Όπως τόνισε, οι συνέπειες της πολύωρης χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: την ψηφιακή οφθαλμική κόπωση, με συμπτώματα όπως ξηρότητα, δακρύρροια, τσούξιμο και πονοκεφάλους, και τη ραγδαία αύξηση της μυωπίας λόγω συνεχούς κοντινής προσήλωσης. Η απουσία θεσμοθετημένου προληπτικού ελέγχου στη χώρα μας, πρόσθεσε, καθιστά το πρόβλημα ακόμη πιο έντονο.
Ο κ. Νίτσας παρουσίασε και τις νέες δυνατότητες που διαθέτει η ιατρική για τον περιορισμό της μυωπίας, όπως ειδικά γυαλιά, φακούς επαφής και χρήση χαμηλών δόσεων ατροπίνης, η οποία έχει εγκριθεί από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων. Διευκρίνισε, ωστόσο, ότι τα γυαλιά για τη λεγόμενη «μπλε ακτινοβολία» δεν έχουν, επιστημονικά, αποδειχθεί αποτελεσματικά.
Επιπλέον, συνέστησε κατά τη χρήση οθονών: διαλείμματα ανά 30 λεπτά για τα παιδιά και εφαρμογή του κανόνα 20-20-20 για τους ενήλικες, δηλαδή κάθε 20 λεπτά να στρέφουμε το βλέμμα για 20 δευτερόλεπτα σε ένα αντικείμενο που βρίσκεται σε απόσταση 20 ποδιών. Συνέστησε στους γονείς να περιορίζουν τη χρήση κινητών και τάμπλετ, να ενθαρρύνουν συχνά διαλείμματα, να τηρούν απόσταση τουλάχιστον 30 εκατοστών από την οθόνη και να εξασφαλίζουν στα παιδιά καθημερινή έκθεση στο φυσικό φως.
Τέλος, υπογράμμισε ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο ιατρικό αλλά και κοινωνικό και πρόσθεσε ότι είναι λυπηρό να βλέπεις παιδιά σε μια παρέα, αντί να μιλούν μεταξύ τους, να είναι βυθισμένα στο κινητό. «Τα παιδιά είναι ο καθρέφτης των γονέων· αν ο γονέας περνά όλη μέρα με το κινητό, δεν μπορεί να ζητά από το παιδί του να κάνει διαφορετικά» τόνισε υπεθυμίζοντας ότι υπάρχουν δύο εφαρμογές του gov.gr που μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμο εργαλείο για τον γονεϊκό έλεγχο.
Το 100% των εφήβων στην Ελλάδα κάνει κατάχρηση κινητών, τάμπλετ και οθονών
Στην Ελλάδα, τα παιδιά χρησιμοποιούν υπερβολικά κινητά, τάμπλετ και υπολογιστές ήδη από πολύ μικρή ηλικία, πολύ πέρα από τα διεθνή όρια ασφαλούς έκθεσης. Η παιδίατρος/παιδονευρολόγος και επίκουρη καθηγήτρια Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ευτέρπη Παυλίδου, επισήμανε ότι ήδη από βρέφη 12-24 μηνών, το 40-60% έρχεται σε επαφή με οθόνες για 30-60 λεπτά την ημέρα, ενώ παιδιά 2-6 ετών φτάνουν τις 4-6 ώρες ημερησίως. Στις ηλικίες 6-12 ετών η χρήση ανεβαίνει στις 7-8 ώρες και στην εφηβεία μπορεί να φτάσει ακόμη και τις 10 ώρες, με το ποσοστό των εφήβων που κάνουν κατάχρηση να ανεβαίνει στο 100%.
Όμως, σύμφωνα με τον ΠΟΥ και την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής, η ασφαλής έκθεση πρέπει να είναι μηδενική για βρέφη 0-2 ετών, έως 1 ώρα ημερησίως για παιδιά 2-5 ετών (όχι κάθε μέρα και κυρίως για εκπαιδευτικούς σκοπούς), μέχρι 2 ώρες για ηλικίες 6-12 ετών και έως 3 ώρες για εφήβους 12-18 ετών, και πάλι όχι καθημερινά.
Η κατάχρηση αυτή, σύμφωνα με την κ. Παυλίδου δεν προκαλεί άμεσα αναπτυξιακά νοσήματα, αλλά μπορεί να επιδεινώσει νευροαναπτυξιακές δυσκολίες, όπως η διάσπαση προσοχής ή το φάσμα του αυτισμού. Η συνεχής έκθεση σε μπλε φως διαταράσσει τον ύπνο, ενώ η έλλειψη αλληλεπίδρασης και φυσικού παιχνιδιού περιορίζει τη συναπτογένεση, κρίσιμη για την ομαλή νευροανάπτυξη.
Η κ. Παυλίδου τόνισε ότι η σωστή καθοδήγηση, η τήρηση των ορίων έκθεσης, η εναλλαγή δραστηριοτήτων και η ενθάρρυνση του φυσικού παιχνιδιού είναι απαραίτητες για την υγιή γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.
Νέα είδη εθισμού στο διαδίκτυο
Ο ψυχίατρος και επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής του ΑΠΘ, Γιώργος Φλώρος, τόνισε ότι οι διαδικτυακές δραστηριότητες που φέρνουν συχνότερα αρνητικές συνέπειες στα παιδιά καιτους εφήβους έχουν αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Αν παλαιότερα ο εθισμός εντοπιζόταν κυρίως στα ηλεκτρονικά παιχνίδια επηρεάζοντας περισσότερο τα αγόρια, σήμερα τα κοινωνικά δίκτυα καταλαμβάνουν την πρώτη θέση, με ολοένα περισσότερα κορίτσια να επηρεάζονται.
Παράλληλα, σημείωσε ότι η συνεχής έκθεση σε εικόνες, μηνύματα και πρότυπα ομορφιάς ενισχύει ανασφάλειες γύρω από το σώμα και την ταυτότητα, ενώ οι ώρες μπροστά στην οθόνη συχνά αντικαθιστούν τη δια ζώσης κοινωνικοποίηση, το παιχνίδι και τη σχολική επίδοση. Επίσης, ανέφερε ότι σημαντική άνοδος παρατηρείται στις διαδικτυακές αγορές, όπου οι εταιρείες συνδυάζουν διαφήμιση, μόδα, τζόγο και gaming, δημιουργώντας νέες μορφές εξάρτησης.
Ο κ. Φλώρος υπογράμμισε ότι η βιομηχανία διαδικτύου και gaming χρησιμοποιεί αλγόριθμους και τεχνικές scroll, παρόμοιες με τον τζόγο, για να κρατά τα παιδιά συνδεδεμένα, αυξάνοντας διαφημιστικά έσοδα και διαδικτυακές αγορές. Απαιτούνται θεσμικές πρωτοβουλίες σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για να περιοριστούν οι βλαβερές συνέπειες και να προστατευθεί η ψυχική υγεία των νέων.
