Η έκθεση «Ντεμοντέ», που εγκαινιάζεται σήμερα στις 20.00 στο Bord de l’eau, σε μία ατμοσφαιρική στοά στην οδό Εγνατία 45, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, ρίχνει το βλέμμα προς τα πίσω για να μπορέσει να προχωρήσει μπροστά, καθώς επιχειρεί να επανατοποθετήσει την έννοια του «παλιού» σε ένα απολύτως σύγχρονο πλαίσιο.
Η Ελένη Σιμώνη, επιμελήτρια της έκθεσης και δημιουργική δύναμη πίσω από το Simoni Studio, εξηγεί πως η ιδέα γεννήθηκε από μια ευρύτερη διαπίστωση: «Παρατήρησα ότι ένα πολύ διαδεδομένο concept σήμερα είναι να επιστρέφουμε για έμπνευση στο παλιό, στο χωριό, στο χειροπιαστό, στη γιαγιαδίστικη αισθητική. Αυτό είναι κάτι που βλέπω σε πολλούς νέους καλλιτέχνες από διάφορους κλάδους και εντέλει μετουσιώνεται σε μία πολύ σύγχρονη αντίληψη».
Νίκος Χανδόλιας
Η ίδια συγκέντρωσε στην έκθεση έργα τεσσάρων νέων δημιουργών (Μάγδα Πετμεζά, Νίκος Χανδόλιας, Γωγώ Πελέκα, Βασιλική Κουρτέση) καθένας από τους οποίους, όπως λέει, «αντικατοπτρίζει με τον δικό του τρόπο αυτή την έννοια – τη συναισθηματική ανάγκη να δουν το παλιό και την ανάγκη τους για κάτι σύγχρονο».
Με την έκθεση, η οποία εκτείνεται σε δύο τετραήμερα δράσης, εγκαινιάζεται η νέα σεζόν του The Arts Club at Bord de l’eau — μια σειρά καλλιτεχνικών projects σε συνεργασία του Bord de l’eau και του Simoni Studio, που ξεκίνησε με επιτυχία πέρυσι και συνεχίζεται για δεύτερη χρονιά.
Η νέα ζωή του «παλιού»
Τι σημαίνει, όμως, «ντεμοντέ» το 2025; Για την Ελένη Σιμώνη, ο όρος δεν κουβαλά ειρωνεία ή ρετρό διάθεση, αλλά μια τρυφερή επανεφεύρεση. «Είναι κάτι που με συγκινεί πολύ», λέει. «Πώς πάμε στην Ελλάδα του χτες, την Ελλάδα που συνηθίσαμε με τα σεμεδάκια και τα παλιά αντικείμενα, για να τα επινοήσουμε ξανά. Με έναν συναισθηματισμό που βγάζει κάτι καινούργιο. Χωρίς να το κοροϊδεύει – σαν να ψάχνει αποκούμπι, σαν να γυρνάμε στα παλιά για να ξαναγεννηθούμε».
Μάγδα Πετμεζά
Αυτό το βλέμμα προς τα πίσω μετατρέπεται σε δημιουργική πρόταση. Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση ανασυνθέτουν στοιχεία λαϊκής ή προσωπικής μνήμης και τα μεταφράζουν σε μια νέα, «hyper–cool» αισθητική. Το αποτέλεσμα, όπως σημειώνει η επιμελήτρια, «είναι αξιοπερίεργο: όλοι, ενώ καταπιάνονται με κάτι παλιακό, το κάνουν πιο cool από τα cool».
Η κουλτούρα αυτή της νοσταλγίας, όπως την περιγράφει η Ελένη Σιμώνη, δεν είναι τάση, αλλά ανάγκη. «Είναι ξεκάθαρη. Όπως έλεγε ο Περίανδρος Πώποτας στο σίριαλ “Το καφέ της χαράς”: Εμπρός πίσω! Πολλά που υποτιμούσαμε στο μυαλό μας, έχουν εντέλει τεράστια αξία αισθητική και ψυχική. Νομίζαμε ότι είναι ντεμοντέ, αλλά είναι εντελώς “τώρα”».
Οι τέσσερις φωνές του «Ντεμοντέ»
Η Μάγδα Πετμεζά δουλεύει με έντονα χρώματα και χρησιμοποιεί ως σύμβολο τις κατσίκες. «Γύρω από αυτό τοποθετεί έργα με παιδικότητα, με σύμβολα πατροπαράδοτα αλλά που έχουν και κάτι ερωτικό», επισημαίνει η Ελένη Σιμώνη.
Νίκος Χανδόλιας
Ο Νίκος Χανδόλιας, από την Αθήνα, φέρνει στο προσκήνιο το χειροποίητο ψωμί – «την πρώτη ύλη που μετατρέπει σε installations, κάτι παιδικό και φουτουριστικό ταυτόχρονα. Είναι εντυπωσιακό πώς δημιουργεί γλυπτά με ψωμί και βάζει χρώματα. Υπάρχει πάντα μια σύνδεση με τις ρίζες», παρατηρεί η επιμελήτρια. Η πρακτική του, που συνδυάζει την αρτοποιία και τη γλυπτική, ορίζει μια νέα κατηγορία δημιουργού – «designer baker».
Η Βασιλική Κουρτέση εργάζεται με ρετάλια υφασμάτων, φτιάχνοντας πάνινα κουκλάκια σαν τις αγκαλίτσες που έχουν τα μωρά. Το αποτέλεσμα, λέει η επιμελήτρια, «είναι πολύ ρομαντικό και με έναν τρόπο νιώθεις ότι υπάρχει και κάτι παγανιστικό». Μέσα από αυτά τα μικρά υφασμάτινα σώματα, το χειροποίητο αποκτά μια αθωότητα που δεν αναπαριστά απλώς το παρελθόν – το ανασταίνει με νέα ένταση.
Η Γωγώ Πελέκα, τέλος, χρησιμοποιεί την digital art για να ανασυνθέσει εικόνες από το χωριό: ντομάτες, λουλούδια σε βάζα, μαγαζιά και λαϊκά μοτίβα, όλα μέσα από ψηφιακές τεχνικές και έντονα χρώματα. «Ασχολείται με στοιχεία του χωριού, αλλά με σύγχρονους τρόπους και χρωματικές εκρήξεις. Είναι μια ματιά που δεν εγκλωβίζεται στη νοσταλγία», παρατηρεί η Ελένη Σιμώνη.
Παρά τις διαφορετικές τεχνικές, υπάρχει ένα κοινό νήμα που διαπερνά τα έργα. «Όλοι καταπιάνονται με το ίδιο θέμα – την αναμέτρηση με το παλιό. Και το κάνουν με έντονα χρώματα, έντονες απόψεις. Δεν είναι διακριτικά έργα, είναι έργα που φωνάζουν, έχουν αίσθηση loud», λέει η επιμελήτρια.
Βασιλική Κουρτέση
Η Ελένη Σιμώνη αντιμετωπίζει το The Arts Club at Bord de l’eau ως ένα εναλλακτικό πεδίο παρουσίασης, πιο ελεύθερο από τους τυπικούς εκθεσιακούς χώρους. «Έχουμε ευελιξία να ασχοληθούμε με όποιο θέμα θέλουμε και με όποιον τρόπο θέλουμε. Δίνουμε το πρώτο βήμα σε κάποιον καλλιτέχνη που όμως αξίζει πολλά – επιμένουμε στην υψηλή ποιότητα. Είμαστε λιγότερο αποστειρωμένοι και περισσότερο ευέλικτοι από μια γκαλερί ή ένα μουσείο σε σχέση με τη γραφειοκρατία ή άλλα διαδικαστικά ζητήματα», σημειώνει.
Η στοά στην Εγνατία που φιλοξενεί την έκθεση λειτουργεί όχι μόνο ως χώρος προβολής, αλλά και ως τόπος συνάντησης. Όπως εξηγεί η επιμελήτρια: «Πέρυσι κάναμε εκθέσεις διαφόρων καλλιτεχνών, αλλά και πάρτι με αφορμή καλλιτεχνικές δράσεις. Το Arts Club έχει αυτόν τον ανοιχτό χαρακτήρα – είναι μια πλατφόρμα που συνδέεται με φορείς όπως το Φεστιβάλ Κινηματογράφου, το Open House, με την πόλη. Θέλουμε να δώσουμε μια ευχάριστη αφορμή στον κόσμο να μη βγει μόνο για ένα ποτό, αλλά να συναντήσει την τέχνη, χωρίς επίσημους κανόνες».
Χώρος: Bord de l’eau, Εγνατία 45, Θεσσαλονίκη
Εγκαίνια: Πέμπτη 6 Νοεμβρίου, 20:00
Διάρκεια έκθεσης: 6 Νοεμβρίου – 19 Νοεμβρίου 2025
Ώρες λειτουργίας χώρου:
Πέμπτη – Παρασκευή – Σάββατο – Κυριακή, από τις 19:00
Συμμετέχοντες καλλιτέχνες:
Μάγδα Πετμεζά, Νίκος Χανδόλιας, Γωγώ Πελέκα, Βασιλική Κουρτέση
Επιμέλεια: Ελένη Σιμώνη
