Στο επίκεντρο αυτής της μεγάλης προσπάθειας βρίσκεται η 3η ΥΠΕ Μακεδονίας υλοποιώντας έργα που συνδυάζουν ενεργειακή αναβάθμιση, ψηφιακή καινοτομία και ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού, με έναν στόχο: να φέρει τον πολίτη στο κέντρο του συστήματος.
Το ΕΣΥ, όπως τονίζει ο κ. Τσαλικάκης, αλλάζει. Και αυτές οι αλλαγές δεν μένουν στα χαρτιά, αλλά εφαρμόζονται στην πράξη: Από τη Θεσσαλονίκη μέχρι τη Φλώρινα και από την Πτολεμαΐδα έως τη Βέροια, τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας της Μακεδονίας ανανεώνονται, εκσυγχρονίζονται και αποκτούν νέες δυνατότητες.
Όπως, επίσης, τονίζει ο διοικητής, η Ελλάδα βρίσκεται σήμερα ανάμεσα στις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες σε επίπεδο ψηφιοποίησης των υπηρεσιών υγείας. Μάλιστα η 3η ΥΠΕ εφαρμόζει αυτές τις αλλαγές στην πράξη: Στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, αλλά και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές, ο ψηφιακός μετασχηματισμός προχωρά με ρυθμό που λίγοι θα φαντάζονταν πριν λίγα χρόνια.
Ο κ. Δημήτρης Τσαλικάκης είναι αισιόδοξος για την επόμενη μέρα στον τομέα της Υγείας τον οποίο υπηρετεί επί σειρά ετών. Η εμπειρία του στη διοίκηση μονάδων υγείας είναι μακρά καθώς, μεταξύ άλλων έχει διατελέσει διοικητής και της 4ης ΥΠΕ (από τον Αύγουστο του 2019 έως τον Αύγουστο του 2024) και μάλιστα στη δύσκολη περίοδο της πανδημίας, όταν η Θεσσαλονίκη και το ΑΧΕΠΑ κλήθηκαν να διαχειριστούν το πρώτο κρούσμα κορωνοϊού, τον ασθενή «μηδέν».
Με σπουδές στο Μαθηματικό τμήμα της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και μεταπτυχιακούς τίτλους στα «Πληροφοριακά Επιχειρησιακά Συστήματα» και στη «Διοίκηση Μονάδων Υγείας» ο κ. Τσαλικάκης είναι επίσης Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με βασικό αντικείμενο έρευνας τη Μοντελοποίηση και την Ανάλυση Βιοϊατρικών Δεδομένων.
Ο Δοικητής της 3ης ΥΠΕ Μακεδονίας, Δημήτρης Τσαλικάκης
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης του κ. Δημήτρη Τσαλικάκη στη Δέσποινα Ιωαννίδου
-Κύριε Διοικητά, ένα σημαντικό κομμάτι των επενδύσεων στον τομέα της Υγείας υλοποιείται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Στην 3η ΥΠΕ πώς εξελίσσονται τα έργα που χρηματοδοτούνται με πόρους του συγκεκριμένου εργαλείου;
Η 3η Υγειονομική Περιφέρεια συμμετέχει ενεργά στον εκσυγχρονισμό των δομών υγείας μέσα από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης «Ελλάδα 2.0». Θεωρώ ότι πρόκειται για μια ιστορική ευκαιρία, ίσως τη μεγαλύτερη που έχει δοθεί ποτέ στο ΕΣΥ. Και έχουμε χρέος να την αξιοποιήσουμε με σχέδιο, διαφάνεια και αποφασιστικότητα.
Σε εθνικό επίπεδο, ο συνολικός προϋπολογισμός των παρεμβάσεων υπερβαίνει το 1,8 δισ. ευρώ με τέσσερις πυλώνες μεταρρύθμισης, 62 έργα και 560 επιμέρους παρεμβάσεις. Στην 3η ΥΠΕ υλοποιούνται έξι μεγάλα έργα ανακαίνισης, που αφορούν 16 Κέντρα Υγείας με συνολικό προϋπολογισμό περίπου 45 εκατομμύρια ευρώ. Παράλληλα, δύο νέες συμβάσεις ύψους 1,26 εκατομμυρίων ευρώ ενισχύουν 12 Κέντρα Υγείας και δύο Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία, ενώ αναβαθμίζεται και το Κέντρο Υγείας Ευόσμου.
Τα έργα στα νοσοκομεία είναι εξίσου φιλόδοξα: δεκατέσσερα βρίσκονται σε εξέλιξη και δύο έχουν ήδη ολοκληρωθεί, με συνολικό προϋπολογισμό 27,5 εκατομμύρια ευρώ. Από το Παπαγεωργίου και το Παπανικολάου, μέχρι τα νοσοκομεία της Βέροιας, της Έδεσσας, της Κοζάνης και της Κατερίνης, οι αλλαγές είναι ουσιαστικές: νέα συστήματα θέρμανσης, ανακαινισμένες πτέρυγες, προσβασιμότητα για ΑμεΑ, βελτιωμένες ΜΕΘ και ΤΕΠ.
Ήδη παραδόθηκαν τα πρώτα ανακαινισμένα Κέντρα Υγείας. Στο ΚΥ Άργους στην Καστοριά, ο πολίτης της περιφέρειας, μπορεί δει με τα μάτια του τη διαφορά που κάνουμε πράξη, ακόμα και μακριά από τα αστικά κέντρα.
Πέρα από τα έργα ανακαίνισης, υλοποιείται και πρόγραμμα προμήθειας εξοπλισμού ύψους 4,4 εκατομμυρίων ευρώ μέσω ΕΣΠΑ: σύγχρονα διαγνωστικά μηχανήματα, υπέρηχοι, απινιδωτές, ακτινογραφικά και απεικονιστικά συστήματα. Μόλις πριν λίγες ημέρες η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας -και ευχαριστώ πολύ τον Περιφερειάρχη κ. Αμανατίδη- εκδήλωσε την πρόθεσή της να χρηματοδοτήσει το πρόγραμμα εξοπλισμού των Νοσοκομείων και των Κέντρων Υγείας της 3ηΥΠΕ, ύψους 12,5 εκατομμυρίων ευρώ. Επιπλέον ζητήθηκε ανανέωση του στόλου των ασθενοφόρων των νοσοκομείων και των κέντρων υγείας ύψους άνω του 1,5 εκατομμυρίου ευρώ.
Και δεν μιλάμε απλώς για βάψιμο ή συντηρήσεις κτιριακών υποδομών. Μιλάμε για μια ριζική αναγέννηση των δομών πρωτοβάθμιας φροντίδας, που βάζει ξανά στο κέντρο τον πολίτη και την καθημερινότητά του που είναι και ο πρωταρχικός στόχος της ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας.
-Ποια είναι τα πιο εμβληματικά έργα που είναι σε εξέλιξη αυτή τη στιγμή στη Θεσσαλονίκη και γενικότερα στη Βόρεια Ελλάδα;
Ένα από τα πιο σημαντικά έργα, θα έλεγα για την Ελλάδα και όχι μόνο για την 3η Υγειονομική Περιφέρεια, είναι η νέα πτέρυγα της Αιματολογικής Κλινικής του «Γ. Παπανικολάου», στη Θεσσαλονίκη, καθώς και το Κέντρο Ανοσοθεραπείας που αναπτύσσεται στον ίδιο χώρο. Η Αιματολογική του Παπανικολάου είναι ήδη η κορυφαία στα Βαλκάνια• τώρα εξελίσσεται σε κέντρο διεθνούς αναφοράς, με δυνατότητα εξατομικευμένων θεραπειών και υψηλής τεχνολογίας εργαστήρια.
Στο Γ.Ν. «Γεννηματάς», επίσης στη Θεσσαλονίκη, έχουν ολοκληρωθεί παρεμβάσεις στην Παθολογική και στην ΩΡΛ Κλινική, ενώ ανακαινίζονται οι ανελκυστήρες και τα συστήματα πυρασφάλειας. Παράλληλα, στο «Γεννηματάς» και στο νοσοκομείο «Άγιος Δημήτριος» υλοποιείται η ανακατασκευή των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ), ένα έργο που θα μειώσει δραστικά την αναμονή και θα αυξήσει την ταχύτητα ανταπόκρισης.
Αντίστοιχες αναβαθμίσεις γίνονται στα νοσοκομεία Έδεσσας και Γιαννιτσών, ενώ στη Δυτική Μακεδονία ξεχωρίζει η νέα πτέρυγα του Νοσοκομείου Κοζάνης, με χρηματοδότηση από τα ΕΣΠΑ και από την Περιφέρεια Δυτ. Μακεδονίας, ένα έργο 5.500 τ.μ., που θα φιλοξενεί τη Χειρουργική και Παθολογική Κλινική, με πάνω από 100 νέες κλίνες.
Στη Βέροια, εγκαινιάστηκε πρόσφατα η νέα πτέρυγα του νοσοκομείου, επίσης από χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ και από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ένα έργο 33,3 εκατομμυρίων ευρώ. Περιλαμβάνει δύο νέα κτίρια, νέο εξοπλισμό και διαμορφωμένο περιβάλλοντα χώρο, αλλά κυρίως, μια αίσθηση αξιοπρέπειας για τον ασθενή και το προσωπικό.
Και βέβαια η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία μπαίνουν σε μια νέα εποχή. Με το νέο Πανεπιστημιακό Παιδιατρικό Νοσοκομείο στο Φίλυρο, δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, και το Νέο Ογκολογικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, η περιοχή θα διαθέτει υποδομές που στέκονται ισότιμα με τις ευρωπαϊκές.
-Σε ποιον βαθμό έχουν προχωρήσει οι επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες ώστε και τα νοσοκομεία να ακολουθήσουν τον δρόμο του ψηφιακού μετασχηματισμού; Και πώς οι νέες τεχνολογίες συμβάλουν στη βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη;
Πράγματι, δεν αρκεί να έχεις ένα ωραίο νοσοκομείο. Χρειάζεται λειτουργικότητα, διασύνδεση και ταχύτητα. Με το finddoctors.gov.gr, το 1566 και το MyHealthapp, οι πολίτες μπορούν ήδη να κλείνουν ραντεβού σε λίγα δευτερόλεπτα, όχι σε μήνες. Από τον Οκτώβριο, τα ηλεκτρονικά ραντεβού καλύπτουν και τα νοσοκομεία της 3ης ΥΠΕ, ανοίγοντας πολλές χιλιάδες ραντεβού, συμμετέχοντας στα περισσότερα από 14 εκατομμύρια διαθέσιμα ραντεβού στο ΕΣΥ.
Παράλληλα, εφαρμόζεται το σύστημα αξιολόγησης μέσω SMS, όπου ο ασθενής λαμβάνει ερωτηματολόγιο μετά τη νοσηλεία του. Πάνω από το 30% απαντούν ήδη, παρέχοντας δεδομένα που οδηγούν σε διορθωτικές κινήσεις και διαφάνεια. Και πρέπει να ευχαριστήσω το ιατρικό, νοσηλευτικό, διοικητικό προσωπικό, όλους τους εργαζόμενους των νοσοκομείων της 3ηΥΠΕ, γιατί στα πρώτα αποτελέσματα που ανακοίνωσε ο Υπουργός πριν από μερικές μέρες, τα νοσοκομεία της 3ης ΥΠΕ κατέλαβαν την πρώτη θέση ανάμεσα σε όλα τα Νοσοκομεία της χώρας. Αυτό μας έδωσε μια μικρή ικανοποίηση, και την δύναμη να δώσουμε ακόμα καλύτερες υπηρεσίες υγείας.
Για πρώτη φορά, όπως έχει τονίσει και ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, ο πολίτης έχει φωνή μέσα στο ΕΣΥ. Και αυτή η φωνή μάς δείχνει πού να βελτιωθούμε. Και την ακούμε.
-Πρακτικά ποιο είναι το αποτύπωμα αυτής της ψηφιοποίησης στο ΕΣΥ;
Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια συντελείται μια ψηφιακή επανάσταση στην Υγεία. Η χώρα μας βρίσκεται σήμερα ανάμεσα στις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες σε επίπεδο ψηφιοποίησης των υπηρεσιών υγείας. Η αρχή έγινε με την άυλη συνταγογράφηση, μέσα στην πανδημία, μια πρωτοβουλία που άλλαξε την καθημερινότητα εκατομμυρίων πολιτών.
Ακολούθησε το MyHealthApp, που επέτρεψε στον καθένα να έχει τον προσωπικό του ιατρικό φάκελο στο κινητό του, ένα παράθυρο στη δική του υγεία, με πρόσβαση σε συνταγές, εξετάσεις και ιατρικά ιστορικά. Και τώρα, ο Εθνικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας (ΕΗΦΥ), που θα ολοκληρωθεί πλήρως έως το 2026, φιλοδοξεί να αποτελέσει το πιο ολοκληρωμένο σύστημα ψηφιακής ιατρικής διαχείρισης στη Νότια Ευρώπη.
Η ψηφιοποίηση αλλάζει ριζικά τον τρόπο που το ΕΣΥ βλέπει τον πολίτη. Ο ασθενής δεν χρειάζεται πλέον να μεταφέρει φακέλους ή να θυμάται ημερομηνίες. Ο γιατρός έχει πλήρη εικόνα του ιστορικού του ασθενούς, γεγονός που οδηγεί σε πιο ακριβείς διαγνώσεις και πιο γρήγορες αποφάσεις. Παράλληλα, μειώνεται η πιθανότητα λαθών, ενώ η διαφάνεια αυξάνεται θεαματικά.
Η 3η ΥΠΕ εφαρμόζει αυτές τις αλλαγές στην πράξη: στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης, αλλά και στις πιο απομακρυσμένες περιοχές, ο ψηφιακός μετασχηματισμός προχωρά με ρυθμό που λίγοι θα φαντάζονταν πριν λίγα χρόνια.
Φωτογραφία αρχείου- Shutterstock
-Ένα πρόβλημα που βρίσκεται συχνά στην επικαιρότητα αφορά στις ελλείψεις προσωπικού στα νοσοκομεία και ειδικότερα σε ελλείψεις συγκεκριμένων ειδικοτήτων όπως οι αναισθησιολόγοι. Πώς προχωρά η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού; Τι προβλέπει ο σχεδιασμός;
Από το 2019 έως σήμερα, στην 3η ΥΠΕ έχουν γίνει 6.724 προσλήψεις και έχουν αποχωρήσει 5.222 εργαζόμενοι. Το ισοζύγιο είναι θετικά ενισχυμένο κατά 29%, κάτι που δείχνει ότι υπάρχει σχέδιο και πρόοδος.
Βέβαια, υπάρχουν δυσκολίες σε κρίσιμες ειδικότητες, όπως αναισθησιολόγοι, παθολόγοι και ακτινολόγοι, ιδιαίτερα σε νοσοκομεία όπως η Φλώρινα, η Καστοριά και τα Γρεβενά.
Όμως, όπως έχει δηλώσει και ο υπουργός «δεν ωραιοποιούμε τίποτα. Όταν υπάρχει πρόβλημα, ενεργούμε αμέσως. Μετακινήσεις, προσωρινές λύσεις, επιτάχυνση διαδικασιών. Δεν αφήνουμε κανέναν πίσω».
Η περίπτωση της Παιδιατρικής Κλινικής Φλώρινας είναι χαρακτηριστική: όταν έμεινε με μία μόνο παιδίατρο, η 3η ΥΠΕ παρενέβη άμεσα με μετακινήσεις γιατρών από όλη τη Μακεδονία, αποτρέποντας περαιτέρω δυσλειτουργία της κλινικής. Σήμερα, έχουν ήδη προκηρυχθεί δύο νέες θέσεις και υπάρχει ενδιαφέρον.
-Πώς αντιμετωπίζετε τις ελλείψεις ειδικοτήτων και πώς θα κερδίσετε το σύστημα της αποκέντρωσης των υπηρεσιών;
Η έλλειψη γιατρών είναι ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα, όχι μόνο ελληνικό. Όμως στην 3η ΥΠΕ έχουμε αποδείξει ότι μπορούμε να το αντιμετωπίζουμε με ρεαλισμό και επινοητικότητα.
Αξιοποιούμε κίνητρα στέγασης και μοριοδότησης, συνεργαζόμαστε με τους Δήμους, προκηρύσσουμε επικουρικές θέσεις, αξιοποιούμε το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης για να καλύψουμε ανάγκες. Και, κυρίως, λειτουργούμε με ενιαίο σχεδιασμό, όχι αποσπασματικά.
Μόλις πριν από λίγα 24ωρα είχα τη χαρά να είμαι στην ορκωμοσία Διευθυντή Αναισθησιολογίας και επιμελητή Παθολογοανατομίας σε ένα περιφερειακό Νοσοκομείο, στο ΓΝ Βέροιας. Μαζί με άλλους 20 και πλέον υγειονομικούς. Μέχρι να βρεθεί ο μόνιμος αναισθησιολόγος, με μετακινήσεις, με μπλοκάκια και εφημερίες το Νοσοκομείο έμεινε όρθιο, και τώρα μπορεί να δει το μέλλον με άλλη προοπτική.
Άλλωστε οι εντολές της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας είναι σαφείς: «Όταν ένα νοσοκομείο έχει ανάγκη, δεν το αφήνουμε να “σβήσει”. Το στηρίζουμε με γιατρούς, εξοπλισμό, προσωπικό. Δεν υπάρχει “περιφέρεια” και “κέντρο”. Υπάρχει μόνο ο πολίτης».
Φωτογραφία αρχείου- Shutterstock
-Τι σηματοδοτεί η νέα τάση συγκέντρωσης εμπειρίας και αριστείας σε εξειδικευμένες δομές;
Αυτή είναι η επόμενη μεγάλη μεταρρύθμιση. Η συγκέντρωση εμπειρίας και τεχνογνωσίας σε κέντρα υψηλής εξειδίκευσης, όπως προβλέπεται από την ευρωπαϊκή στρατηγική, είναι το μέλλον.
Η 3η ΥΠΕ έχει ήδη υποβάλει προτάσεις για συμμετοχή στο δίκτυο των Comprehensive Cancer Centers (CCC). Η Αιματολογική Κλινική του Παπανικολάου αποτελεί ήδη έναν πυρήνα αριστείας. Στον ίδιο χώρο λειτουργεί η μοναδική δημόσια Κλινική Εγκαυμάτων της Βόρειας Ελλάδας, ενώ η Θωρακοχειρουργική Κλινική προσφέρει υπηρεσίες σε ασθενείς από όλη τη χώρα.
Αντίστοιχα, στην περιφέρεια αναδεικνύονται μονάδες όπως η Νεφρολογική και η Ουρολογική της Πτολεμαΐδας, η Χειρουργική της Φλώρινας και η Ορθοπεδική της Νάουσας, δομές που αποδεικνύουν ότι η αριστεία δεν είναι προνόμιο των μεγάλων αστικών κέντρων.
-Ποια εκτιμάτε πως είναι η ουσία όλων αυτών των αλλαγών και πώς θα γίνει πράξη το όραμα για ένα ανθρώπινο ΕΣΥ;
Η ουσία όλων των αλλαγών είναι η εμπιστοσύνη του πολίτη. Το ΕΣΥ αλλάζει όταν αλλάζει ο τρόπος που βλέπουμε τον πολίτη, όχι ως αριθμό, αλλά ως πρόσωπο. Για μένα, η πρόοδος μετριέται στο χαμόγελο του ανθρώπου που εξυπηρετείται καλύτερα, στον γιατρό που έχει τα μέσα να κάνει σωστά τη δουλειά του, στο νοσοκομείο που εμπνέει ασφάλεια.
Είμαι πεπεισμένος πως η Μακεδονία θα έχει σύντομα το πιο σύγχρονο δίκτυο δημόσιας υγείας στην ιστορία της. Όχι γιατί αλλάξαμε μόνο τα κτήρια, αλλά γιατί αλλάζουμε τη νοοτροπία. Το μέλλον της υγείας δεν είναι μόνο ψηφιακό, πρέπει και είναι ανθρώπινο.
Το ΕΣΥ στη Βόρεια Ελλάδα αλλάζει. Και η αλλαγή αυτή έχει όνομα, ρυθμό και κατεύθυνση.
Από τις ψηφιακές εφαρμογές μέχρι τις ανακαινισμένες πτέρυγες και τις νέες θέσεις γιατρών, το στοίχημα είναι ένα: να οικοδομηθεί ένα σύστημα υγείας που θα σέβεται τον χρόνο, την αξιοπρέπεια και τη ζωή του πολίτη.
Η 3η ΥΠΕ, με σχέδιο και συνέπεια, δείχνει ότι αυτό το στοίχημα μπορεί να κερδηθεί.
Ο Δοικητής της 3ης ΥΠΕ Μακεδονίας, Δημήτρης Τσαλικάκης
