ανθεκτικότητα με επαρκείς αναπτυξιακές δυνατότητες. Η τεχνολογία επίσης με τον ερχομό της 4ης βιομηχανικής επανάστασης θα πρέπει να καταστεί προσβάσιμη από όλους με ισότητα ευκαιριών και μέσω αυτής την προώθηση γυναικείων μορφών επιχειρηματικότηταςστην ύπαιθρο.
H ειδική γεωργική κατάρτιση και η παροχή συμβουλών από γυναίκες για τις γυναίκες θα πρέπει να επεκταθεί, με ευκταίο αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου γυναικών στονπρωτογενή τομέα. Τέλος οι γυναίκες στις αγροτικές περιοχές θα πρέπει να αποκτήσουν προσόντα και κατάρτιση ως παραγωγοί και επιχειρηματίες, να εξαλειφθεί κάθε είδους διάκριση κατά των γυναικών στην εργασία και να βελτιωθούν τα προγράμματα κατάρτισης των γυναικών με πρόσβαση σε μεταπτυχιακή εκπαίδευση και σε ειδικευμένες σειρές γεωπονικών μαθημάτων.
Έχουμε χρέος σαν γυναίκες γεωπόνοι μαζί με την πολιτεία, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους συλλογικούς φορείς να ενθαρρύνουμε το επιχειρηματικό πνεύμα και τις πρωτοβουλίες των γυναικών, μέσω της προώθησης της γυναικείας ιδιοκτησίας, των δικτύων γυναικών επιχειρηματιών και τη διαμόρφωση συνθηκών πλαισίου στο χρηματοπιστωτικό τομέα ώστε να είναι δυνατή για τις γυναίκες επιχειρηματίες της υπαίθρου η πρόσβαση σε επενδύσεις και δάνεια.
*Η Λίνα Τουπεκτσή είναι Γεωπόνος MSc, Yπ. Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πολιτεύτρια ΝΔ Ημαθίας
