Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε την Πέμπτη, πριν από τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ, ότι η Ένωση πρέπει να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στην εξεύρεση δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ, ώστε τα κράτη - μέλη να μπορέσουν να χρηματοδοτήσουν τις αυξημένες στρατιωτικές δαπάνες τους.
Ο Μητσοτάκης είπε ότι θα αξιοποιήσει τη συνάντηση στις Βρυξέλλες για να ζητήσει από την ΕΕ να προχωρήσει «σε ένα σημείο καμπής, όπου θα συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να αναλάβουμε μεγαλύτερη ευθύνη για την ευρωπαϊκή άμυνα» και να στηρίξει τον δανεισμό σε επίπεδο Ένωσης για κοινά έργα.
Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας - με πρόσφατες παραβιάσεις του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου από εχθρικά drones και ρωσικά μαχητικά - έχει στρέψει εκ νέου την προσοχή στη συλλογική ασφάλεια.
«Το επιχείρημά μου είναι πολύ απλό: αν η άμυνα είναι το απόλυτο ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό, τότε χρειαζόμαστε ευρωπαϊκές δομές και ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για να αναπτύξουμε τις αμυντικές μας δυνατότητες», δήλωσε στο Politico.
«Υπάρχει ένας ελέφαντας στο δωμάτιο. Δεν μιλάμε ανοιχτά γι’ αυτό, αλλά θα μπορούσαμε να φανταστούμε ένα σενάριο όπου θα είχαμε μια κοινή ευρωπαϊκή δανειοδότηση που θα στοχεύει στην υποστήριξη αμυντικών έργων;» πρόσθεσε.
«Θα υποστήριζα σίγουρα ότι, εφόσον υπάρχουν έργα που σαφώς χαρακτηρίζονται ως ευρωπαϊκό δημόσιο αγαθό, ας χρησιμοποιήσουμε ευρωπαϊκά κονδύλια για να κάνουμε πράγματα που δεν μπορούμε να υλοποιήσουμε σε εθνικό επίπεδο», σημείωσε ακόμα ο πρωθυπουργός.
Το Politico σημειώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προτείνει μια σειρά μέτρων για τη χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων και την παροχή δυνατότητας στις πρωτεύουσες να δανείζονται περισσότερα για ένα ευρείας κλίμακας πρόγραμμα επανεξοπλισμού.
Ωστόσο, οι χώρες παραμένουν διχασμένες ως προς την ιδέα κοινής ανάληψης χρέους για την απελευθέρωση πρόσθετων κεφαλαίων. Έχουν εντοπιστεί ορισμένα διασυνοριακά έργα, όπως μέτρα κατά των drones, αλλά οι επενδύσεις εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εθνικές κυβερνήσεις.
«Η πρόκληση είναι αν μπορούμε να εξασφαλίσουμε πρόσθετη χρηματοδότηση και αν αυτή μπορεί να συνδεθεί με όρους που θα μας ωθήσουν προς μια ισχυρότερη προετοιμασία», επισήμανς ο Κυριάκος Μητσοτάκης και συμπλήρωσε ότι «θα περιλαμβάνει κοινές προμήθειες, ανάπτυξη νέων τεχνολογιών - ιδίως drones και Τεχνητής Νοημοσύνης - και νομίζω ότι η Επιτροπή και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα έχουν σαφή ρόλο να διαδραματίσουν».
Σύμφωνα με σχέδιο κοινής δήλωσης που ετοίμασαν οι πρέσβεις των 27 κρατών-μελών ενόψει της Συνόδου, το μπλοκ αναμένεται να δεσμευθεί ότι θα «προσανατολίσει ολοένα και περισσότερο τις αμυντικές επενδύσεις προς την κοινή ανάπτυξη, παραγωγή και προμήθειες».
Οι δημοσιονομικά συντηρητικές χώρες, όπως η Ολλανδία, παραδοσιακά αντιτίθενται στη δημιουργία νέων μηχανισμών κοινού χρέους για την ενίσχυση των αμυντικών δαπανών άλλων κρατών.
Στη συνέντευξή του, ο Μητσοτάκης προειδοποίησε επίσης για την ανάγκη ισορροπίας ως προς τις περιβαλλοντικές προτεραιότητες, καθώς η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αντιμετωπίζει αντιδράσεις από χώρες που ανησυχούν ότι οι πράσινες πολιτικές και οι στόχοι για την κλιματική ουδετερότητα πλήττουν τις οικονομίες τους.
«Ήμουν πολύ σαφής: η πράσινη μετάβαση δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός», δήλωσε. «Αλλιώς, μπορεί κάποια στιγμή να συνειδητοποιήσουμε ότι τρέχουμε σε λάθος αγώνα. Πρέπει να εξισορροπείται με την ανταγωνιστικότητα και να ενισχύει - ή τουλάχιστον να μην υπονομεύει - την κοινωνική συνοχή».
«Δεν μου αρέσει να αναφέρω ποσά, αλλά το τελευταίο 10, 15 ή 20% της πράσινης μετάβασης είναι σήμερα εξαιρετικά ακριβό, και δεν διαθέτουμε ακόμη τις τεχνολογίες για να το επιτύχουμε», πρόσθεσε.
