Η ιστορική σχέση της πόλης με τη σεφαραδίτικη εβραϊκή κοινότητα, ο κομβικός της ρόλος στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, οι νέες υποδομές αλλά και η πολιτική σταθερότητα της Ελλάδας συνθέτουν ένα μοναδικό κράμα που προσελκύει ισραηλινές επενδύσεις σε ακίνητα, τεχνολογία, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αγροδιατροφή.
Ο Cobi Bitton, Διευθύνων Σύμβουλος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Ισραήλ-Ελλάδας και της Integritas People & Business (IPB) που προωθεί τις διμερείς εμπορικές σχέσεις και επιχειρηματικές ευκαιρίες μεταξύ των δύο εθνών, υπογράμμισε σε συνέντευξή του στα Μακεδονικά Νέα ότι «η δυναμική μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ δεν ήταν ποτέ ισχυρότερη. Η Θεσσαλονίκη προσφέρει μοναδικά πλεονεκτήματα για τις ισραηλινές επιχειρήσεις που επιθυμούν να επεκταθούν στην Ευρώπη, και βλέπουμε αυξημένο ενδιαφέρον σε όλα τα επίπεδα, από startups μέχρι μεγάλους ομίλους».
Οι άμεσες ισραηλινές επενδύσεις στην περιοχή της Θεσσαλονίκης ξεπερνούν τα 200 εκατ. ευρώ την τελευταία τριετία, με τις προοπτικές να φαντάζουν ακόμη μεγαλύτερες καθώς το επιμελητήριο διατηρεί έναν εμπιστευτικό αγωγό με περισσότερες από 30 ισραηλινές εταιρείες σε διάφορα στάδια αξιολόγησης της Θεσσαλονίκης για ευκαιρίες επέκτασης ή συνεργασίας. Αυτά εκτείνονται σε πολλούς τομείς και αντιπροσωπεύουν δυνητικές επενδύσεις άνω των 250 εκατομμυρίων ευρώ για την επόμενη πενταετία. Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα Golden Visa λειτουργεί ως ασφαλής δίοδος διαμονής στην ΕΕ για Ισραηλινούς που αναζητούν σταθερότητα.
Συνέντευξη στη Δήμητρα Τάγκα
-Πώς εκτιμάτε τη δυναμική των ελληνοϊσραηλινών εμπορικών σχέσεων σήμερα και κυρίως με τη Θεσσαλονίκη;
Η δυναμική μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ δεν ήταν ποτέ ισχυρότερη. Είμαστε μάρτυρες μιας αξιοσημείωτης μεταμόρφωσης στο διμερές εμπόριο, το οποίο έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία πέντε χρόνια. Το Εμπορικό Επιμελητήριο Ισραήλ-Ελλάδας έχει συμβάλει καθοριστικά στη διευκόλυνση αυτής της ανάπτυξης, διοργανώνοντας εμπορικές αποστολές και επιχειρηματικές εκδηλώσεις που έχουν οδηγήσει σε συγκεκριμένες συνεργασίες.
Η Θεσσαλονίκη, ως η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας και σημαντικός λιμενικός κόμβος, προσφέρει στις ισραηλινές επιχειρήσεις μοναδικά πλεονεκτήματα. Η στρατηγική θέση της πόλης παρέχει άμεση πρόσβαση στα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη, καθιστώντας την ιδανική πύλη για ισραηλινές εταιρείες που επιθυμούν να επεκτείνουν τις ευρωπαϊκές τους δραστηριότητες. Έχουμε δει αυξημένο ενδιαφέρον από ισραηλινές εταιρείες τεχνολογίας, εταιρείες αγροδιατροφής και κατασκευαστικές εταιρείες που αναγνωρίζουν τις δυνατότητες της Θεσσαλονίκης ως περιφερειακού κέντρου διανομής. Το Επιμελητήριο έχει διευκολύνει πολυάριθμες συμφωνίες σε τομείς που κυμαίνονται από την υψηλή τεχνολογία και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο έως τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την επεξεργασία τροφίμων.
-Ποιο είναι το οικονομικό αποτύπωμα των ισραηλινών επενδύσεων στη Θεσσαλονίκη και ποιοι τομείς προσελκύουν τους επενδυτές από το Ισραήλ;
Οι ισραηλινές επενδύσεις στη Θεσσαλονίκη γίνονται όλο και πιο σημαντικές, ιδιαίτερα στους τομείς των ακινήτων, της τεχνολογίας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Εκτιμούμε ότι οι άμεσες επενδύσεις του Ισραήλ στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης έχουν φτάσει περίπου τα 200 εκατομμύρια ευρώ τα τελευταία τρία χρόνια, με τις προβλέψεις να δείχνουν συνεχή ανάπτυξη.
Οι τομείς που προσελκύουν τις περισσότερες ισραηλινές επενδύσεις περιλαμβάνουν:
- Τεχνολογία και ασφάλεια στον κυβερνοχώρο: Ισραηλινές εταιρείες ιδρύουν κέντρα έρευνας και ανάπτυξης και περιφερειακά γραφεία
- Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και Blutech: Ηλιακά και αιολικά έργα, αξιοποιώντας την ισραηλινή τεχνογνωσία στην καθαρή τεχνολογία
- Real Estate Development: εμπορικά, οικιστικά και ξενοδοχειακά έργα.
- Agri-tech: Λύσεις γεωργίας ακριβείας και τεχνολογίας τροφίμων
- Τουρισμός και Φιλοξενία: Ξενοδοχειακές αλυσίδες και τουριστικές υποδομές
Το προφίλ των ισραηλινών επενδυτών είναι αρκετά διαφορετικό. Βλέπουμε καθιερωμένες πολυεθνικές εταιρείες να αναζητούν ευρωπαϊκή επέκταση, μεσαίες επιχειρήσεις να αναζητούν στρατηγικές συνεργασίες και, όλο και περισσότερο, νεότερους επιχειρηματίες να προσελκύονται από το βελτιωμένο επιχειρηματικό περιβάλλον της Ελλάδας και την πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ. Πολλοί έχουν διπλή υπηκοότητα ή οικογενειακούς δεσμούς με την Ελλάδα, ιδιαίτερα εκείνοι με σεφαραδίτικη κληρονομιά.
-Με βάση την κτηματαγορά της Θεσσαλονίκης υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από Ισραήλ για το πρόγραμμα της Golden Visa. Παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον από Ισραηλινούς για αγορά κατοικιών και γενικότερα επενδύσεις στη Θεσσαλονίκη – ιδίως στον απόηχο της κρίσης στη Μέση Ανατολή. Πώς εξηγείτε αυτό το φαινόμενο;
Το αυξημένο ενδιαφέρον για το πρόγραμμα Golden Visa της Ελλάδας και τις επενδύσεις σε ακίνητα αντανακλά διάφορους συγκλίνοντες παράγοντες. Οι τρέχουσες γεωπολιτικές εντάσεις στη Μέση Ανατολή έχουν σίγουρα αυξήσει το ενδιαφέρον του Ισραήλ για την εξασφάλιση εναλλακτικών επιλογών διαμονής εντός της ΕΕ. Η Ελλάδα προσφέρει πολιτική σταθερότητα, οδούς ιθαγένειας της ΕΕ και έναν οικείο μεσογειακό τρόπο ζωής που έχει απήχηση στις ισραηλινές οικογένειες.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτό το ενδιαφέρον προηγείται των πρόσφατων συγκρούσεων. Η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας, το βελτιωμένο επενδυτικό κλίμα και οι ανταγωνιστικές τιμές των ακινήτων την έχουν καταστήσει ελκυστική για τους Ισραηλινούς επενδυτές εδώ και αρκετά χρόνια. Η Θεσσαλονίκη, ειδικότερα, προσφέρει εξαιρετικές προτάσεις αξίας σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές πόλεις.
Οι ιστορικοί δεσμοί της εβραϊκής κοινότητας με τη Θεσσαλονίκη διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο. Πολλές ισραηλινές οικογένειες αισθάνονται μια βαθιά σύνδεση με την εβραϊκή κληρονομιά της πόλης και αυτός ο συναισθηματικός δεσμός συχνά μεταφράζεται σε επενδυτικές αποφάσεις.
-Πώς αξιολογείτε τον ρόλο της Βόρειας Ελλάδας – και ειδικότερα της Θεσσαλονίκης – ως κόμβου ασφαλείας, επιχειρηματικότητας και πρόσβασης στην Ε.Ε.;
Η Βόρεια Ελλάδα, αγκυροβολημένη στη Θεσσαλονίκη, αναδεικνύεται σε κρίσιμο στρατηγικό κόμβο για πολλούς λόγους. Από την άποψη της ασφάλειας, η περιοχή επωφελείται από την ένταξη της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ και την ισχυρή αμυντική συνεργασία της με το Ισραήλ. Η σταθερότητα των ελληνικών θεσμών και η προσήλωσή της στις δημοκρατικές αξίες την καθιστούν ελκυστική βάση για τις ισραηλινές εταιρείες που ανησυχούν για την περιφερειακή ασφάλεια.
Από την άποψη της επιχειρηματικότητας, η Θεσσαλονίκη αναπτύσσει ένα ζωντανό οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων. Η παρουσία μεγάλων πανεπιστημίων, τα κυβερνητικά κίνητρα για καινοτομία και η αυξανόμενη δραστηριότητα επιχειρηματικών κεφαλαίων δημιουργούν ένα περιβάλλον ευνοϊκό για τις ισραηλινές εταιρείες και επιχειρηματίες.
Ο συντελεστής πρόσβασης της ΕΕ δεν μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Η Θεσσαλονίκη παρέχει στις ισραηλινές εταιρείες ένα οικονομικά αποδοτικό σημείο εισόδου στην ευρωπαϊκή αγορά, διατηρώντας παράλληλα την εγγύτητα με τις αναδυόμενες αγορές των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης.
-Θεωρείτε ότι η γεωπολιτική αστάθεια στη Μέση Ανατολή ενισχύει περαιτέρω το κύμα οικονομικής και επενδυτικής «μετατόπισης» προς την Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη;
Το σημερινό γεωπολιτικό περιβάλλον πράγματι επιταχύνει τις υπάρχουσες τάσεις διαφοροποίησης και μετριασμού του κινδύνου μεταξύ των ισραηλινών επιχειρήσεων. Ωστόσο, προτιμώ να το πλαισιώσω αυτό ως επέκταση παρά ως μετατόπιση. Οι ισραηλινές εταιρείες δεν εγκαταλείπουν τις δραστηριότητές τους στο Ισραήλ και τη Μέση Ανατολή, αλλά μάλλον δημιουργούν συμπληρωματικές βάσεις σε σταθερές, στρατηγικά τοποθετημένες αγορές όπως η Ελλάδα.
Τα πλεονεκτήματα της Θεσσαλονίκης εκτείνονται πέρα από τις εκτιμήσεις ασφαλείας. Η πόλη προσφέρει πρόσβαση στις αγορές της ΕΕ, εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό, ανταγωνιστικό κόστος και ένα φιλικό προς τις επιχειρήσεις περιβάλλον που έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Αυτές οι θεμελιώδεις αρχές θα καθιστούσαν τη Θεσσαλονίκη ελκυστική ανεξάρτητα από τις περιφερειακές εντάσεις.
Ο ρόλος του Επιμελητηρίου είναι να διασφαλίσει ότι αυτό το αυξημένο ενδιαφέρον μεταφράζεται σε βιώσιμες, αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις. Εργαζόμαστε για να αποφύγουμε τις κερδοσκοπικές φούσκες και αντ' αυτού να επικεντρωθούμε στην οικοδόμηση μακροπρόθεσμων οικονομικών σχέσεων που δημιουργούν αξία τόσο για την ελληνική όσο και για την ισραηλινή κοινότητα.
-Υπάρχουν ισραηλινές επιχειρήσεις που εξετάζουν τη δημιουργία γραφείων ή εγκαταστάσεων σε περιοχές όπως η Θεσσαλονίκη; Αν ναι, μπορείτε να μας δώσετε κάποια παραδείγματα;
Αν και δεν μπορώ να αποκαλύψω συγκεκριμένα ονόματα εταιρειών λόγω συμφωνιών εμπιστευτικότητας, μπορώ να μοιραστώ ότι αυτή τη στιγμή διευκολύνουμε τις συζητήσεις για πολλά σημαντικά έργα. Αυτές περιλαμβάνουν μια μεγάλη ένωση υψηλής τεχνολογίας, μια εταιρεία κυβερνοασφάλειας που εξετάζει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κέντρου επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη, μια εταιρεία αγροτεχνολογίας που σχεδιάζει έναν περιφερειακό κόμβο διανομής και έναν ναυτιλιακό καλά εδραιωμένο όμιλο εταιρειών που διερευνά συνεργασίες με ελληνικές επιχειρήσεις.
Βλέπουμε επίσης ενδιαφέρον από ισραηλινές εταιρείες logistics που προσελκύονται από τις λιμενικές εγκαταστάσεις και τη στρατηγική θέση της Θεσσαλονίκης. Η σχεδιαζόμενη επέκταση του λιμένα Θεσσαλονίκης και οι βελτιωμένες σιδηροδρομικές συνδέσεις με την Κεντρική Ευρώπη το καθιστούν όλο και πιο ελκυστικό για εταιρείες που αναζητούν αποτελεσματικά δίκτυα διανομής. Το Επιμελητήριο διατηρεί έναν εμπιστευτικό αγωγό με περισσότερες από 30 ισραηλινές εταιρείες σε διάφορα στάδια αξιολόγησης της Θεσσαλονίκης για ευκαιρίες επέκτασης ή συνεργασίας. Αυτά εκτείνονται σε πολλούς τομείς και αντιπροσωπεύουν δυνητικές επενδύσεις άνω των 250 εκατομμυρίων ευρώ για την επόμενη πενταετία.
-Υπάρχουν οργανωμένες πρωτοβουλίες από το Επιμελητήριο για τη διασύνδεση ισραηλινών επιχειρήσεων με ελληνικά clusters τεχνολογίας, αγροδιατροφής ή καινοτομίας στη Βόρεια Ελλάδα;
Το Επιμελητήριο έχει ξεκινήσει αρκετές στρατηγικές πρωτοβουλίες για την προώθηση αυτών των συνδέσεων. Το εμβληματικό μας πρόγραμμα, «Γέφυρα Καινοτομίας», δημιουργεί δομημένες συνεργασίες μεταξύ ισραηλινών και ελληνικών εταιρειών σε τομείς υψηλής και χαμηλής τεχνολογίας. Έχουμε δημιουργήσει ομάδες εργασίας στον τομέα της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, της αγροτεχνολογίας, της βιοτεχνολογίας και της ναυτιλίας που συναντώνται τακτικά για να εντοπίσουν ευκαιρίες συνεργασίας.
Επιπλέον, δημιουργήσαμε το «Επενδυτικό Φόρουμ Βορείου Ελλάδος», το οποίο θα φέρει σε επαφή επενδυτές, επιχειρηματίες και κυβερνητικούς αξιωματούχους για να αναδείξουν ευκαιρίες και να διευκολύνουν τη δικτύωση.
-Ποια είναι τα βασικά εμπόδια και ποιες οι ευκαιρίες για περαιτέρω σύσφιξη των εμπορικών και επενδυτικών δεσμών Ισραήλ–Βόρειας Ελλάδας;
Τα κύρια εμπόδια:
- Κανονιστική πολυπλοκότητα: Ενώ η Ελλάδα έχει βελτιώσει το επιχειρηματικό της περιβάλλον, ορισμένες ρυθμιστικές διαδικασίες παραμένουν περίπλοκες για τους ξένους επενδυτές
- Γλωσσικά και πολιτισμικά εμπόδια: Παρά τις ομοιότητες, οι επιχειρηματικές κουλτούρες και γλώσσες μπορούν να δημιουργήσουν προκλήσεις επικοινωνίας
- Κενά υποδομής: Ενώ βελτιώνονται, ορισμένα στοιχεία υποδομής, όπως η ψηφιακή συνδεσιμότητα και οι μεταφορικές συνδέσεις, χρειάζονται ενίσχυση
- Γραφειοκρατικές διαδικασίες: Οι κυβερνητικές διαδικασίες, αν και εξορθολογισμένες, μπορεί να εξακολουθούν να είναι χρονοβόρες για τις ισραηλινές εταιρείες που δεν είναι εξοικειωμένες με τα ελληνικά συστήματα
Βασικές ευκαιρίες:
- Πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ: Η Ελλάδα παρέχει στρατηγική πύλη προς την αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης
- Συμπληρωματικά πλεονεκτήματα: Ισραηλινή καινοτομία και τεχνολογία σε συνδυασμό με τη γνώση της ελληνικής αγοράς και την πρόσβαση στην ΕΕ
- Κυβερνητική στήριξη: Και οι δύο κυβερνήσεις υποστηρίζουν ενεργά το διμερές εμπόριο και τις επενδύσεις
- Ιστορικές συνδέσεις: Οι πολιτιστικοί και ιστορικοί δεσμοί παρέχουν ένα θεμέλιο για εμπιστοσύνη και συνεργασία
- Αναδυόμενοι τομείς: Ευκαιρίες στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την τεχνητή νοημοσύνη, την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και τον βιώσιμο τουρισμό.
Το Επιμελητήριο εργάζεται ενεργά για την αντιμετώπιση αυτών των εμποδίων μέσω υπηρεσιών υπεράσπισης και άμεσης υποστήριξης για τις εταιρείες-μέλη.
-Πώς μπορεί η Θεσσαλονίκη να κεφαλαιοποιήσει ιστορικούς δεσμούς με την ισραηλινή κοινότητα, ώστε να αναδειχθεί σε μοντέλο αστικής και επιχειρηματικής υποδοχής;
Η Θεσσαλονίκη έχει μια μοναδική ευκαιρία να αξιοποιήσει την πλούσια εβραϊκή κληρονομιά και τις ιστορικές συνδέσεις της για να δημιουργήσει ένα ξεχωριστό μοντέλο για τη διεθνή επιχειρηματική ολοκλήρωση. Η πόλη κάποτε φιλοξενούσε μία από τις μεγαλύτερες σεφαραδίτικες εβραϊκές κοινότητες της Ευρώπης και αυτή η κληρονομιά δημιουργεί φυσικές γέφυρες με το σύγχρονο Ισραήλ.
Συστάσεις:
- Ενσωμάτωση Τουρισμού Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Ανάπτυξη επιχειρηματικών τουριστικών πακέτων που συνδυάζουν εμπορικές δραστηριότητες με ιστορικές και πολιτιστικές εμπειρίες
- Πολιτιστικές επιχειρηματικές εκδηλώσεις: Φιλοξενία συνεδρίων και εμπορικών εκθέσεων που γιορτάζουν τόσο τις επιχειρηματικές ευκαιρίες όσο και την κοινή κληρονομιά
- Εκπαιδευτικές Συνεργασίες: Καθιέρωση προγραμμάτων ανταλλαγών μεταξύ ελληνικών και ισραηλινών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων
- Προγράμματα Mentorship: Σύζευξη έμπειρων Ελλήνων επιχειρηματιών με Ισραηλινούς επιχειρηματίες που εισέρχονται στην αγορά
Αυτή η προσέγγιση υπερβαίνει την παραδοσιακή προώθηση των επιχειρήσεων για να δημιουργήσει γνήσιες κοινοτικές συνδέσεις που ωφελούν τόσο την οικονομική ανάπτυξη όσο και την πολιτιστική κατανόηση. Αγκαλιάζοντας την πολυπολιτισμική κληρονομιά της, η Θεσσαλονίκη μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για το πώς οι πόλεις μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ιστορικές συνδέσεις για να προωθήσουν σύγχρονες οικονομικές συνεργασίες.
