Σύμφωνα με τον κ. Αγγελούδη, «περιποιεί τιμή για τον μακροβιότερο πολιτιστικό θεσμό της πόλης, τα “Δημήτρια”, να έχει εντάξει στο πλαίσιο των 60ών εκδηλώσεων του μία μοναδική, συναρπαστική, γοητευτική καλλιτεχνική συνάντηση που συμπυκνώνει την νεότερη ιστορία της πολιτιστικής διαδρομής αυτής της πόλης στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα».
Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης ανέφερε επίσης πως «η Μακεδονική Καλλιτεχνική Εταιρεία “Τέχνη” συνυπάρχει δημιουργικά με τη “Διαγώνιο” του “αιρετικού”, αντιλαμβάνεστε ότι το λέω, σε εισαγωγικά, Ντίνου Χριστιανόπουλου, και προσφέρει στο κοινό της πόλης πάνω από 600 εικαστικά έργα, καρπούς της καλλιτεχνικής ανησυχίας διακοσίων και πλέον δημιουργών». Ο κ. Αγγελούδης σημείωσε επίσης ότι «το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών, καρπός δημιουργικός της ανιδιοτελούς προσφοράς του Νέστορα και της Αλίκης Τέλλογλου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και ευρύτερα στην κοινωνία της πόλης μας, αποτελεί ένα έργο ζωής και αγάπης που βρίσκεται όλα αυτά τα χρόνια στην πρωτοπορία της τέχνης, αναδεικνύοντας το ανεξάντλητο πολιτιστικό απόθεμα της μόνης Ευρωπαϊκής πολιτείας με 23 αιώνες διαρκούς ανελλιπούς αστικής ζωής. Αυτή είναι η πόλη μας». Καταλήγοντας ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης ανέφερε πως «ο Δήμος Θεσσαλονίκης αντιλαμβάνεται την ενδυνάμωση αυτής της συνεργασίας με το Τελλόγλειο ως μια αφετηρία για την προσέλκυση στην πόλη μείζων πολιτιστικών γεγονότων πανευρωπαϊκής εμβέλειας και δράσεων που θα αναδείξουν, θα προβάλλουν και θα ενισχύσουν την πολιτική εξωστρέφεια της Θεσσαλονίκης».
Η έκθεση -εγκαινιάστηκε στις 3/10 και θα διαρκέσει μέχρι τις 10/2/2026- με τίτλο «Τέχνη-Διαγώνιος και το Μουσείο που δεν έγινε» πραγματοποιείται με αφορμή τα 100 χρόνια από την ίδρυση του ΑΠΘ και τα 25 χρόνια του Τελλογλείου και τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. του Προέδρου της Δημοκρατίας κυρίου Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα.
Το Τελλόγλειο συνδιοργανώνει την έκθεση με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, τον Δήμο Θεσσαλονίκης, τα 60ά Δημήτρια και την Κεντρική Βιβλιοθήκη / Κέντρο Πληροφόρησης του ΑΠΘ.
Η έκθεση εντάσσεται στα φετινά επετειακά 60ά Δημήτρια -με αυτήν ξεκίνησαν οι εικαστικές εκδηλώσεις- αποτελεί ένα βλέμμα προς το πρόσφατο παρελθόν της Θεσσαλονίκης με κύριο άξονα δύο εικαστικές συλλογές που διαμορφώνουν στο παρόν έναν πυρήνα πολιτισμού στην καρδιά της πανεπιστημιούπολης και συνολικά ξεπερνούν τα 600 έργα και τεκμήρια από περισσότερους από 200 δημιουργούς.
Την γενική ευθύνη της έκθεσης έχει η Ομοτ. Καθηγήτρια ΑΠΘ και Γενική Διευθύντρια του Τελλογλείου Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, ενώ την συνεπιμέλεια έχουν οι Μιγκέλ Φ. Μπελμόντε και Ανναρέτα Τουλουμτζίδου με την υποστήριξη των επιμελητών Ραφαέλας Νίκα και του Νίκου Βιάνα.
Οι φοιτήτριες Λυδία Καλογιάννη και Δανάη Μερτζεμέκη από το Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών υποδέχτηκαν τους καλεσμένους των εγκαινίων και αφηγήθηκαν στην σκήνη σύντομα αποσπάσματα από κείμενα του Λίνου Πολίτη για την «Τέχνη» και του Ντίνου Χριστιανόπουλου, από την πλευρά της «Διαγωνίου». Ο Λίνος Πολίτης σημείωνε στο κείμενό του πως «η Τέχνη πίστεψε και διακήρυξε πως η τέχνη, η καλλιτεχνική απασχόληση είναι πρώτα και κύρια ζήτημα παιδείας και πως τον υψηλό της αυτόν παιδευτικό σκοπό τον επιτελεί με την ανώτερη ποιότητα». Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος στην προσπάθειά του να γράψει τραγωδία ανέφερε στον πρόλογό του ότι «τώρα που ανοίγει αργά αργά η αυλαία, αδιάφορη για δράμα ή κωμωδία, ελάτε στον ανάκτορο της Θήβας. Τον πιο κρυφό να βρείτε εαυτό σας στον Λάιο, τον Οιδίποδα και την Ιοκάστη… Τα ρημαγμένα μάτια μου, το κολασμένο παρελθόν μου φανερώνουν και δίχως ευσπλαχνία μου θυμίζουν τα τρυπημένα πόδια του παιδιού μου και ένα σωρό μορφές παιδιών που με παιδεύουν».
Στην εκδήλωση των εγκαινίων ο Πρόεδρος ΔΣ Τελλογλείου Ιδρύματος και Καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, Ανέστης Κάλφας, καλωσορίζοντας τους καλεσμένους επισήμανε πως «η σημερινή έκθεση δεν είναι ένας απλός εορτασμός της διαδρομής του Τελλόγλειου Ιδρύματος, αλλά είναι και καρπός πολύτιμων συνεργασιών με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, με τον Δήμο της Θεσσαλονίκης, τα «Δημήτρια», την Βιβλιοθήκη και το Κέντρο Πληροφόρησης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αλλά και τα μουσεία της πόλης, τους ιδιώτες συλλέκτες και δωρητές που μοιράζονται μαζί μας τη δημιουργία και τη διατήρηση της μνήμης. Με αυτόν τον τρόπο, το Τελλόγλειο συνεχίζει να υπηρετεί το όραμα των ιδρυτών του, Νέστορα και Αλίκης Τέλλογλου, να υπηρετεί την παιδεία, να ενισχύει την καλλιτεχνική δημιουργία των νέων και να καλλιεργεί την ελπίδα του καλύτερου μέλλοντος μέσα από τη δύναμη της τέχνης, είναι το όραμα του Τελλόγλειου να διαδώσει αυτήν την δύναμη της πόλης στα άλλα μέρη της χώρας και του κόσμου».
Η εκπρόσωπος των Πρυτανικών αρχών ΑΠΘ και του κ. Πρύτανη, Μέλος ΔΕΠ, Kαθηγήτρια του Τμήματος Ιατρικής της Σχολής Επιστημών Υγείας ΑΠΘ, Ελένη Αργυριάδου, σημείωσε πως «το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών συμπληρώνει φέτος 25 χρόνια λειτουργίας, στο πλαίσιο των εορτασμών για τα 100 χρόνια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στο διάστημα αυτό ανέπτυξε πολυδιάστατο, ποιοτικό και εξωστρεφές έργο, παραμένοντας πιστό στο όραμα των ιδρυτών του, Νέστορα και Αλίκης Τέλλογλου. Η ενίσχυση της αποστολής του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών αποτελεί προτεραιότητα για τις Πρυτανικές Αρχές. Χαρακτηριστικό δείγμα αποτελεί η έκθεση «ΤΕΧΝΗ – ΔΙΑΓΩΝΙΟΣ και το Μουσείο που δεν έγινε», με επίκεντρο τη Θεσσαλονίκη και τη νεοελληνική τέχνη. Πέρα από τις εκθέσεις και τα εκπαιδευτικά του προγράμματα, η συλλογή έργων τέχνης, η βιβλιοθήκη και το αρχείο του Τελλογλείου αποτελούν πολύτιμο απόθεμα γνώσης και πολιτισμού. Η μελέτη, η προστασία και η ανάδειξή του είναι ευθύνη όλων μας, του Πανεπιστημίου και της κοινωνίας».
Ο Υφυπουργός Πολιτισμού, Ιάσονας Φωτήλας, εκπροσωπώντας τον Πρωθυπουργό, την Κυβέρνηση και το Υπουργείο Πολιτισμού, στον χαιρετισμό του στα εγκαίνια έκανε λόγο για «μια πολιτιστική συναστρία στο Τελλόγλειο», αφού όπως είπε «από τη μια έχουμε τα 100 χρόνια από την ίδρυση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και από την άλλη τα 25 χρόνια του Τελλογλείου».
Ο κ. Φωτήλας υπογράμμισε ότι «η έκθεση «Τέχνη - Διαγώνιος, το μουσείο που δεν έγινε ποτέ» σηματοδοτεί μια ακόμα μοναδική συνάντηση, αυτήν των δύο σημαντικών διαδρομών πολιτισμού που συμπυκνώνονται σε δύο εικαστικές συλλογές. Αφ' ενός της διαδρομής πολιτισμού της Τέχνης, της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας, ενός καλλιτεχνικού οργανισμού που άφησε εποχή τη δεκαετία του ‘50 με σπουδαίες προσωπικότητες και πολύπλευρο έργο σε ένα πλήθος τεχνών. Από την άλλη έχουμε τη διαδρομή πολιτισμού της «Μικρής Πινακοθήκης - Διαγώνιος του αγαπημένου μας ποιητή Ντίνου Χριστιανόπουλου, μια σημαντική συλλογή από ζωγραφικά, χαρακτικά έργα και φωτογραφίες. Αυτή, λοιπόν, είναι η πολιτιστική μας συναστρία. Ο Υφυπουργός Πολιτισμού τόνισε πως «η έκθεση αυτή έχει ιδιαίτερο νόημα για τη Θεσσαλονίκη και για όλους μας, διότι παρουσιάζει δύο αντιπροσωπευτικές φάσεις της πολιτισμικής και πνευματικής δραστηριότητας της μεταπολεμικής Θεσσαλονίκης και φωτίζει με τον πιο εύγλωττο τρόπο, αυτών της εικαστικής απεικόνισης το πρόσφατο παρελθόν της. Και είναι ιδιαίτερη χαρά που το γεγονός αυτό συμβαίνει εδώ, στο θαυμαστό Τελλόγλειο Ίδρυμα, που αποτελεί ζωντανό κύτταρο πολιτιστικής ακτινοβολίας, με εμβέλεια που υπερβαίνει τη Θεσσαλονίκη, τη Βόρεια Ελλάδα, την επικράτεια ολόκληρη. Το Υπουργείο Πολιτισμού στηρίζει αδιάλειπτα το Τελλόγλειο Ίδρυμα, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα πολιτισμού και οικιστικών τεχνών στην Ελλάδα, αναγνωρίζοντας την εξαιρετική πορεία και την καίρια συμβολή του στον πολιτισμό. Αποτελεί, άλλωστε, μόνιμο πρόταγμα της πολιτικής του Υπουργείου Πολιτισμού και της Υπουργού Λίνας Μενδώνη, η στήριξη φορέων με ισχυρή προσφορά και διακριτό αποτύπωμα σε όλη την Ελλάδα».
Ο Υφυπουργός Εσωτερικών, αρμόδιος για θέματα Μακεδονίας - Θράκης, Κωνσταντίνος Γκιουλέκας, στον χαιρετισμό του αναφερόμενος στην Θεσσαλονίκη, είπε πως «αν κανείς ψάξει τα μονοπάτια του πολιτισμού και της τέχνης, θα ζει ότι ζούσαμε πάντα σε μια άνοιξη. Η πολιτιστική άνοιξη Θεσσαλονίκη δεν έδυσε ποτέ». Και πρόσθεσε ότι «υπήρχαν περίοδοι απλώς μεγαλύτερης και λιγότερης ακμής. Εκείνη την περίοδο -της «Τέχνης» και της «Διαγωνίου»- οι άνθρωποι αυτοί που σήμερα θαυμάζουμε έργα τους, τεκμήρια, αυτοί οι 200 άνθρωποι και αυτά τα 600 έργα που περιλαμβάνονται στην έκθεση, έζησαν σε μια πόλη και γεννήθηκαν σε καιρούς πάρα πολύ δύσκολους. Τα ερεθίσματα τα έδινε πάντα η πόλη. Αυτή η πόλη είναι όντως μια πηγή έμπνευσης».
Η Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Αθηνά Αθανασιάδου – Αηδονά, τόνισε ότι «η έκθεση που εγκαινιάζουμε σήμερα αποτελεί σταθμό για την πολιτιστική ζωή της Θεσσαλονίκης, αλλά όχι μόνον, αλλά και ολόκληρης της Κεντρικής Μακεδονίας. Η "Τέχνη" και η "Διαγώνιος", δύο καθοριστικοί πυρήνες δημιουργίας, που σφράγισαν την πολιτιστική πορεία της πόλης, συναντώνται για πρώτη φορά κάτω από την ίδια στέγη. Και ποια στέγη θα μπορούσε να ήταν καταλληλότερη από αυτήν του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών, ενός χώρου που υπηρετεί με συνέπεια και ποιότητα τον πολιτισμό. Για εμάς, την Περιφέρεια είναι ιδιαίτερη τιμή να συνδιοργανώνουμε την έκθεση μαζί με κορυφαίους φορείς της πόλης. Αυτόν τον ρόλο διεκδικούμε, να είμαστε ο θεσμικός, σταθερός και ουσιαστικός υποστηρικτής όλων των μεγάλων πολιτιστικών θεσμών και προσπαθειών που γίνονται στον τόπο μας. Η επένδυση στον πολιτισμό αποτελεί για εμάς στρατηγική επιλογή».
Στην τελετή των εγκαινίων προβλήθηκαν δύο σύντομα videos που είχαν αναφορές στην έκθεση και στα 25χρονα του Τελλογλείο. Προβλήθηκε απόσπασμα της εκπομπής «Στη Γη της Μακεδονίας» της TV100 - Δημοτική Τηλεόραση Θεσσαλονίκης, στο οποίο η Ομότιμη Καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Βάσω Τοκατλίδου, απαντά στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου Στέλιου Λουκά για την προσφορά της «Τέχνης» στον πολιτισμό και τη Θεσσαλονίκη. Στο ίδιο video ο Ντίνος Χριστιανόπουλος εξηγεί σε συνέντευξή του περιοδικό «Εντευκτήριο» και τον δημοσιογράφο Γιώργο Κορδομενίδη τη διαδρομή της «Διαγωνίου», των εκδόσεων της και της «Μικρής Πινακοθήκης» στην πόλη. Επίσης, προβλήθηκε video του Ανέστη Ιωσηφίδη με τα στελέχη και τους εργαζόμενους του Τελλογλείου να περιγράφουν σύντομα τον τρόπο λειτουργίας του Ιδρύματος. Στο εν λόγω video ενσωματώθηκε αρχειακό υλικό από συνέντευξη της αείμνηστης Αλίκης Τέλλογλου στην ΕΡΤ, η οποία αναφέρεται στον ρόλο που διαδραματίζει διαχρονικά η τέχνη και το καθήκον που έχουμε όλοι μας απέναντι στους νέους και τη νέα γενιά, μέσα από την ενίσχυση της παιδείας και του πολιτισμού. Η Αλίκη Τέλλογλου αναφέρει στη συνέντευξή της: «Ανησυχία μου δεν είναι για το πώς θα πορευτεί ο πολιτισμός. Η ανησυχία μου είναι για το πόση γνώση της τέχνης θα πάρουν τα νέα μας παιδιά για να είναι έτοιμα για τον καινούργιο κόσμο που ανατέλλει. Διότι αυτός ο δικός μας κόσμος βρίσκεται, καθώς καταλαβαίνετε, στη δύση του. Ένας καινούριος κόσμος ανατέλλει. Τον καινούριο κόσμο θα τον κάνουν οι νέοι. Και για να τον κάνουν καλό πρέπει να τους δώσουμε παιδεία κάθε μορφής. Και η τέχνη είναι η σοβαρότερη παιδεία. Γιατί με αυτήν ομορφαίνει η καρδιά, ο νους και η ψυχή τ' ανθρώπινα».
Ο βετεράνος δημοσιογράφος της «Καθημερινής» και από τους πρωτεργάτες της σύστασης του Συλλόγου Φίλων του Τελλογλείου, Γιάννης Χρυσάφης, αναφερόμενος στην 25ετή λειτουργία του Ιδρύματος τόνισε την πρακτική που χαρακτηρίζει το Τελλόγλειο και τους συντελεστές του, οι οποίοι επιλέγουν με προσοχή, σεβασμό και καλλιτεχνική ευαισθησία εκείνες τις παραμέτρους που αποφέρουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Είναι ακριβώς αυτό που θα δείτε στην έκθεσή μας». Και πρόσθεσε ότι το Τελλόγλειο ευτύχησε να έχει δυο εμπνευσμένους δωρητές, το ζεύγος του Νέστορος και της Αλίκης Τέλλογλου. Επιπλέον, η σύνδεση του συγκεκριμένου φορέα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης του προσέδωσε επιπρόσθετα όχι μόνο το κύρος των κορυφαίων πανεπιστημίων της χώρας, αλλά και τη συνεισφορά του ακαδημαϊκού δυναμικού του».
Η Αλεξάνδρα Γουλάκη - Βουτυρά, Γενική Διευθύντρια του Τελλογλείου Ιδρύματος και Ομοτ. Καθηγήτρια ΑΠΘ, τόνισε ότι «σίγουρα δεν θέλουμε η έκθεση αυτή να είναι ένα μνημόσυνο. Θέλουμε να είναι μία αφορμή να γνωρίσουμε καλύτερα το έργο πολύ σημαντικών καλλιτεχνών που λυπάμαι, αλλά έχουν μείνει μέσα στους τοίχους της "Διαγωνίου" ή έχουν μείνει μακρινή ανάμνηση στις εκθέσεις της "Τέχνης". Προσπαθήσαμε αυτό να το ζωντανέψουμε και να κρατήσουμε αυτή την κληρονομιά». Η ίδια υπογράμμισε παρενθετικά πως «σε όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας της έκθεσης, οι συνεργάτες μου κι εγώ προσωπικά, μέναμε καθημερινά κατάπληκτοι από την ποιότητα καλλιτεχνών που τους ξέραμε τόσο λίγο. Θυμηθήκαμε τον Χριστιανόπουλο που έλεγε “πρέπει να βάλεις το έργο στο ντουβάρι για να το καταλάβεις”». Η κ. Γουλάκη - Βουτυρά επισήμανε μεταξύ άλλων τα εξής για την έκθεση: «Στην οδό Στρατηγού Καλάρη 3 και 5 είχαν έρθει κοντά τα δύο σωματεία, η "Τέχνη" και η "Διαγώνιος" εκεί στα 1976-1977, που ουσιαστικά σήμερα είναι και το κύριο θέμα της έκθεσης. Πρόκειται και για εξαιρετική σύμπτωση η σημερινή πραγματικότητα να βρίσκει πάλι κοντά τις δύο μεγάλες συλλογές, σήμερα στο Τελλόγλειο». Και κατέληξε λέγοντας πως «νομίζω πως τους αξίζει να έχουν σήμερα φωνή και να πάρουν τη θέση που πρέπει στην ιστορία της νεοελληνικής τέχνης… Συμπερασματικά θα έλεγα πως μιλάμε για μία έκθεση που δεν είναι μνημόσυνο, αλλά που μας θυμίζει αρχές και χαρτογραφεί προβλήματα που εξακολουθούν να είναι σημαντικά για την τέχνη σήμερα. Όπως η σχέση επαρχίας - κέντρου που μας ταλανίζει ακόμα, η σχέση εντοπιότητας - διεθνισμού, η συμπερίληψη, η γυναικεία δημιουργία και πολλά άλλα τα οποία θα συναντήσετε πάρα πολύ ζωντανά και καίρια στους καλλιτέχνες που παρουσιάζουμε εδώ».
Τον συντονισμό της εκδήλωσης των εγκαινίων είχε ο δημοσιογράφος υπεύθυνος Τύπου του Τελλογλείου, Λάζαρος Θεοδωρακίδης.
Να σημειωθεί πως σε όλη την διάρκεια της έκθεσης «Τέχνη – Διαγώνιος, το μουσείο που δεν έγινε μέχρι τον Φεβρουάριο του 2026 θα πραγματοποιηθούν παράλληλες εκδηλώσεις, ημερίδες, δράσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά και ειδικές ξεναγήσεις. Η πρώτη ειδική ξενάγηση πραγματοποιήθηκε από την κ. Αλεξάνδρα Γουλάκη – Βουτυρά την περασμένη Κυριακή, ενώ στη συνέχεια ακολούθησε ομιλία του Περικλή Σφυρίδη με τον συντονισμό της Καθηγήτριας του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, Σωτηρίας Σταυρακοπούλου, για τις μέρες της «Διαγωνίου» και τον Ντίνο Χριστιανόπουλο.
• Εισιτήριο: 8 ευρώ (ολόκληρο), 4 ευρώ (μειωμένο για παιδιά 6-17 ετών)
• Στις οργανωμένες ξεναγήσεις δεν ισχύει η πλήρης ατέλεια (εξαιρούνται δημοσιογράφοι, ΑΜΕΑ και παιδιά κάτω των 6 ετών)
