Η πρώτη από τις συμφωνίες υπογράφηκε το 2020 στον κήπο του Λευκού Οίκου, καθιέρωσε διπλωματικές σχέσεις μεταξύ του Ισραήλ και δύο αραβικών κρατών του Κόλπου, του Μπαχρέιν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. Ακολούθησε σύντομα μια παρόμοια συμφωνία με το Μαρόκο.
Μέχρι τότε, τα μόνα αραβικά κράτη που είχαν αναγνωρίσει επίσημα το Ισραήλ ήταν η Αίγυπτος και η Ιορδανία. Τα περισσότερα άλλα είχαν δεσμευτεί να μην το πράξουν μέχρι τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους.
Η έλλειψη διπλωματικών σχέσεων σήμαινε ότι οι πολίτες του Ισραήλ δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν σε αυτές τις χώρες και το αντίστροφο. Επίσης, ανάγκαζε κάθε εμπορική και ασφαλιστική συνεργασία να γίνεται κρυφά. Μέχρι τις Συμφωνίες του Αβραάμ, ακόμη και οι απευθείας τηλεφωνικές κλήσεις προς το Ισραήλ μπλοκαρίζονταν σε αρκετές αραβικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Εμιράτων.
Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει περιγράψει τις Συμφωνίες του Αβραάμ ως το κορυφαίο επίτευγμα της εξωτερικής πολιτικής της πρώτης θητείας του, και έχουν λάβει τη στήριξη και των δύο κομμάτων από τους νομοθέτες των ΗΠΑ.
Η επίδραση των Συμφωνιών
Τα Abraham Accords δημιούργησαν μια ευκαιρία για επέκταση του εμπορίου, της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και του τουρισμού μεταξύ των χωρών που τις υπέγραψαν.
Ισραηλινοί τουρίστες και επενδυτές έχουν συρρέει στο Ντουμπάι, τη μεγαλύτερη πόλη των Εμιράτων, και εταιρείες τεχνολογίας και ενέργειας έχουν υπογράψει νέες συμφωνίες. Το 2024, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών ξεπέρασε τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια, και τακτικές πτήσεις συνεχίζουν να μεταφέρουν ταξιδιώτες μεταξύ των Εμιράτων και του Τελ Αβίβ.
Το Μαρόκο έχει επίσης δει μια εισροή ισραηλινών τουριστών. Και για να ενισχύσει τα κίνητρα για την υπογραφή της συμφωνίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν να αναγνωρίσουν το αμφισβητούμενο έδαφος της Δυτικής Σαχάρας ως κυρίαρχο μέρος του Μαρόκου.
Ο αντίκτυπος στο Μπαχρέιν ήταν πιο μέτριος, και οι διαμαρτυρίες ενάντια στις συμφωνίες έχουν γίνει συχνό φαινόμενο στην χώρα του Κόλπου.
Πρόκειται για ειρηνευτική συμφωνία;
Δεν έχει υπάρξει ποτέ πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και των ΗΑΕ ή του Μπαχρέιν. Το Μαρόκο επίσης παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό εκτός των αραβο-ισραηλινών συγκρούσεων, εκτός από την αποστολή συμβολικής δύναμης στον πόλεμο του 1973, πριν από περισσότερα από 50 χρόνια. Στην πραγματικότητα, οι συμφωνίες παρέκαμψαν την κεντρική σύγκρουση, μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων, δηλώνοντας αρμονία μεταξύ μερών που δεν πολεμούσαν.
Θα επεκταθούν οι Συμφωνίες του Αβραάμ;
Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι έχουν συχνά δηλώσει την επιθυμία και τις προσδοκίες τους για την υπογραφή των συμφωνιών από άλλες χώρες. Μέχρι στιγμής, αυτό δεν έχει αποδώσει καρπούς.
Το μεγαλύτερο έπαθλο για τους υποστηρικτές των συμφωνιών θα ήταν η Σαουδική Αραβία, το ισχυρό, πλούσιο σε πετρέλαιο βασίλειο που φιλοξενεί τα δύο πιο ιερά μέρη του Ισλάμ. Ωστόσο, τα χρόνια προσπαθειών να πεισθεί η Σαουδική Αραβία να αναγνωρίσει το Ισραήλ έχουν μέχρι στιγμής αποτύχει. Η κυβέρνηση Μπάιντεν ανέλαβε με ζήλο αυτό το έργο, επιδιώκοντας μια συμφωνία που βασιζόταν στην παροχή σημαντικών πλεονεκτημάτων στο βασίλειο από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αναλυτές λένε ότι η αντίδραση του Ισραήλ κατά της Χαμάς στον πόλεμο στη Γάζα, έχει κάνει την προσχώρηση στις συμφωνίες πολύ πιο δύσκολη για τις αραβικές χώρες.
Σαουδάραβες αξιωματούχοι επιμένουν πρόσφατα ότι δεν θα μπορούν να αναγνωρίσουν το Ισραήλ χωρίς την ίδρυση ενός παλαιστινιακού κράτους με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ. Το Ισραήλ επιμένει ότι δεν θα παραχωρήσει ποτέ την Ανατολική Ιερουσαλήμ, την οποία κατέλαβε στον πόλεμο του 1967 και προσάρτησε επίσημα το 1980.
Ακόμη και αν ο πόλεμος στη Γάζα τελειώσει οριστικά, οι απόψεις των Σαουδαραβών πολιτών σχετικά με τις σχέσεις με το Ισραήλ είναι συντριπτικά αρνητικές. Αυτό περιορίζει το περιθώριο ελιγμών του πρίγκιπα και de facto ηγέτη του βασιλείου, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, για την επίτευξη συμφωνίας.
Πηγή: New York Times, Reuters, Bloomberg
