Ο διακεκριμένος Νομικός - Διεθνολόγος και καθηγητής Στρατιωτικών Σχολών, υπογραμμίζει πως το γεγονός ότι το υπουργείο Εξωτερικών της
Τουρκίας συνέδεσε το θέμα αυτό το οποίο άπτεται καθαρά ενός περιβαλλοντικού πλαισίου με την κυριαρχία, αντιτίθεται εντελώς σε οποιαδήποτε συνθήκη του Διεθνούς Δικαίου.
Συνέντευξη στον Θωμά Καλέση
-Χθες είχαμε την ανακοίνωση του πρωθυπουργού για τα Θαλάσσια Πάρκα. Γιατί εκτιμάτε ότι ένα τέτοιο θέμα προκάλεσε την αντίδραση της Τουρκίας;
Η ανακοίνωση θαλάσσιων πάρκων είναι ένα καθαρά περιβαλλοντικό θέμα. Η ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας που συνέδεσε το θέμα αυτό με κυριαρχία είναι εντελώς εκτός πλαισίου του Διεθνούς Δικαίου. Είναι ένα θέμα ξεκάθαρα περιβαλλοντικό, δεν άπτεται κυριαρχίας, δεν μπορεί δηλαδή η Ελλάδα -και αυτό να το θυμόμαστε - να περιμένει την έγκριση της Τουρκίας για να ασκήσει κυριαρχικά δικαιώματα μέσα στην ελληνική επικράτεια. Αυτό καμία ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να το δεχτεί.
Γι' αυτό και βλέπουμε ότι η Τουρκία έχει επιλέξει να βγει η ίδια μπροστά και να μην χρησιμοποιήσει τρίτους, όπως συνέβη πρόσφατα με την κυβέρνηση της Δυτικής αλλά και την Ανατολική Λιβύη. Βγαίνει μπροστά αμφισβητώντας ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Και αυτό δεν είναι θετικό. Τορπιλίζει την εξωτερική πολιτική των Αθηνών και προμηνύει ένταση στις διμερείς σχέσεις.
-Είναι πάντως αυτή μια περίοδος έντονων αντιπαραθέσεων με τη γειτονική χώρα, είτε μέσω των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδιασμών, είτε με τη Ρηματική Διακοίνωση από την πλευρά της Λιβύης και τη δημοσίευση χαρτών στον ΟΗΕ. Τι μπορούμε να περιμένουμε στο άμεσο μέλλον σε σχέση πάντα με την Τουρκία;
Έως τώρα η Τουρκία είχε επιλέξει την έμμεση προσέγγιση, προσπαθώντας να κρατήσει χαμηλούς τόνους στο Αιγαίο και αυτό για δύο βασικούς λόγους:
- Πρώτα από όλα για να συνεχίσει να παίρνει λεφτά για το μεταναστευτικό από την Ευρωπαϊκή Ένωση και παράλληλα...
- Για να δείχνει ένα καλό προσωπείο στους Αμερικανούς προκειμένου να ξαναμπεί στο θέμα των F-35
Γι' αυτό και είδαμε ότι η ένταση μεταξύ των δύο χωρών είχε χαμηλώσει, κυρίως λόγω της μείωσης των μεταναστευτικών ροών στο Αιγαίο και της μετατόπισής τους μέσω της Βόρειας Αφρικής.
Τώρα, όμως, η Τουρκία επιλέγει να κλιμακώσει η ίδια, για ένα θέμα που είναι ξεκάθαρα περιβαλλοντικό. Τα πάντα θεσμοθετούνται με γνώμονα αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια και στόχος είναι η διευκόλυνση της ολοκληρωμένης και ουσιαστικής διαχείρισής τους. Δηλαδή τι γίνεται; Ουσιαστικά αντιμετωπίζεται με ενιαίο τρόπο ένας θαλάσσιος χώρος. Έως τώρα υπήρχαν μεμονωμένες περιοχές, τώρα πλέον θεσμοθετείται η έννοια του πάρκου. Αλλά το να αμφισβητεί η Τουρκία τα θαλάσσια πάρκα στις Κυκλάδες και στο Ιόνιο Πέλαγος δεν είναι πια μαξιμαλιστικό, αλλά ξεφεύγει κάθε ορίου.
-Μπορεί να κερδίσει κάτι η Τουρκία από όλο αυτόν τον αναβρασμό που προκαλεί το τελευταίο διάστημα; Μπορεί να οδηγήσει μια ιστορία κάπου;
Κοιτάξτε, η Τουρκία προσπαθεί να πείσει την παγκόσμια κοινή γνώμη ότι η ίδια είναι μια περιφερειακή δύναμη και ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει στο Αιγαίο ή γενικότερα στην ανατολική Μεσόγειο χωρίς την άδειά της. Ευελπιστεί ότι επειδή ο ίδιος ο Πρόεδρος Ερντογάν έχει καλές σχέσεις με τον Αμερικανό ομόλογό του, αν και αυτό το διακηρύσσει η Άγκυρα θα το δούμε στην πράξη κατά πόσο ισχύει από την πλευρά των Αμερικανών, θα ασκήσει με επιτυχία τη λεγόμενη λογική του Χότζα. «Θέτω 100 ζητήματα και αν κερδίσω τα δύο ή τα τρία, ωφελημένος είμαι».
-Γι' αυτό και συνεχίζει να «γκριζάρει» περιοχές;
Κυρίως γιατί υπάρχει δυστυχώς το κακό προηγούμενο των Ιμίων. Από εκείνο το περιστατικό κι έπειτα η εκβιαστική δυνατότητα της Τουρκίας, ανέβηκε κατακόρυφα. Αυτό συνέβη επειδή εμείς αποδεχθήκαμε μια περιοχή τόσο ελληνική όσο ο Λευκός Πύργος και η Ακρόπολη να γκριζαριστεί.
Αυτό έγινε. Το "No Ships, No Flags, No Troops" τι σημαίνει; Ότι δεν μπορείς να ασκήσεις κυριαρχία. Άρα από τη στιγμή που δεν μπορείς να ασκήσεις κυριαρχία, θεωρείς ότι πρόκειται για αμφισβητούμενη περιοχή. Καίτοι η Άγκυρα -αν και στις Ένοπλες Δυνάμεις έχουμε κάνει ακόμη και σχετική έκθεση στη Ρόδο με πάνω από 70 χάρτες, μεταξύ των οποίων και τουρκικούς - είχε αποδεχθεί επί δεκαετίες το καθεστώς των Ιμίων. Από τότε, λοιπόν (το 1996), πήρε θάρρος και έφτασε πριν από λίγα χρόνια να αμφισβητεί ακόμα και την Γαύδο, ενώ τώρα θέτει ζήτημα στις Κυκλάδες, κάνοντας λόγο για νησίδες και βραχονησίδες οι οποίες δεν έχουν ξεκαθαρισμένο καθεστώς κυριαρχίας. Κάτι που φυσικά δεν ισχύει.
-Και ταυτόχρονα αναζητεί και συμμάχους, όπως πρόσφατα με τη Λιβύη...
Αυτό το κάνει εδώ και πολύ καιρό. Εκμεταλλεύεται την δική μας αβελτηρία, διότι όπως έχω πει πολλές φορές το θέμα αυτό θα έπρεπε να έχει τερματιστεί από την δεκαετία του 2010. Δυστυχώς, η ελληνική πλευρά δεν το έκανε και τώρα πληρώνει το τίμημα. Είχαμε μία αντιδικία στο ζήτημα της Γαύδου, αλλά η Λιβύη αναγνώρισε την επήρεια της Κρήτης. Τώρα πλέον δεν αναγνωρίζει την επήρεια της Κρήτης, εναρμονισμένη με την Άγκυρα. Και το γελοίο της λιβυκής επιχειρηματολογίας είναι πως αναγνωρίζει την επήρεια της Σικελίας και της Μάλτας.
Άρα λοιπόν ακολουθεί δύο μέτρα και δύο σταθμά κάτι φυσικά το οποίο δεν πρόκειται να γίνει ποτέ αποδεκτό στο διεθνές περιβάλλον.
-Υπάρχει περίπτωση να οδηγήσουν όλα αυτά σε ένα θερμό επεισόδιο;
Έχω έναν κανόνα: Δεν κάνω ποτέ προβλέψεις. Και αυτό διότι στο διεθνές περιβάλλον ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος και όπως και στη ζωή δεν μπορείς να ξέρεις τι σου ξημερώνει η επόμενη μέρα. Σίγουρα, αυτές οι κινήσεις της Άγκυρας δεν προμηνύουν τίποτα καλό. Και είναι δεδομένο ότι θα προχωρήσει και η ίδια στην ανακήρυξη δικών της Θαλάσσιων Πάρκων, οπότε θα δούμε επί του πρακτέου, το τι μέλλει γενέσθαι και αν κάποιο τουρκικό σκάφος θελήσει να μπει σε ένα ελληνικό Θαλάσσιο Πάρκο. Απαιτείται σύμπνοια, εθνική ενότητα και εγρήγορση.
*Ο Ιωάννης Παπαφλωράτος είναι Νομικός - Διεθνολόγος και καθηγητής στρατιωτικών σχολών.
