Παρά τις προκλήσεις της εποχής –από το βαρύ θεσμικό πλαίσιο μέχρι την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού– ο τομέας συνεχίζει να στηρίζει την τοπική οικονομία, να εξάγει σε 120 χώρες και να επενδύει σε τεχνολογίες, εκπαίδευση και βιωσιμότητα.
Σύμφωνα με τον Παναγιώτη Ηλιόπουλο, γενικό διευθυντή της ΜΑΡΜΥΚ ΑΕ και μέλος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας–Θράκης, «ο κλάδος του μαρμάρου συμβάλλει περίπου στο 0,3% του ΑΕΠ, ενώ στη Δράμα, όπου η δραστηριότητα είναι εντονότατη, η συμμετοχή στο ακαθάριστο περιφερειακό προϊόν αγγίζει το 30%». Το στοιχείο αυτό δείχνει την τεράστια οικονομική σημασία του μαρμάρου για τον νομό, καθώς, όπως τονίζει, «αν δεν υπήρχε ο κλάδος, η Δράμα θα βρισκόταν στις τελευταίες θέσεις των μακροοικονομικών δεικτών».
Η Δράμα, επίκεντρο μιας εξαγωγικής οικονομίας
Η εξόρυξη και επεξεργασία μαρμάρου αποτελεί τον πυλώνα της βιομηχανικής ταυτότητας της Δράμας, με δεκάδες λατομεία να δραστηριοποιούνται σε διεθνές επίπεδο. Ο πολλαπλασιαστικός αντίκτυπος είναι εντυπωσιακός αφού για κάθε 1 εκατομμύριο ευρώ αύξησης στις εξαγωγές μαρμάρου, οι συνολικές πωλήσεις όλων των κλάδων της Δράμας αυξάνονται κατά 1,62 εκατ. ευρώ και δημιουργούνται 12 νέες θέσεις εργασίας.
Ωστόσο, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν σοβαρές καθυστερήσεις στο θεσμικό σκέλος. «Για να ανοίξει ένα νέο λατομείο χρειάζονται πέντε χρόνια και 101 υπογραφές», σημείωσε ο κ. Ηλιόπουλος σε πρόσφατο συνέδριο στη Θράκη, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ένα πιο λειτουργικό και προβλέψιμο πλαίσιο αδειοδοτήσεων. Παράλληλα, επισήμανε τη σημασία της συνύπαρξης με τις τοπικές κοινωνίες και της αύξησης της προστιθέμενης αξίας μέσα από την ενίσχυση της μεταποίησης.
Περιβάλλον και βιωσιμότητα: το μάρμαρο ως «πράσινο» υλικό
Σε αντίθεση με την κοινή αντίληψη, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα της εξόρυξης μαρμάρου είναι εξαιρετικά περιορισμένο. Η Ελλάδα, πέμπτη χώρα παγκοσμίως στην παραγωγή, διαθέτει περίπου 250 λατομεία που καταλαμβάνουν μόλις το 10% του ενός χιλιοστού της συνολικής έκτασης της χώρας.
«Το μάρμαρο είναι το πιο οικολογικό οικοδομικό υλικό», υπογράμμισε ο κ. Ηλιόπουλος προσθέτοντας ότι «για την παραγωγή του απαιτείται το 1/3 έως το 1/2 των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σε σχέση με άλλα υλικά, ενώ ο κύκλος ζωής του ξεπερνά πολλές φορές και τη διάρκεια ζωής ενός έργου». Επιπλέον, οι εταιρείες του κλάδου έχουν προπληρώσει μέσω εγγυητικών επιστολών το κόστος αποκατάστασης του τοπίου, στοιχείο που αποδεικνύει τη δέσμευσή τους σε ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης.
Τεχνολογία και καινοτομία: η νέα εποχή της εξόρυξης
Η τεχνολογική πρόοδος έχει αλλάξει ριζικά τη διαδικασία εξόρυξης, καθιστώντας την πιο ασφαλή, αποδοτική και «έξυπνη». Όπως εξήγησε ο Μαρίνος-Σπυρίδων Βαρδάκης, επιβλέπων μηχανικός και τεχνικός ασφαλείας της FHL Κυριακίδης Α.Ε., «η εταιρεία έχει εγκαταστήσει πάνω από 40 αισθητήρες σε υπόγεια και υπαίθρια εκμετάλλευση, επιτρέποντας live μετρήσεις και προληπτική ανίχνευση μικρομετακινήσεων σε πραγματικό χρόνο».
Η στροφή σε υπόγεια εκμετάλλευση προσφέρει πολλαπλά οφέλη και ειδικότερα αυξάνει την αποληψιμότητα του εμπορεύσιμου υλικού, επιτρέπει την εκμετάλλευση σε μεγαλύτερα βάθη και μειώνει δραστικά τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο, καθώς «δεν υπάρχουν επιφανειακές εκσκαφές, θόρυβος ή σκόνη», σύμφωνα με τον ίδιο. Παράλληλα, η αυτοματοποίηση και οι νέες τεχνολογίες δίνουν τη δυνατότητα δημιουργίας προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, ενισχύοντας περαιτέρω το brand «Greek Marble».
Η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό
Η μεγαλύτερη πρόκληση για την επόμενη δεκαετία αφορά το ανθρώπινο δυναμικό. Όπως υποστήριξε η Άλκηστις Χαρσούλη, διευθύντρια Πολιτισμού και Ανάπτυξης της Stone Group International, ο κλάδος αντιμετωπίζει «σοβαρό έλλειμμα οργανωμένης εκπαίδευσης και απουσία επαγγελματικών κέντρων τεχνικής κατάρτισης, ιδιαίτερα στην περιφέρεια».
Η Stone Group έχει επενδύσει συστηματικά στη δημιουργία εσωτερικών προγραμμάτων εκπαίδευσης και mentoring, αναπτύσσοντας μια ολοκληρωμένη κουλτούρα ανάπτυξης δεξιοτήτων. «Μετατρέψαμε το παραδοσιακό σύστημα αξιολόγησης σε σύστημα εξέλιξης, που αποτυπώνει τις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων και οδηγεί σε εξατομικευμένα προγράμματα ανάπτυξης», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Για τον κλάδο, οι προκλήσεις της επόμενης δεκαετίας συνδέονται με τη γήρανση του εργατικού δυναμικού, την έλλειψη νέων ειδικευμένων επαγγελματιών και την ανάγκη γρήγορης προσαρμογής στις τεχνολογικές εξελίξεις. «Οι επιχειρήσεις θα χρειαστεί να υιοθετήσουν βέλτιστες πρακτικές HR και να αξιοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη στην εκπαίδευση και την οργάνωση», σημείωσε η κ. Χαρσούλη.
Το brand «Greek Marble» και η διεθνής αναγνώριση
Οι ελληνικές επιχειρήσεις μαρμάρου εξάγουν σήμερα σε 120 χώρες, με έργα διεθνούς φήμης να φέρουν ελληνική υπογραφή. Η καμπάνια του Enterprise Greece για το «Greek Marble» συνέβαλε στην παγκόσμια αναγνώριση του brand, ενώ η πρόταση το ελληνικό μάρμαρο να εκπροσωπήσει τη χώρα στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Μιλάνου το 2026 αποτελεί εθνικό ορόσημο.
Η πρόκληση ωστόσο, της αντιμετώπισης των απομιμήσεων που παράγονται σε τρίτες χώρες και η ενίσχυση της χρήσης ελληνικού μαρμάρου στα εμβληματικά έργα της ίδιας της χώρας, παραμένει.
Η βιομηχανία μαρμάρου στη Δράμα, στην Καβάλα και στη Θάσο συνιστά έναν στρατηγικό πυλώνα περιφερειακής ανάπτυξης. Με εξαγωγές υψηλής αξίας, επενδύσεις σε τεχνολογία και βιώσιμες πρακτικές, ο κλάδος αποδεικνύει ότι η βιομηχανία μπορεί να συνδυάσει την παράδοση με την καινοτομία.
Όπως συνοψίζει ο κ. Ηλιόπουλος, «Το μάρμαρο δεν είναι απλώς ένα υλικό· είναι πολιτισμός, ιστορία και μέλλον. Είναι ένα ελληνικό προϊόν που ταξιδεύει παντού, κρατώντας ζωντανό το αποτύπωμα της χώρας μας στον κόσμο».
