Ο καθηγητής του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με γνωστικό αντικείμενο της Διεθνείς Σχέσεις, την Πολιτική και τον Αναπτυσσόμενο Κόσμο σημειώνει πως παρά το γεγονός ότι η συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε έπειτα από έξι χρόνια, φάνηκε να έχει καθαρά εθιμοτυπικό χαρακτήρα μιας και πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια της Γενικής Συνελεύσεως του ΟΗΕ ανάμεσα σε δύο ηγέτες που συμμαχούν κάτω από την σημαία του ΝΑΤΟ.
Στο πλαίσιο αυτό και πάνω στο θέμα του ξεκλειδώματος της πώλησης των F-35 και της αναβάθμισης των F-16 που διακαώς επιθυμεί η Τουρκία, υπογραμμίζει πως όσα ειπώθηκαν χθες αποτελούν μια ισχυρή βάση στην πολιτική των ίσων αποστάσεων που καλείται να κρατήσει ένα ηγετικό κράτος όπως οι ΗΠΑ σε θέματα που αφορούν δύο χώρες οι οποίες παράλληλα είναι και χώρες μέλη της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.
Επίσης εκφράζει τη λύπη του για την υποβάθμιση του Κυπριακού κατά τη χθεσινή συνάντηση, ενώ αναφερόμενος στην τακτική των ήρεμων νερών από την πλευρά της Αθήνας, συμπλήρωσε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης κινείται έξυπνα επικαλούμενος τα ήρεμα νερά στο προσκήνιο, ενώ παράλληλα στο παρασκήνιο η χώρα εξοπλίζεται κατάλληλα.
Συνέντευξη στον Θωμά Καλέση
-Κύριε Σπυρόπουλε δεν έχουν περάσει παρά μόνο ελάχιστες ώρες από την ολοκλήρωση της συνάντησης ανάμεσα στον Ντόναλντ Τραμπ και τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Με δεδομένο ότι το ενδιαφέρον από την πλευρά της Τουρκίας εστιάζεται στο ξεμπλοκάρισμα της αγοράς των F-35 και την αναβάθμιση των F-16 μπορούμε να πούμε ότι βγήκαν κάποια συμπεράσματα από το χθεσινό τετ-τα-τετ των δύο ηγετών;
Κοιτάξτε, αυτή η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Τέτοιου είδους διμερείς συναντήσεις γίνονται ανάμεσα στους αρχηγούς όλων των κρατών και κυβερνήσεων. Δηλαδή η χθεσινή συνάντηση δεν συνιστά εξαίρεση στον κανόνα, παρά το γεγονός ότι πραγματοποιήθηκε έξι χρόνια μετά. Ο Αμερικανός πρόεδρος υποδέχτηκε ως αρχηγός της χώρας όπου εδρεύει ο ΟΗΕ τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όπως φιλοξενεί και δέχεται επισκέψεις από πολλούς ομολόγους του.
Βέβαια, ειδικότερα για εμάς εδώ στην Ελλάδα μια τέτοια συνάντηση έχει έναν συμβολισμό. Όμως επί της ουσίας δεν είναι κάτι ξεχωριστό, κάτι ιδιαίτερο. Δεν είναι κάτι το αναθεωρητικό όσον αφορά στην πολιτική των ΗΠΑ. Η Τουρκία είναι μια χώρα - μέλος του ΝΑΤΟ, συνδεδεμένο σε ορισμένους τομείς με την Ευρώπη ενώ παράλληλα διαθέτει μια μεγάλη αγορά που ενδιαφέρει έντονα τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μην ξεχνάτε ότι ο πρόεδρος Τραμπ, είναι πρώτα απ' όλα επιχειρηματίας κι έχει το επιχειρείν πάντα στο μυαλό του, αλλά ως ηγεμονικό κράτος και ο ίδιος ως επικεφαλής ενός στρατιωτικού οργανισμού όπως είναι το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να μην κρατήσει τις ισορροπίες ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Δεν ευνόησε την Τουρκία σε κάτι η κατ' ιδίαν συνάντηση του Τραμπ με τον πρόεδρο Ερντογάν. Ίσα ίσα που οι ΗΠΑ υποχρεούνται να κρατήσουν ισορροπίες ανάμεσα σε δύο συμμαχικές χώρες, ενώ καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας υπάρχουν και τεράστιες διαφορές, όπως για παράδειγμα στο θέμα του Ισραήλ με την Παλαιστίνη.
-Το κλίμα πάντως ανάμεσα στους δύο ηγέτες φάνηκε να είναι καλό, τουλάχιστον ως προς τη συζήτηση που έγινε.
Ναι βελτιώνεται το κλίμα και ο συμβολισμός είναι ότι η αυτή η επίσκεψη σηματοδοτεί μια αναθέρμανση, μια αναβάθμιση των σχέσεων. Παράλληλα όμως είναι και πολύ νωρίς να πούμε ότι ανοίγει ο δρόμος για την αγορά των F-35 ή την αναβάθμιση των F-16.
Είναι πολύ νωρίς γιατί υπάρχουν οι δικλίδες ασφαλείας, υπάρχει το βαθύ κράτος, υπάρχουν θεσμοί όπως το Κογκρέσο που πρέπει να τα εγκρίνει όλα αυτά, υπάρχει και ένα ελληνικό λόμπι που επηρεάζει, όπως επηρεάζει και η Ορθόδοξη Εκκλησία. Υπάρχουν οι φίλοι και ψηφοφόροι του Ντόναλντ Τραμπ που θα υπερασπίσουν τα εθνικά συμφέροντα.
Εκείνο όμως που εμένα προσωπικά με λυπεί περισσότερο είναι η έλλειψη αναφοράς στο Κυπριακό. Δηλαδή, για μία ακόμη φορά υποβαθμίστηκε η Κύπρος, την ώρα που ο Τούρκος πρόεδρος ήταν σαφής ως προς το κάλεσμα της Διεθνούς Κοινότητας. Εγώ στα γραπτά μου ως καθηγητής Διεθνών Σχέσεων δεν χρησιμοποιώ ποτέ τον όρο «Διεθνής Κοινότητα» διότι δεν υφίσταται. Αλλά δεν είναι ώρα τώρα να κάνουμε τον διαχωρισμό μεταξύ Διεθνούς Κοινωνίας και Διεθνούς Κοινότητας.
Ο Ερντογάν έκανε ανοικτό κάλεσμα προς τη Διεθνή Κοινότητα να αναγνωρίσει τη Β. Κύπρο και πάνω σε αυτό φαίνεται να έχει σαφή στρατηγική και μια μη αναθεωρημένη στάση έναντι του Κυπριακού. Δηλαδή την ώρα που ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ επιχειρεί να αναθερμάνει τον διάλογο για το Κυπριακό, οι Τούρκοι είναι αδιάλλακτοι.
-Ως προς την ελληνική πλευρά, βλέπετε ότι η Τουρκία προσπαθεί να αναλάβει έναν αναβαθμισμένο ρόλο ως περιφερειακή δύναμη στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο;
Η Τουρκία είναι ούτως ή άλλως μια περιφερειακή δύναμη. Αυτό όλοι της το αναγνωρίζουν. Δείτε πόσες φορές έλαβαν χώρα συνομιλίες διαμεσολάβησης με σκοπό να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Είναι αδιαμφισβήτητα μια περιφερειακή δύναμη. Έχει ιδιαίτερο βάρος στον μουσουλμανικό κόσμο, γιατί έχει ένα αυταρχικό μεν, αλλά σταθερό καθεστώς, ενώ δεν έχει διαλυτικές δυνάμεις, φυγόκεντρες όπως η Συρία η οποία διαλύθηκε ή ο Λίβανος ο οποίος υφίσταται μόνο στα χαρτιά.
Η Τουρκία είναι ο προθάλαμος του μουσουλμανικού κόσμου, αλλά αποτελεί κι ένα χαρτί που εργαλειοποιούν ή χρησιμοποιούν οι σύμμαχοί της έτσι ώστε να υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της Μέσης Ανατολής, του αραβομουσουλμανικού κόσμου και της Δύσης. Βλέπετε ότι παίζει σε πολλά ταμπλό. Παίζει και με τη Ρωσία και με την Αφρική όπου έχει σταθερές βάσεις και επίσημες επισκέψεις, όπου ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να αυξήσει τα ερείσματά του εις βάρος άλλων βασικών ευρωπαϊκών χωρών όπως η Μ. Βρετανία και η Γαλλία.
Ναι, αυτή είναι μια πραγματικότητα. Από την άλλη πλευρά όμως και η Ελλάδα ασκεί μια σοβαρή διπλωματία, πατώντας πάνω στη μόνη και σταθερή μεταβλητή που ονομάζεται οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Άλλη μεγάλη διαφορά δεν υπάρχει ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι Τούρκοι κάθε φορά στην ατζέντα προσθέτουν και από κάτι, παίζοντας το χαρτί της ισχύος για να το πετύχουν.
Η Ελλάδα για την επίλυση της διαφοράς αυτής το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να επικαλείται το Διεθνές Δημόσιο Δίκαιο. Διότι έχουμε και εμείς το δικό μας ισχυρό χαρτί που λέγεται Δίκαιο της Θάλασσας. Στο πλαίσιο αυτό, η διπλωματία μας εξακολουθεί να είναι σοβαρή και σταθερή. Έχουμε έμπειρους διπλωμάτες που κάνουν εξαιρετική δουλειά και ας εφησυχάσουμε τουλάχιστον με το γεγονός, ότι οι αποφάσεις που λαμβάνει η ελληνική κυβέρνηση είναι προς την προάσπιση του εθνικού συμφέροντος και αυτό φαίνεται προς το παρόν να επιτυγχάνεται. Ξέρετε, δεν είναι εύκολος ο δρόμος.
Είναι μια διαδρομή πάνω σε τεντωμένο σχοινί. Η Διεθνής ροή, χρειάζεται επαγρύπνηση σε καθημερινή βάση. Χρειάζεται να είμαστε όλοι σε επαγρύπνηση. Όχι μόνο οι διπλωμάτες, αλλά και οι καθηγητές και οι δημοσιογράφοι. Αρκεί να τονίζουμε με έμφαση τα σημεία τα οποία με επιστημονικό και πολιτικό τρόπο επικαλούμαστε.
-Κατά την άποψή σας η πολιτική των ήρεμων νερών που ακολουθείται το τελευταίο διάστημα, αποδίδει καρπούς;
Κοιτάξτε, ένας πρωθυπουργός στην Ελλάδα δεν μπορεί να αποκαλύψει δημόσια όλα τα σχέδια που έχει κατά νου. Και ειδικά όταν τα θέματα αυτά είναι εθνικά. Έλληνας πρωθυπουργός - προδότης, δεν υπάρχει.
Ειδικά τώρα που γίνεται μια προσπάθεια έστω και διπλωματικά να ειπωθεί ότι ναι μεν είμαστε υπέρ της πολιτικής των ήρεμων νερών, αλλά παράλληλα εξοπλιζόμαστε.
Οπότε τα ήρεμα νερά συνοδεύονται από αύξηση των εξοπλισμών, κάτι που ενδεχομένως δεν μπορεί να πει δημόσια ο πρωθυπουργός αλλά αυτό κάνει, κινούμενος πολύ έξυπνα πάνω στη διεθνή σκακιέρα.
*Ο Γιώργος Σπυρόπουλος είναι καθηγητής του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας με γνωστικό αντικείμενο της Διεθνείς Σχέσεις, την Πολιτική και τον Αναπτυσσόμενο Κόσμο
