Και ίσως να έμενε κανείς στην απλή δικαιολογία της τουρκικής πλευράς, που οδήγησε σε αυτό το αποτέλεσμα, αν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν διένυαν μια επιβαρυμένη φάση κι αν δεν είχαν προηγηθεί εννέα μήνες κατά τους οποίους βρίσκεται σε εκκρεμότητα η συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, που προβλέπεται να πραγματοποιηθεί στην Άγκυρα.
Το χρονικό του προγραμματισμού της συνάντησης, της αναβολής και τελικά ματαίωσής της, αλλά και οι διαρροές από την Άγκυρα, που ακολούθησαν, προκαλούν το πρώτο δεδομένο για την επόμενη ημέρα. Η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, είχε προαναγγελθεί εδώ και μήνες, σχεδόν ως βεβαιότητα, που έμενε απλώς να βρεθεί ο χρόνος στην πολυήμερη παραμονή των δύο ηγετών στις ΗΠΑ, για να πραγματοποιηθεί και να δώσει εκ νέου προοπτική στον διάλογο, που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια.
Άλλωστε, και πέρυσι είχε συμβεί κάτι ανάλογο. Το ραντεβού είχε «κλειδώσει» στα τέλη της περασμένης εβδομάδας και είχε ανακοινωθεί, αρχικά η μέρα και εν συνεχεία η ώρα, ως μέρος του προγράμματος του Έλληνα πρωθυπουργού.
Μόλις λίγες ώρες πριν οι δύο ηγέτες βρεθούν στο «Σπίτι της Τουρκίας» - μέρος που είχε επιλέξει η τουρκική πλευρά και είχε συμφωνήσει η ελληνική, η οποία είχε ορίσει την προηγούμενη φορά τον τόπο της συνάντησης - η τουρκική αντιπροσωπεία με αίτημά της ζήτησε την αναβολή της, επικαλούμενη τη συμμετοχή Ερντογάν σε συνάντηση ηγετών αραβικών και μουσουλμανικών χωρών που διοργάνωνε ο Αμερικανός πρόεδρος. Αρχικά, οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν ότι αναζητούν διαθέσιμη ώρα για τις επόμενες μέρες στη Νέα Υόρκη, παρά το γεγονός ότι σήμερα το απόγευμα ο Τούρκος πρόεδρος αναχωρεί για την Ουάσιγκτον όπου αύριο θα επισκεφθεί τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Τουρκικά δημοσιεύματα, που έκαναν λόγο για ενόχληση της Άγκυρας από την αρχική δημοσιοποίηση της συνάντησης από την Αθήνα, έδωσαν μια άλλη διάσταση στην αναβολή. Η συνάντηση για το μεσανατολικό, όπως προέκυψε, πραγματοποιήθηκε τελικά δυόμιση ώρες αργότερα και δεν συνέπιπτε με τη συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, καθιστώντας άκυρη την επίσημη δικαιολογία που δόθηκε αρχικά.
Δεύτερο δεδομένο, το ξεκάθαρο μήνυμα που είχε στείλει πριν την αναβολή της συνάντησης, ο Ταγίπ Ερντογάν, από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης, βάζοντας ουσιαστικά την Τουρκία στον «πυρήνα» κάθε απόφασης για την Ανατολική Μεσόγειο και επαναλαμβάνοντας τις γνωστές του θέσεις περί δημιουργίας δύο κρατών στην Κύπρο.
Μπορεί η συνάντηση των δύο ηγετών να είχε προγραμματισμένη διάρκεια μόλις τριάντα λεπτών, ωστόσο, ήταν σαφές ότι θα μπορούσε να αμβλύνει τις «γωνίες» στο κλίμα, που φαίνεται να διαμορφώνεται.
Γι’ αυτό και η απάντηση ανώτατης κυβερνητικής πηγής στη Νέα Υόρκη, κατέδειξε ότι και η Αθήνα «διαβλέπει», έστω και χωρίς να το λέει δημοσίως, μια δεύτερη «γραμμή» πίσω από την τουρκική δικαιολογία για την αναβολή της.
Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη πηγή, η Αθήνα πάντα προαναγγέλλει τις συναντήσεις, σε αντίθεση με την τουρκική - γεγονός που «καταρρίπτει» το αφήγημα των τουρκικών μέσων ενημέρωσης περί δυσφορίας στην Άγκυρα για τη δημοσιοποίησή της, σημειώνοντας ότι «το ραντεβού ήταν απολύτως κανονισμένο, ήταν συμφωνημένο και εμείς ανακοινώσαμε τη συνάντηση στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ».
Η ενόχληση της ελληνικής πλευράς για την τροπή που πήρε η αναβολή της συνάντησης, εκφράστηκε και με την απάντηση για τον επαναπρογραμματισμό της. Η ίδια ανώτατη κυβερνητική πηγή επεσήμανε χαρακτηριστικά, «δεν ξέρω αν τελικά θα γίνει η συνάντηση. Το βλέπω πολύ δύσκολο αυτή τη στιγμή, με βάση και το πρόγραμμα του πρωθυπουργού», σημειώνοντας με νόημα ότι «κι αν δεν γίνει, θα υπάρξει ευκαιρία να τα πουν οι δύο ηγέτες κάποια άλλη στιγμή. Εξάλλου, ο πρωθυπουργός έχει ήδη συναντηθεί επτά φορές με τον πρόεδρο Ερντογάν και πάντα εμείς επιδιώκουμε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας».
Το πλαίσιο της ακυρωθείσας συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν ήταν εξαρχής βαρύ. Έχοντας επισήμως στην ατζέντα «διμερή και περιφερειακά θέματα», οι δύο ηγέτες θα επιχειρούσαν να «αναζωπυρώσουν» τον ελληνοτουρκικό διάλογο, σε μια στιγμή που το ήρεμο κλίμα μοιάζει να κινείται σε τεντωμένο σκοινί.
Άπαντες, άλλωστε, το χαρακτηρίζουν επιβαρυμένο σε σχέση με πέρυσι, καθώς νέα δεδομένα βρίσκονται πλέον στο τραπέζι και προκαλούν τα αντανακλαστικά της Άγκυρας.
Η οριοθέτηση θαλασσίων πάρκων από την Αθήνα, η επίσημη υποψηφιότητα της Chevron για έρευνες νοτίως της Κρήτης, η έναρξη συνομιλιών Ελλάδας - Λιβύης για τον καθορισμό ΑΟΖ, η επέκταση του εξοπλιστικού προγράμματος των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων με την προσθήκη και 4ης Belhara, η ξεκάθαρη θέση της Αθήνας ότι η συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE ουσιαστικά προϋποθέτει την άρση του casus belli, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου, αποτελούν στρατηγικές κινήσεις της Αθήνας, που έχουν «πυροδοτήσει» την αντίδραση της Άγκυρας.
Η τουρκική Naftex για έξοδο του Πίρι Ρέις στο Αιγαίο αποτελεί μια ενδεικτική κίνηση, που συνοδεύει τις ρητορικές εξάρσεις Τούρκων αξιωματούχων και μέσων ενημέρωσης το τελευταίο διάστημα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε, σημειολογικά και ουσιαστικά, συναντηθεί λίγες ώρες πριν το προγραμματισμένο ραντεβού με τον Ταγίπ Ερντογάν με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, με τους δύο να συμφωνούν για την σημασία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας - Κύπρου και να δηλώνουν προσηλωμένοι στην υλοποίηση του έργου και τον Κύπριο πρόεδρο να ενημερώνει για την επικείμενη συνάντησή του με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη που θα πραγματοποιηθεί υπό τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ στις 27 Σεπτεμβρίου.
Η συνάντηση των δύο ηγετών δεν επρόκειτο να πραγματοποιηθεί, προφανώς, σε «κενό αέρος». Οι εξελίξεις στο μέτωπο του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, οι κινήσεις της Μόσχας έναντι ευρωπαϊκών κρατών και κυρίως, στο μέτωπο του μεσανατολικού, με την χερσαία εισβολή των ισραηλινών δυνάμεων στην ισοπεδωμένη Γάζα και το ντόμινο αναγνωρίσεων του παλαιστινιακού κράτους, συγκροτούν την «μεγάλη εικόνα» μέσα στην οποία εξελίσσονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, με την Αθήνα να τηρεί στάση αναμονής και για τα αποτελέσματα της συνάντησης Ερντογάν - Τραμπ, παρότι έως τώρα διατυπώνεται η άποψη ότι η προαναγγελία της από τον Αμερικανό πρόεδρο έγινε χωρίς να αλλάζουν τα δεδομένα, όπως για παράδειγμα η στάση των ΗΠΑ στο θέμα των F35 και της προσπάθειας απόκτησής τους από την Τουρκία, παρά την εκπεφρασμένη πρόθεση Ερντογάν να πιέσει περεταίρω για την απόκτησή τους.
Σε κάθε περίπτωση, η επίσκεψη Ερντογάν στον Λευκό Οίκο μετά από 6 χρόνια, αποκτά στις παρούσες συνθήκες, ιδιαίτερο ενδιαφέρον ως προς την κατάληξή του.
Η ακύρωση της συνάντησης Μητσοτάκη - Ερντογάν αφήνει στον «αέρα» το επόμενο βήμα στις σχέσεις των δύο χωρών, αφού αποτελέσματα σε πολιτικό επίπεδο δεν έχουν παραχθεί, ενώ παραμένουν εκκρεμότητες στο «πεδίο», όπως η επόμενη κίνηση του Πίρι Ρέις ή οι εξελίξεις στο θέμα του καλωδίου.
Πηγή: Liberal.gr/Λίδα Μπόλα
