Αυτά επιλέγει να φωτίσει ο Δημήτρης Λουζικιώτης στη φωτογραφική έκθεσή του «Άθως Θύραυλοι Στώμεν», που εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 28 Ιουλίου, στις 19.30, στο Κέντρο Πολιτισμού της Ιερισσού. Μέσα από 45 φωτογραφίες από το Άγιο Όρος, ο γνωστός φωτογράφος καλεί τον επισκέπτη να σταθεί απέναντι στη φθορά και τη μνήμη — και ίσως να κοιτάξει πέρα από αυτές.
Ο τίτλος της έκθεσης, «Άθως Θύραυλοι Στώμεν», όπως εξηγεί ο ίδιος, σημαίνει: «Να είμαστε όρθιοι στην αυλόπορτα και να κοιτάμε».Το φωτογραφικό αυτό εγχείρημα αποτελεί μέρος μιας πολύχρονης εργασίας που ξεκίνησε ο Δημήτρης Λουζικιώτης γύρω στο 2000 και κράτησε πάνω από μια δεκαετία. Ο ίδιος θυμάται: «Ίσως η αφορμή να ήταν πεζή — ταξίδεψα, είδα αυτές τις θύρες και τα παράθυρα, που μου τράβηξαν οπτικά την προσοχή. Στην πορεία, όμως, δημιουργήθηκε ένα υλικό που είχε μια κάποια καλλιτεχνική αξία». Η έκθεση παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχίαστην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τη Ρόδο, τη Λάρισα, αλλά και στο εξωτερικό, όπως στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας. Τώρα επιστρέφει στη Χαλκιδική, τον τόπο καταγωγής του Δημήτρη Λουζικιώτη.
«Γεννήθηκα στη βόρεια Χαλκιδική, στο χωριό Στρατονίκη, και μεγάλωσα έχοντας θέα τον Άθω από το πατρικό μου σπίτι», λέει. Λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας βρέθηκε επισκέπτης στις αγιορείτικες μονές από πολύ νέος και έκτοτε έχει κάνει δεκάδες ταξίδια στον μοναδικό αυτό τόπο. «Για πρώτη φορά επισκέφτηκα το Άγιο Όρος όταν ήμουν 20 ετών. Τότε ήταν διαφορετικά τα πράγματα, δεν υπήρχαν τόσοι επισκέπτες, πολλές μονές δεν είχαν καν ρεύμα». Σήμερα, όπως παρατηρεί, «το Άγιο Όρος έχει γίνει πιο προσβάσιμο και πολυφωτογραφημένο, όμως παραμένει πολύ λιτός και απλός χώρος, δεν έχει χάσει την αίσθηση του ιερού και του αυθεντικού. Έχει ενδιαφέρον ότι κάθε φωτογράφος που ταξιδεύει εκεί βλέπει διαφορετικά πράγματα: άλλος φωτογραφίζει τοπία, άλλος τα μοναστήρια, άλλος τους γέροντες. Η φωτογραφία, λόγω στατικότητας, σε κάνει να σταθείς και να αναλογιστείς πράγματα — και να φανταστείς ακόμη περισσότερα».
Θύρες και παράθυρα
Η κάμερα του Δημήτρη Λουζικιώτη δεν στράφηκε στα πρόσωπα των μοναχών ή στα τοπία, αλλά σε ό,τι συνήθως περνά απαρατήρητο. Θύρες και παράθυρα: απλά, φθαρτά υλικά — ξύλο, σίδερο, μαρμάρινα πρόπυλα, ρόπτρα. Έργα μαστόρων που εργάστηκαν στο Άγιο Όρος κυρίως τον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα. Πολλά από αυτά τα στοιχεία σήμερα δεν υπάρχουν πια. Η φωτογραφία από την άποψη αυτή λειτούργησε και σαν καταγραφή. «Έχω φωτογραφίσει μια θύρα, για παράδειγμα, πριν γίνει ανακαίνιση της μονής. Σήμερα έχει αντικατασταθεί. Η φωτογραφία λειτουργεί ως αποτύπωση μνήμης και αναφορά για ό,τι χάθηκε, ένα μικρό κομμάτι της ιστορίας που δεν επαναφέρεται», λέει ο φωτογράφος.
Κι όμως, αυτό το φθαρτό υλικό αγγίζει τους επισκέπτες, ακόμα και εκτός Ελλάδας. «Στα ταξίδια της έκθεσης στην Ελλάδα και το εξωτερικό με εξέπληξε η θετική αντίδραση των ανθρώπων σε αυτές τις εικόνες που στην ουσία δείχνουν ξύλα και σίδερα που τα τρώει ο χρόνος. Όμως δημιουργούν μία συγκίνηση στους ανθρώπους που τα βλέπουν. Πράγματα φθαρτά, σε έναν τόπο όπως το Άγιο Όρος, που έχουμε συνδέσει με το άφθαρτο».
Η έκθεση έχει σαφή συμβολισμό: Δεν είναι μόνο οι πόρτες και τα παράθυρα των μονών, είναι και τα όρια που χωρίζουν το έξω από το μέσα, το κοσμικό από το μοναστικό, το υλικό από το πνευματικό. «Μήπως και το Άγιο Όρος δεν είναι μία μεγάλη πόρτα; Γι' αυτό και κάθε άνθρωπος που πηγαίνει εκεί, αν έχει ανοιχτό το πνεύμα του και την καρδιά του, πολλές φορές θα δει πράγματα που άλλοι ίσως δεν αντιλαμβάνονται. Το Άγιο Όρος είναι κιβωτός. Με περισσότερα από χίλια χρόνια ιστορίας, είναι ανεξάντλητο. Έχει πάρα πολύ μεγάλο υλικό σε ιστορικό φορτίο και μία υπερβατική διάσταση», τονίζει ο Δημήτρης Λουζικιώτης. Ο ίδιος σχεδιάζει να επιστρέψει και τον Σεπτέμβριο, για μια νέα φωτογραφική εργασία.
Φωτογραφικό λεύκωμα
Οι εικόνες της έκθεσης συμπεριλήφθηκαν και σε φωτογραφικό λεύκωμα με τον ίδιο τίτλο (εκδ. Χαρτόδετο, 2016). Στις σελίδες του οι φωτογραφίες του Δημήτρη Λουζικιώτη συνομιλούν με πρωτότυπα ποιήματα εμπνευσμένα από αυτές, γραμμένα από την Αγαθή Δημητρούκα, τον Ντέμη Κυριάκου και τον Κωνσταντίνο Παλιάν. Όπως σημειώνει ο Φαίδων Χατζηαντωνίου στην εισαγωγή του: «Όπως τα μάτια είναι ο καθρέφτης της ψυχής, έτσι και οι θύρες και τα παραθύρια μαρτυρούν τον αθέατο πυρήνα της ζωής που ορίζουν και φυλάττουν».
Η έκθεση
Η έκθεση στην Ιερισσό διοργανώνεται από τον Δήμο Αριστοτέλη (Αντιδημαρχία Κοινωνικής Προστασίας Αλληλεγγύης και Πολιτισμού), με την υποστήριξη της Αγιορειτικής Εστίαςκαι με την αρωγή της Αξιοποίησης Τουριστικών Ακινήτων Δήμου Αριστοτέλη (ΑΞΤΑΔΑ).
Εγκαίνια: Δευτέρα 28 Ιουλίου 2025,19.30.
Την έκθεση θα προλογίσουν οι:
Νίκος Μερτζιμέκης, Δρ Αρχαιολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων Χαλκιδικής και Αγίου Όρους
Φαίδων Χατζηαντωνίου, Αρχιτέκτων / Αναστηλωτής
Ιωάννης Λάμπρος, Φιλόλογος / Συγγραφέας
και ο διευθυντής της Αγιορειτικής Εστίας Αναστάσιος Ντούρος
Διάρκεια έκθεσης: 28 Ιουλίου 2025 έως 14 Σεπτεμβρίου 2025
Κέντρο Πολιτισμού Ιερισσού, Βασ. Κωνσταντίνου και Βασ. Γεωργίου, Τηλέφωνο: 2377 021130
Ώρες λειτουργίας: Καθημερινά: 10:00–15:00 και Σάββατο 18:00–22:00, Κυριακές κλειστά
Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα του καλλιτέχνη https://www.facebook.com/louzikiotis και στο https://www.artlux.gr
