Δείτε το βίντεο εδώ
Η συμφωνία μεταξύ των αντιπάλων του Νότιου Καυκάσου - αν παραμείνει σε ισχύ - θα αποτελέσει σημαντικό επίτευγμα για την κυβέρνηση Τραμπ, το οποίο σίγουρα θα αναστατώσει τη Μόσχα, η οποία θεωρεί την περιοχή ως μέρος της σφαίρας επιρροής της.
«Πέρασε πολύς καιρός - 35 χρόνια - πολεμούσαν και τώρα είναι φίλοι, και θα είναι φίλοι για πολύ καιρό», δήλωσε ο Τραμπ κατά τη διάρκεια της υπογραγραφής της συμφωνίας στον Λευκό Οίκο. Τον πλαισίωναν ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ και ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν.
Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν βρίσκονται σε διαμάχη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν το Ναγκόρνο-Καραμπάχ, μια ορεινή περιοχή του Αζερμπαϊτζάν που κατοικείται κυρίως από Αρμένιους, αποσχίστηκε από το Αζερμπαϊτζάν με την υποστήριξη της Αρμενίας. Το Αζερμπαϊτζάν ανέκτησε τον πλήρη έλεγχο της περιοχής το 2023, ωθώντας σχεδόν όλους τους 100.000 Αρμένιους της περιοχής να καταφύγουν στην Αρμενία.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι δύο χώρες δεσμεύτηκαν να σταματήσουν τις εχθροπραξίες, να ανοίξουν διπλωματικές σχέσεις και να σεβαστούν η μία την εδαφική ακεραιότητα της άλλης.
Η συμφωνία περιλαμβάνει αποκλειστικά δικαιώματα ανάπτυξης των ΗΠΑ σε έναν στρατηγικό διάδρομο διέλευσης μέσω του Νότιου Καυκάσου, ο οποίος, σύμφωνα με το Λευκό Οίκο, θα διευκολύνει τις εξαγωγές ενέργειας και άλλων πόρων.
Ο Τραμπ δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν ξεχωριστές συμφωνίες με κάθε χώρα για την επέκταση της συνεργασίας στους τομείς της ενέργειας, του εμπορίου και της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Ανέφερε επίσης ότι άρθηκαν οι περιορισμοί στην αμυντική συνεργασία μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και των Ηνωμένων Πολιτειών, μια εξέλιξη που θα μπορούσε επίσης να ανησυχήσει τη Μόσχα.
Και οι δύο ηγέτες επαίνεσαν τον Τραμπ για τη συμβολή του στην επίλυση της σύγκρουσης και δήλωσαν ότι θα τον προτείνουν για το βραβείο ειρήνης του Νόμπελ.
Τερματισμός της παράκαμψης των κυρώσεων
Αμερικανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η συμφωνία επιτεύχθηκε μετά από επανειλημμένες επισκέψεις στην περιοχή και θα αποτελέσει τη βάση για την πλήρη ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ των χωρών.
Η ειρηνευτική συμφωνία θα μπορούσε να μεταμορφώσει τον Νότιο Καύκασο, μια ενεργειακή περιοχή που συνορεύει με τη Ρωσία, την Ευρώπη, την Τουρκία και το Ιράν, η οποία διασχίζεται από αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά είναι διχασμένη από κλειστά σύνορα και μακροχρόνιες εθνοτικές συγκρούσεις.
Ο Μπρετ Έρικσον, εμπειρογνώμονας σε θέματα κυρώσεων και σύμβουλος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Loyola στο Σικάγο, δήλωσε ότι η συμφωνία θα βοηθήσει τη Δύση να καταπολεμήσει τις προσπάθειες της Ρωσίας να παρακάμψει τις κυρώσεις.
«Ο Καύκασος υπήρξε ένα τυφλό σημείο στην πολιτική των κυρώσεων», είπε. «Μια επίσημη ειρήνη δημιουργεί μια πλατφόρμα για τη Δύση να συνεργαστεί με την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν... για να κλείσει τους αγωγούς παράκαμψης».
Η Τίνα Ντολμπάια, συνεργάτης στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, δήλωσε ότι η υπογραφή της Παρασκευής ήταν μια μεγάλη συμβολική κίνηση, αλλά παρέμειναν πολλά ερωτήματα, όπως ποιες αμερικανικά εταιρείες θα ελέγχουν τον νέο διάδρομο διαμετακόμισης και πόσο θα εμπλακούν η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν στην κατασκευή του.
Είπε ότι η Ρωσία πιθανότατα θα ενοχληθεί από τον αποκλεισμό της από τη συμφωνία και τον ρόλο των ΗΠΑ στον διάδρομο. «Τώρα το γεγονός ότι... οι Αρμένιοι σφίγγουν τα χέρια με τους Αζέρους και συζητούν για τη συμμετοχή των ΗΠΑ σε αυτόν τον διάδρομο - αυτό είναι τεράστιο για τη Ρωσία», είπε.
Η Olesya Vartanyan, ανεξάρτητη εμπειρογνώμονας για την περιοχή, δήλωσε ότι η συμφωνία προσθέτει μεγαλύτερη προβλεψιμότητα στην περιοχή, αλλά οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της θα εξαρτηθούν από τη συνεχή εμπλοκή των ΗΠΑ.
«Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν... έχουν πολύ μακρύτερο ιστορικό αποτυχημένων διαπραγματεύσεων και βίαιων κλιμακώσεων παρά ειρηνικών λύσεων», είπε. «Χωρίς την κατάλληλη και συνεχή εμπλοκή των ΗΠΑ, το ζήτημα πιθανότατα θα οδηγηθεί ξανά σε αδιέξοδο, αυξάνοντας τις πιθανότητες ανανέωσης των εντάσεων».
Ανώτεροι αξιωματούχοι της κυβέρνησης δήλωσαν ότι η συμφωνία σηματοδοτεί το τέλος της πρώτης από μια σειρά παγωμένων συγκρούσεων στην περιφέρεια της Ρωσίας από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, στέλνοντας ένα ισχυρό μήνυμα σε ολόκληρη την περιοχή.
Η Αρμενία σχεδιάζει να παραχωρήσει στις ΗΠΑ αποκλειστικά ειδικά δικαιώματα ανάπτυξης για παρατεταμένη περίοδο στον διαμετακομιστικό διάδρομο, δήλωσαν αξιωματούχοι των ΗΠΑ στο Reuters αυτή την εβδομάδα. Η λεγόμενη «Διαδρομή Τραμπ για τη Διεθνή Ειρήνη και Ευημερία» έχει ήδη προσελκύσει το ενδιαφέρον εννέα εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων τριών αμερικανικών, δήλωσε ένας αξιωματούχος υπό τον όρο της ανωνυμίας.
