Σε μια περίοδο όπου η σπατάλη τροφίμων παραμένει υψηλή, ενώ παράλληλα η ανάγκη για αξιοπρεπή πρόσβαση σε βασικά αγαθά αυξάνεται, οργανισμοί όπως η Τράπεζα Τροφίμων Θεσσαλονίκης καλούνται να γεφυρώσουν δύο κόσμους. Από τη μία, την παραγωγή και το λιανεμπόριο, μικρές ή μεγάλες εταιρείες και από την άλλη, τις κοινωνικές δομές που σηκώνουν καθημερινά το βάρος της φροντίδας για χιλιάδες ανθρώπους.
Ο Διευθυντής της Τράπεζας Τροφίμων Θεσσαλονίκης, Σόλωνας Σεκέρογλου, μιλάει στα Μακεδονικά Νέα για το πώς «τρέχει» μια επιχείρηση αλληλεγγύης που αφήνει καθημερινά ένα τεράστιο αποτύπωμα σε μια μεγάλη περιοχή που εκτείνεται από τον Έβρο, μέχρι την Κόνιτσα Ιωαννίνων.
Εξηγεί τι είναι η Τράπεζα Τροφίμων και μιλάει για τον στόχο της που δεν είναι άλλος, από την αντιμετώπιση της πείνας και τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, με τη διάθεση προϊόντων σε όσους τα χρειάζονται.
Ο κ. Σεκέρογλου περιγράφει τον τρόπο λειτουργίας της Τράπεζας, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο εντοπίζονται τα ιδρύματα και οι φορείς στους οποίους διανέμονται τα προϊόντα. Εξηγεί πώς ειδικά για τις γιορτινές ημέρες, η οργάνωση και η διανομή ξεκινάει έως και 2 μήνες νωρίτερα, ενώ παρέχει μεταξύ άλλων στατιστικά στοιχεία για το εξαιρετικά σημαντικό έργο που παράγεται: Περίπου 40 εταιρείες-χορηγοί, περίπου 100 συνεργαζόμενες δομές και δυναμικότητα που ξεπερνά τις 24.000 ωφελούμενους, με εβδομαδιαία εξυπηρέτηση 6.000–7.000 ατόμων.
Μόνο το 2024 διανεμήθηκαν 460 τόνοι προϊόντων και όπως αναφέρει ο κ. Σεκέρογλου, πίσω από τα μεγέθη και τους αριθμούς, ξεχωρίζει η ανθρώπινη πλευρά. Ανάμεσα σε όσα του έκαναν μεγαλύτερη εντύπωση, η στιγμή που παιδιά σε ίδρυμα του είπαν ότι κάποια τρόφιμα που πήραν από την Τράπεζα Τροφίμων Θεσσαλονίκης, «τα έβλεπαν μόνο σε ζωγραφιές»….
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κ. Σόλωνα Σεκέρογλου στον Αλέξανδρο Αλεξιάδη
Ο Διευθυντής της Τράπεζας Τροφίμων Θεσσαλονίκης κ.Σεκέρογλου
Τι ακριβώς είναι η Τράπεζα Τροφίμων Θεσσαλονίκης και πώς λειτουργεί;
Η Τράπεζα Τροφίμων Θεσσαλονίκης είναι ένα φιλανθρωπικό, μη κερδοσκοπικό σωματείο που έχει ως σκοπό να συλλέγει και να διανέμει δωρεάν τρόφιμα ή και διάφορα προϊόντα σε εκκλησίες, συσσίτια, ιδρύματα, ορφανοτροφεία, γεροκομεία, δήμους, κοινωνικά παντοπωλεία και άλλα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Κάθε φύσεως προϊόντα, δηλαδή ακόμα και είδη υγιεινής και καθαριότητας, με απώτερο στόχο την καταπολέμηση της πείνας και της σπατάλης των τροφίμων. Αυτό είναι και στο καταστατικό μας, δηλαδή ο σκοπός που ιδρυθήκαμε.
Ποιο είναι το ιστορικό της Τράπεζας Τροφίμων Θεσσαλονίκης;
Όσον αφορά στο ιστορικό της Τράπεζας Τροφίμων Θεσσαλονίκης, εδώ στη Βόρεια Ελλάδα ξεκινήσαμε το 1995. Ένα όραμα του Γεράσιμου Βασιλόπουλου στην Αθήνα ήταν να δημιουργήσει μια τράπεζα τροφίμων, στην οποία τα τρόφιμα που θα υπήρχαν στις ελληνικές βιομηχανίες ή τα τρόφιμα τα οποία δεν θα μπορούσαν να πουληθούν, να μπορέσουν να διατεθούν σε ομάδες πληθυσμών οι οποίες είχαν πρόβλημα επισιτισμού. Το 2015 το όνειρό του υλοποιήθηκε στην Αθήνα με μια τράπεζα τροφίμων και κατόπιν, το 1998, με εδώ τοπικούς επιχειρηματίες ιδρύθηκε η Τράπεζα Τροφίμων Θεσσαλονίκης. Το 2015 ανεξαρτητοποιηθήκαμε ως μη κερδοσκοπικό σωματείο, με δικό μας Δ.Σ. και καταστατικό, και έκτοτε συνεχίζουμε τη δράση μας, ίδια και απαράλλακτη από το 1998 μέχρι και σήμερα, με σκοπό πάντοτε να μπορέσουμε να εφοδιάζουμε κάθε λογής τρόφιμα και προϊόντα είτε καθαρισμού είτε υγιεινής σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη.
Ποιος προσφέρει τα προϊόντα αυτά;
Τα προσφέρουν βιομηχανίες και βιοτεχνίες τροφίμων, μεγάλες εταιρείες σούπερ μάρκετ και πολλές εμπορικές εταιρείες, κυρίως στην Ελλάδα. Κατά περιόδους, σπάνια, δεχόμαστε και από το εξωτερικό, αλλά πιο πολύ είναι από την Ελλάδα.
Τα προϊόντα που λαμβάνετε είναι ασφαλή; Γιατί δεν μπαίνουν στο ράφι;
Τα προϊόντα τα οποία παίρνουμε εμείς εδώ και διοχετεύουμε στα συσσίτια ή στους κοινωφελείς οργανισμούς φιλανθρωπικούς είναι κυρίως προϊόντα τα οποία είναι κατάλληλα να καταναλωθούν, αλλά δεν είναι εμπορικά διαθέσιμα. Μπορεί να υπάρχει ένα τυπογραφικό λάθος. Μπορεί να είναι λίγο τσαλακωμένη η συσκευασία, με αποτέλεσμα στο ράφι να μην μπορεί να πουληθεί. Μπορεί να υπάρχουν προϊόντα που δεν είναι εποχικά. Ας πούμε, αυτή την εποχή τώρα τα σούπερ μάρκετ είναι γεμάτα πανετόνε και τσουρέκια. Με το που πάμε 7–8 Ιανουαρίου, αυτά δεν μένουν στο ράφι, δεν μπορούν να πουληθούν, οπότε οι μεγάλες αλυσίδες λιανικής τα αποσύρουν. Και επειδή αυτά έχουν και μια μακρινή ημερομηνία λήξεως, μας τα φέρνουν εδώ ώστε να τα διαθέσουμε στα συσσίτια και στα ιδρύματα τα οποία στηρίζουμε. Σε γενικές γραμμές είναι κατάλληλα για κατανάλωση, αλλά μη εμπορικά διαθέσιμα.
Γιατί προσφέρουν οι εταιρείες; Υπάρχει εμπιστοσύνη στον τρόπο διαχείρισης;
Η προσφορά των εταιρειών είναι γιατί θέλουν να βοηθήσουν τους συνανθρώπους μας, στο πλαίσιο της αλληλοβοήθειας και της αλληλεγγύης. Προσφέρουν αυτά τα προϊόντα, τα οποία εμπιστεύονται σε εμάς, για να μπορέσουμε να τα προσφέρουμε στους κατάλληλους οργανισμούς. Δηλαδή, βασίζονται σε εμάς εδώ στην Τράπεζα Τροφίμων στη Θεσσαλονίκη, ώστε η διαχείριση και η διανομή αυτών των προϊόντων να γίνεται σωστά, με διαφάνεια και με σωστές συνθήκες αποθήκευσης και διαχείρισης. Και το βασικότερο από όλα είναι ότι γνωρίζουν ότι εγώ, που διαχειρίζομαι όλη αυτή την ποσότητα, ξέρω τις ανάγκες των οργανισμών. Ξέρουν ότι όταν θα με πάρει, π.χ., ένας διευθυντής σε ένα ίδρυμα και έχει ανάγκη από παιδικά γιαουρτάκια, όταν μου παρουσιαστούν τέτοια προϊόντα, το πρώτο πράγμα που θα κάνω θα είναι να τα διαθέσω στο ίδρυμα που έχει την ανάγκη.
Πώς γίνεται η επικοινωνία με τους φορείς και η «στοχευμένη» κάλυψη αναγκών;
Πάντα αυτό προσπαθούμε και δρούμε στοχευμένα. Πέρα από τα τρόφιμα που έρχονται και μοιράζονται στα συσσίτια, σε εκκλησίες και στα ιδρύματα, μπορεί κάποια στιγμή να χρειαστεί να διαθέσουμε συγκεκριμένα προϊόντα. Ας πούμε, ένα γηροκομείο να μου ζητήσει, όταν θα έχουμε διαθέσιμες πάνες ενηλίκων, να τους έχουμε στο νου μας. Εγώ το καταγράφω αυτό, οπότε όταν θα μου παρουσιαστούν τέτοια προϊόντα, δρω στοχευμένα. Ή, ας πούμε, θέλουν κάποια παιδάκια σε ένα ίδρυμα κάποια προϊόντα για να μαγειρέψουν. Δεν έχουν αυτό το τρόφιμο που πρέπει να μαγειρευτεί, και εγώ μπορώ, μέσω των προμηθευτών, των χορηγών που έχω, να το αναζητήσω. Ή παιδικά γιαουρτάκια ή κάποιο ρυζόγαλο ή κάποια κρέμα, να μπορώ να σηκώσω το τηλέφωνο από τις εταιρείες γαλακτοκομικών που έχω και να τους πω, στα πλαίσια της προσφοράς σας, αν μπορείτε να μας διαθέσετε κάποια προϊόντα για αυτό το ίδρυμα που χρειάζονται αυτή την περίοδο. Πιστέψτε με, κανένας δεν μας αρνιέται.
Τι υποδομές διαθέτετε για αποθήκευση και σωστό έλεγχο;
Έχουμε εγκαταστάσεις περίπου 450 τετραγωνικών μέτρων, στις οποίες υπάρχουν τελευταίας τεχνολογίας σύγχρονοι θάλαμοι κατάψυξης και ψύξης, όπου αποθηκεύονται τα ευπαθή προϊόντα όταν χρειάζεται ψυγείο ή όταν χρειάζεται κατάψυξη. Με ηλεκτρονική ένδειξη θερμοκρασίας — όταν πέφτουν οι θερμοκρασίες, μας ειδοποιούν. Όλα αυτά γίνονται πάρα πολύ υπεύθυνα από εμάς, ώστε τα προϊόντα που μας εμπιστεύονται οι εταιρείες να τα διαχειριζόμαστε σωστά, να τα αποθηκεύουμε σωστά και όλα να διατηρούνται πριν από τη λήξη τους.
Πώς δουλεύετε στο κομμάτι των logistics και του inventory;
Έχω μία αποθήκη στην οποία ξέρω πού υπάρχουν τρόφιμα, ποια είναι τα κοντόληκτα που πρέπει να μοιράζονται κατευθείαν. Έχω όλη την άνεση και την ευκαιρία να επικοινωνώ με τους φορείς, όχι μόνο για να βρούμε στοχευμένα συγκεκριμένα προϊόντα, αλλά και για τα προϊόντα που μπορεί να λήγουν σε λίγο καιρό και να τα θέλουμε, ώστε οι δομές να τα πάρουν αμέσως και να τα καταναλώσουν.
Η λειτουργία σας είναι όλο τον χρόνο ή κυρίως τις γιορτές;
Όχι, όχι. Η δουλειά είναι συνεχόμενη. Όλο τον χρόνο τροφοδοτούμε συσσίτια, φιλανθρωπικές οργανώσεις, συλλόγους, γηροκομεία, ορφανοτροφεία, βρεφοκομεία με τρόφιμα. Κάθε μέρα. Βέβαια, μία μέρα της εβδομάδας είναι η μεγάλη διανομή που κάνουμε, αλλά κάθε μέρα μπορεί να γίνονται διανομές και παραλαβές.
Τι αλλάζει τις γιορτές, όταν οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες;
Σαφώς τις ημέρες των γιορτών, όπως είναι Χριστούγεννα, Πάσχα και 15 Αυγούστου, είναι περισσότερες (οι ανάγκες) και μοιράζουμε σε όλους. Κάθε χρόνο προστίθενται κι άλλοι φιλανθρωπικοί οργανισμοί, όσο μπορούμε, στα πλαίσια των δυνατοτήτων μας. Ειδικά τα Χριστούγεννα τους εξυπηρετούμε όλους. Κάνουμε rotation όλους τους οργανισμούς. Και ξεκινάω να διανέμω ενάμιση με δύο μήνες πιο μπροστά τρόφιμα όσο μπορώ μακρινής λήξης, ώστε να μπορέσουν να τα δίνουν στους συσσιτιζόμενούς τους, για να μην πέσουν όλοι μαζί την τελευταία εβδομάδα. Κάνω μια μελέτη και μια οργάνωση πολύ πιο μπροστά από τον Νοέμβριο, ώστε να μπορέσουν και οι εταιρείες να προμηθεύσουν προϊόντα που δεν θα τα διαθέσουν τις ημέρες αυτές, ώστε να έρθουν στην Τράπεζα Τροφίμων να αποθηκευτούν και σιγά σιγά να μοιραστούν στις δομές.
Πόσες εταιρείες και πόσους φορείς υποστηρίζετε;
Η χορηγία μας σε αυτά τα προϊόντα που παίρνουμε από εδώ είναι περίπου 40 εταιρείες από όλη την Ελλάδα, οι οποίες ξέρουν το έργο μας και μας τροφοδοτούν με τα προϊόντα τους, είτε αυτά είναι τρόφιμα, είτε είναι καλλυντικά, είτε είναι είδη καθαριότητας ή καθαριστικά. Οι δομές που τροφοδοτούν και διοχετεύουν αυτά τα τρόφιμα είναι περίπου 100 φιλανθρωπικοί οργανισμοί κάθε χρόνο, όπου ξεπερνούν τα 24.000 άτομα σε δυναμικότητα. Και προσπαθούμε να εξυπηρετήσουμε κάθε εβδομάδα περίπου 6–7.000 άτομα, στην αναλογία των τροφίμων που τους αναλογεί.
Υπάρχουν στατιστικά για το έργο σας;
Την τελευταία δεκαετία παραλάβαμε και προσφέραμε 3.030 τόνους προϊόντων, με αξία που ξεπερνά (εντελώς ενδεικτικά, για να δοθεί μια τάξη μεγέθους) τα 14.000.000 ευρώ. Η περσινή χρονιά, το 2024 δηλαδή, έκλεισε με 460 τόνους προϊόντων που αποκτήσαμε και παραδώσαμε, με αξία περίπου 2,2 εκατομμύρια ευρώ. Η χρηματική αξία για μένα δεν παίζει ρόλο. Με ενδιαφέρει να μαζέψω περισσότερα τρόφιμα για να μπορέσουν να ωφεληθούν περισσότεροι άνθρωποι.
Μπορείτε να μας πείτε ενδεικτικά τι ακριβώς προϊόντα ήταν οι 460 τόνοι που διαθέσατε το 2024;
Από τους 460 τόνους, οι 107 ήταν γαλακτοκομικά, που αντιστοιχούν σε 214 χιλιάδες μερίδες. 56 τόνοι βασικά τρόφιμα — ρύζι, όσπρια, λάδι. 69 τόνοι σνακ και δημητριακά. Αλλαντικά και τρόφιμα ψυγείου 20 τόνοι. 18 τόνοι κατεψυγμένα τρόφιμα. Χυμοί και αναψυκτικά 137 τόνοι. Φρέσκα λαχανικά 4 τόνοι. Είδη προσωπικής υγιεινής και απορρυπαντικά 30 τόνοι. Επίσης μοιράστηκαν πέρυσι 14 τόνοι pellet θέρμανσης και 2 τόνοι ρουχισμός — καινούργιο ρουχισμό, μας έφερε μια βιομηχανία ένδυσης.
Τι σας δίνει δύναμη να συνεχίζετε; Υπάρχει κάποια στιγμή που σας έχει μείνει;
Όταν ήρθα εδώ πέρα, παρέλαβα μια αποθήκη με πολύ λιγότερα συσσίτια, με πολύ λιγότερους ανθρώπους. Το 2017 ήρθα εδώ πέρα. Από τότε και μέχρι σήμερα τα συσσίτια, σιγά σιγά, χρόνο με τον χρόνο αυξάνονται — γίνανε 100. Θα σας πω ένα παράδειγμα: Τον Ιούλιο, δύο χρονιές που είχα έρθει, το ’18 ήταν τότε, ημέρα Παρασκευή, 40 βαθμούς Κελσίου έξω, μου φέρνει μια εταιρεία κάποια προϊόντα, μέσα και κατεψυγμένα, που έπρεπε εκείνη την ώρα να τα βάλω στην κατάψυξη. Όμως εκείνη την ώρα ερχόταν ένα ίδρυμα για να πάρει προϊόντα κολατσιού, σνακ όπως κρουασάν και χυμούς, για τα παιδιά.
Τους είπα: έχετε μαγείρισσα; Μου είπαν ναι. Τους είπα: μαζί με τα σνακ να πάρετε και αυτά τα κατεψυγμένα. Ήρθαν τα παιδάκια και μου είπαν: «Κύριε Σόλωνα, σας ευχαριστούμε, γιατί αυτά τα προϊόντα… θα μας φτιάξει η μαγείρισσα ένα ωραίο φαγητό… εμείς τα βλέπαμε μόνο σε ζωγραφιές. Δεν τα έχουμε φάει ποτέ». Ήταν παιδιά 13–14 χρονών τότε, και μέναν σε ίδρυμα γιατί οι γονείς ήταν ακατάλληλοι. Και μόνο και μόνο για αυτά τα παιδιά σκέφτηκα πόσο χρήσιμα είναι αυτά τα προϊόντα και πόση αξία έχει η δουλειά μου.
Στηρίζετε και ειδικές ομάδες, όπως ψυχιατρικούς ασθενείς και οικογένειες;
Για άτομα ψυχιατρικά, δίνουμε κάποιες φορές ή στο ψυχιατρικό νοσοκομείο ή στον Σύλλογο των Ψυχιατρικών Ασθενών και των Οικογενειών. Είναι κάποια προϊόντα που δεν τα είχαν αυτά, δεν θα τα είχαν, ούτε μπορούν να τα αγοράσουν. Οι ψυχιατρικά ασθενείς ζουν πολύ στο περιθώριο, ζουν πολύ απομονωμένοι. Και μέσω ενός συλλόγου οικογενειών ψυχιατρικά ασθενών, όταν ήρθαμε σε επαφή για να τους εξυπηρετήσουμε, με πάρα πολύ μεγάλη χαρά τους είπα: ό,τι θέλετε θα μου το ζητήσετε, θα σας το βρω εγώ.
Πρόσφατο παράδειγμα ήταν πέρυσι: ήθελα να κάνω μια γιορτούλα, να δώσω στα παιδιά χαρά, ήταν Τσικνοπέμπτη και δεν είχαν τρόπο να αγοράσουν. Είπα: θα ψάξω να σας βρω. Και σε μια εβδομάδα μέσα είχαμε μαζέψει όλη την ποικιλία αυτή για να κάνουν μια γιορτούλα, να μαζευτούν, να φάνε, να χαρούν, να γελάσουν. Είναι μεγάλη χαρά και ικανοποίηση. Τα ευχαριστήρια που λαμβάνω, οι βραβεύσεις… εγώ λέω: δεν θέλω να με βραβεύσετε. Εγώ χαίρομαι μόνο που άκουσα ότι όλα πήγανε καλά, ότι τα ευχαριστηθήκατε, ότι πιάσανε τόπο.
Ποιες είναι οι βασικές δυσκολίες στη λειτουργία σας;
Δεν είναι όλα ρόδινα. Έχουμε και τις δυσκολίες μας. Προσπαθούμε να συντηρήσουμε έναν μεγάλο χώρο. Τα 450 τετραγωνικά είναι ένας χώρος μεγάλος. Προσπαθούμε να γεμίσει, να έχουμε επαφές με τις εταιρείες. Είναι μια διαρκής προσπάθεια αυτή. Θέλω να τους μεταφέρω κάθε φορά το έργο μας, είτε με ένα τηλέφωνο, είτε με ένα email, είτε με κάποιες φωτογραφίες από τη δωρεά και τη διανομή, είτε με ευχαριστήρια.
Το κόστος συντήρησης αυτών των εγκαταστάσεων δεν είναι και λίγο. Και δυστυχώς εδώ στη Θεσσαλονίκη δεν υπάρχουν και πολλοί χορηγοί γι’ αυτό.
Ποιος αναλαμβάνει το κόστος λειτουργίας;
Το κόστος το αναλαμβάνει το διοικητικό μας συμβούλιο. Λειτουργούμε κάτω από ένα επταμελές διοικητικό συμβούλιο. Ο πρόεδρος είναι ο κ. Αχιλλέας Φώλιας και αντιπρόεδρος είναι ο κ. Ελευθέριος Χατζόπουλος. Το διοικητικό συμβούλιο φροντίζει ώστε να μην λείψει κάτι και να μπορέσει να είναι λειτουργική η δομή.
Έχετε παραδείγματα αξιοποίησης «ασυνήθιστων» δωρεών;
Τίποτα δεν χάνεται. Όλα προσπαθώ να τα αξιοποιήσω. Κάποια στιγμή μου φέρανε μπολ μιας χρήσεως, 25 παλέτες. Τα έβαλα στην αποθήκη και σκεφτόμουν πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Και γίνανε ανάρπαστα, διότι μόλις είχαμε βγει από τον COVID και τα συσσίτια θέλανε να μοιράζουν το φαγητό σε τέτοια σκεύη.
Ή τα pellet: λέω, ποιος καίει pellet; Κι όμως βρήκα ομάδες απεξάρτησης, βρήκα γηροκομείο στο Σιδηρόκαστρο που έχει τέτοιους λέβητες. Και μου είπε ο πάτερ πόσο καταναλώνουν. Και μου έδωσε μεγάλη ωφέλεια, γιατί με τα χρήματα που θα εξοικονομήσω θα πάρω κάτι άλλο για τους ανθρώπους.
Ποια είναι η γεωγραφική κάλυψη της δράσης σας;
Η δράση της Τράπεζας Τροφίμων Θεσσαλονίκης επεκτείνεται από τον Έβρο — Διδυμότειχο, Σουφλί — μέχρι την Κόνιτσα Ιωαννίνων. Όλη τη Βόρεια Ελλάδα προσπαθώ να στείλω τρόφιμα: Κόνιτσα, Καλπάκι, Βέροια, Φλώρινα, Καστοριά, Κατερίνη, Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Σέρρες, Δράμα και πρόσφατα και στο Σουφλί. Είμαστε δύο άτομα εδώ, εγώ και ένας αποθηκάριος, και δίνουμε αγώνα ζωής.
