Ακόμη και στο αισιόδοξο σενάριο, οι πιέσεις λόγω της έλλειψης νερού προβλέπονται μεγάλες, τόσο για το κοντινό 2030, όσο και για το λίγο πιο μακρυπρόθεσμο 2050.
Οι εκτιμήσεις του μοντέλου πρόβλεψης Aqueduct, που συμβουλεύεται η ελληνική κυβέρνηση, δεν δείχνουν βελτίωση της κατάστασης, αντίθετα καταδεικνύουν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο αντιμετώπισης ζητημάτων με την διαθέσιμη ποσότητα νερού.
Τα πέντε σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας είναι:
- Σταδιακή μείωση βροχοπτώσεων και χιονοπτώσεων.
- Άνοδος των θερμοκρασιών με ταυτόχρονη αύξηση της κατανάλωσης νερού.
- Οι ταμιευτήρες νερού βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων ετών.
- Η έλλειψη νερού μειώνει την παραγωγής ρεύματος από τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια.
- Υπάρχουν περιοχές της χώρας με αρνητικό ισοζύγιο υδάτων. Χρησιμοποιείται περισσότερο νερό από αυτό που αναπληρώνεται.
Ο σχεδιασμός έργων στην Βόρεια Ελλάδα
Για όλους τους παραπάνω λόγους η κυβέρνηση έχει προγραμματίσει σειρά έργων για την ορθότερη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Στις τρεις Περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας (Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία – Θράκη και Δυτική Μακεδονία) που δεν εξαιρούνται του κανόνα και η μειωμένη ποσότητα νερού γίνεται όλο και πιο αισθητή, έχουν ολοκληρωθεί 78 έργα που αφορούν την ύδρευση και 16 έργα για την άρδευση.
Πιο αναλυτικά, στην Κεντρική Μακεδονία (ΠΚΜ) όσον αφορά την ύδρευση έχουν ολοκληρωθεί 68 έργα, στην Ανατολική Μακεδονία – Θράκη (ΠΑΜΘ) 6 και στη Δυτική Μακεδονία (ΠΔΜ) 4. Για τον τομέα της άρδευσης έχουν ολοκληρωθεί αντίστοιχα 5 έργα στην ΠΚΜ, 5 στην ΠΑΜΘ επίσης 5 και στην ΠΔΜ 6.
Μεγάλος είναι ο αριθμός των έργων που αφορούν τη διαχείριση των υδάτων και βρίσκονται σε εξέλιξη στην Βόρεια Ελλάδα. Στις τρεΙς περιφέρειες βρίσκονται στο στάδιο εξέλιξης 286 έργα που αφορούν την ύδρευση και 78 την άρδευση.
Ανά περιφέρεια, 107 έργα ύδρευσης υλοποιούνται στην Κεντρική Μακεδονία, 118 στην Ανατολική Μακεδονία – Θράκη και 61 στη Δυτική Μακεδονία. Τα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη ώστε να βοηθήσουν τον πρωτογενή τομέα στο θέμα της άρδευσης είναι 44 στην ΠΚΜ, 21 στην ΠΑΜΘ και 13 στην ΠΔΜ.
Κάποια από τα σημαντικά έργα που έχουν ολοκληρωθεί η βρίσκονται σε εξέλιξη ώστε να βελτιώσουν το κομμάτι της ύδρευσης και άρδευσης ανά περιφέρεια είναι τα εξής:
Κεντρική Μακεδονία
- Έχει ολοκληρωθεί το έργο «Αγωγοί μεταφοράς νερού πόλης Κατερίνης», προϋπολογισμού 2,7 εκατ. ευρώ.
Το έργο αφορά στην κατασκευή νέων ενισχυτικών αγωγών μεταφοράς νερού στην πόλη της Κατερίνης, συνολικού μήκους 11,1 χλμ. και την κατασκευή διάταξης πιεζόθραυσης στην δίτυμο αγωγό προσαγωγής της δεξαμενής Σβορώνου.
- Σε εξέλιξη με ορίζοντα ολοκλήρωσης τον 6ο του 2026 είναι το έργο «Αναβάθμιση δικτύου ύδρευσης ΔΕΥΑ Πέλλας και προμήθεια, εγκατάσταση και θέση σε λειτουργία ψηφιακού συστήματος παρακολούθησης & ελέγχου της κατανάλωσης στο Δήμο Πέλλας» προϋπολογισμού 6,8 εκατ. ευρώ
Με την ολοκλήρωσή του ένα πλήρες σύγχρονο σύστημα θα τηλε-καταγράφει τις καταναλώσεις του πόσιμου νερού, θα προωθεί τις μετρήσεις στην εφαρμογή λογισμικού έκδοσης των λογαριασμών ύδρευσης, θα εντοπίζει τις διαρροές και θα διαχειρίζεται το δίκτυο ύδρευσης.
- Στη Χαλκιδική η οποία αντιμετωπίζει έντονο πρόβλημα λειψυδρίας, βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο «Βελτίωση των υποδομών των δικτύων ύδρευσης του Δήμου Κασσάνδρας». Ο προϋπολογισμός του ανερχεται στα 3 εκατ. ευρώ και η εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης του είναι 6ος του 2026.
Όσον αφορά την άρδευση, έργα που θα συμβάλουν στην ενίσχυση της παραγωγής των αγροτών στην Κεντρική Μακεδονία μεταξύ άλλων, βρίσκονται σε εξέλιξη:
- Η Κατασκευή Φράγματος Αλμωπαίου, έργο προϋπολογισμού 75 εκατ. ευρώ.
- Στα 156,6 εκατ. ευρώ ανέρχεται ο προϋπολογισμός του έργου «Μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή και τεχνική διαχείριση του αρδευτικού δικτύου Αλμωπαίου». Η ημερομηνία ολοκλήρωσης του είναι τέλη 2028, αρχές 2029.
Το έργο αυτό είναι μεγάλης σημασίας καθώς θα συμβάλει στην άρδευση καλλιεργούμενων εκτάσεων περίπου 120.000 στρ., στο βορειοδυτικό τμήμα της πεδιάδας Γιαννιτσών, με ταυτόχρονη ενίσχυση και ποιοτική βελτίωση της οικολογικής παροχής της Περιφερειακής Τάφρου Θεσσαλονίκης.
Ανατολική Μακεδονία – Θράκη:
Με στόχο την αναβάθμιση της ύδρευσης στην περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη:
- «Αναβάθμιση Υποδομών Δικτύων Ύδρευσης του Δήμου Ξάνθης», προϋπολογισμού σχεδόν 10 εκατ. ευρώ, με εκτιμώμενη ημερομηνία ολοκλήρωσης του τον φετινό Δεκέμβριο.
- Αναβάθμιση των Υποδομών Ύδρευσης Δήμου Μύκης. Το κόστος του ανέρχεται στα 7,1 εκατ. ευρώ και αναμένεται να παραδοθεί, τον 3ο του 2026.
- Στο στάδιο εργασιών με προϋπολογισμό 8,7 εκατ. ευρώ το έργο «Κατασκευή δικτύου ύδρευσης Δήμου Καβάλας - Ολοκλήρωση εσωτερικού δικτύου πόλης Καβάλας».
Στην Ανατολική Μακεδονία – Θράκης βρίσκονται σε εξέλιξη και κάποια μεγάλα αρδευτικά έργα όπως:
- Το έργο «Μεταφορά και διανομή νερού από τον ποταμό Νέστο στην πεδιάδα της Ξάνθης για αρδευτικούς σκοπούς», προϋπολογισμού 170 εκατ. ευρώ. Η εκτιμώμενη χωρίς καθυστερήσεις ολοκλήρωση του έχει ορίζοντα τον 6ο του 2028.
Το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή: Των κύριων έργων για τη μεταφορά και διανομή νερού από τον ποταμό Νέστο (υδροληψία από τον Νέστο πριν από το υφιστάμενο φράγμα Τοξοτών) στην Ανατολική πεδιάδα Ξάνθης, σε πέντε περιοχές συνολικής έκτασης 250 χιλ. στρεμμάτων με σκοπό την άρδευση. των έργων μεταφοράς και διανομής της περιοχής Α2, η οποία είναι μια εκ των πέντε περιοχών στις οποίες έχει διαχωριστεί η πεδιάδα της Ξάνθης, περιλαμβάνει αρδευόμενες εκτάσεις 57.260 στρεμμάτων (που αποτελούν το 19% της συνολικής έκτασης) και παρουσιάζει τα σοβαρότερα προβλήματα υφαλμύρωσης.
Δυτική Μακεδονία:
Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας προκειμένου να λυθούν προβλήματα ύδρευσης, κατασκευάζονται κάποια σημαντικά έργα που αναμένεται να συμβάλουν θετικά στην αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Μεταξύ άλλων υλοποιούνται τα εξής:
- Το έργο «Ύδρευση πόλης Φλώρινας από φράγμα Τριανταφυλλιάς» αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2026. Έχει προϋπολογισμένο κόστος 17 εκατ. ευρώ και αντικείμενό του αποτελεί η κατασκευή του εξωτερικού δικτύου ύδρευσης της πόλης Φλώρινας από το φράγμα Τριανταφυλλιάς, καθώς και η κατασκευή και θέση σε αποδοτική λειτουργία του Διυλιστηρίου κατάντη του φράγματος, τα οποία θα πληρούν τις απαραίτητες προδιαγραφές και θα εξασφαλίζουν την ποιότητα και ποσότητα νερού στους σημερινούς και μελλοντικούς κατοίκους της πόλης της Φλώρινας.
- Προϋπολογισμού 10 εκατ. ευρώ είναι το έργο «Αντικατάσταση εσωτερικού δικτύου ύδρευσης πόλης Καστοριάς», του οποίου η ολοκλήρωση αναμένεται εντός του 2026. Στο πολύ σημαντικό σε αυτό το έργο πέρα από την αναβάθμιση του δικτύου ύδρευσης της Καστοριάς, θα εγκατασταθεί σύγχρονο σύστημα ελέγχου του δικτύου ύδρευσης.
Όσον αφορά το θέμα της άρδευσης και στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, κάποια εν εξελίξει έργα υπόσχονται να ενισχύσουν την ανάγκη αυτή του πρωτογενούς τομέα. Πιο συγκεκριμένα:
- Το έργο «Φράγμα Τριανταφυλλιάς Αρδευτικά δίκτυα Τριανταφυλλιάς», με κόστος 41,5 εκατ. ευρώ. Με την ολοκλήρωση του θα αξιοποιηθεί γεωργική έκταση 18.000 στρεμμάτων που αντιστοιχεί στα πέντε αγροκτήματα της πεδιάδας Φλώρινας (Υδρούσας, Τροπαιούχου, Μεσονησίου, Τριποτάμου, Παλαίστρας και τμήματος 1000 στρ. περίπου των Λεπτοκαρυών).
- Σε εξέλιξη βρίσκονται και τα αρδευτικά έργα Πρεσπών, προϋπολογισμού 20,3 εκατ. ευρώ.
Π. Μπίλλιας: Σημαντική η ορθή διαχείριση των υδάτων
«Η κλιματική κρίση έχει δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα, τόσο στον τομέα της άρδευσης, όσο και της ύδρευσης», τόνισε μεταξύ άλλων στα Μακεδονικά Νέα ο Αντιπεριφερειάρχης Υποδομών και Δικτύων κ. Πάρις Μπίλλιας αναφερόμενος στο πρόβλημα λειψυδρίας που αντιμετωπίζει η χώρα μας και η Κεντρική Μακεδονία ειδικότερα. Επίσης μίλησε για τα έργα που εκτελούνται για ύδρευση και άρδευση, υπογραμμίζοντας την ανάγκη ολοκληρωμένου σχεδίου διαχείρισης των υδάτων.
Ο κ. Μπίλλιας επισήμανε ότι «η πρόθεση της κυβέρνησης είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, όσον αφορά στη βούλησή της να ενοποιήσει πολλές ΔΕΥΑ, είτε κάτω από την ομπρέλα της ΕΥΑΘ ή της ΕΥΔΑΠ, για την ορθολογική αντιμετώπιση του προβλήματος». Και πρόσθεσε: «Πρέπει να φτιαχτούν τα δίκτυα ύδρευσης πολλά εκ των οποίων είναι απαρχαιωμένα, με αποτέλεσμα μεγάλη διαρροή νερού, η οποία σε πολλές περιοχές έχει καταγραφεί πάνω από 50%. Το πιο σημαντικό είναι οι φορείς διαχείρισης των υδάτων, οι οποίοι πρόκειται να ιδρυθούν, καθώς το 80% αυτών των πόρων χρησιμοποιούνται στην άρδευση. Οπότε χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των υδάτων. Τα έργα που υλοποιούνται είναι αναγκαία και για τη μείωση του κόστους της άρδευσης, καθώς υπάρχει υψηλό κόστος ενέργειας. Αρκεί τα να τρέξουν γρήγορα και να ολοκληρωθούν εντός των χρονοδιαγραμμάτων. Παράλληλα, χρειάζεται ενημέρωση των αγροτών για την ορθή διαχείριση των διαθέσιμων υδάτινων πόρων».
