Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε μια πρόκληση που δεν γράφεται απλώς σε εκθέσεις και πίνακες. Γράφεται στις γειτονιές, στα σχολεία που αδειάζουν, στα χωριά που σβήνουν. Το δημογραφικό πρόβλημα δεν είναι στατιστικό. Είναι ανθρώπινο.
Το 2024 γεννήθηκαν 68.467 παιδιά και την ίδια χρονιά πέθαναν 126.916 άνθρωποι. Ένα έθνος που χάνει περισσότερους απ’ όσους φέρνει στη ζωή, μοιάζει με δέντρο που ακόμα ανθίζει, αλλά οι ρίζες του στεγνώνουν.
Η κοινωνία μας γερνά, κι αυτό δεν είναι απλώς μια λέξη – είναι μια αλυσίδα συνεπειών. Από την αγορά εργασίας, μέχρι την ίδια τη λειτουργία του ασφαλιστικού συστήματος. Όμως το δημογραφικό δεν είναι μόνο οι γεννήσεις που δεν γίνονται. Είναι και οι ζωές που δεν σταματούν να αξίζουν.
Το μεγάλο στοίχημα είναι διπλό: Να γεννηθούν περισσότερα παιδιά και να μείνουν ενεργοί οι μεγαλύτεροι. Η δεύτερη πλευρά μάλιστα, η λεγόμενη ενεργός γήρανση, αποδίδει άμεσα – εδώ και τώρα.
Γιατί αν σήμερα πείθαμε κάθε οικογένεια να αποκτήσει δύο παιδιά, αυτά θα μπουν στην αγορά εργασίας σε 20 χρόνια. Αν όμως κρατήσουμε στον παρόντα χρόνο ενεργούς τους συνταξιούχους που θέλουν και μπορούν να δουλέψουν, έχουμε αμέσως περισσότερη εμπειρία, περισσότερα έσοδα, περισσότερη κοινωνική συνοχή.
Δεν είναι θεωρία: από 36.000 εργαζόμενους συνταξιούχους το 2022, φτάσαμε στους 230.000 το 2025. Άνθρωποι που δεν είπαν «αρκετά», αλλά «έχω ακόμη να δώσω».
Η ενεργός γήρανση δεν είναι παραχώρηση. Είναι δύναμη που επιστρέφει.
Παράλληλα, η κυβέρνηση βλέπει το πρόβλημα ολιστικά: Από τη μία, στηρίζει τη γονεϊκότητα, με φορολογικά κίνητρα, επιδόματα και προγράμματα στέγασης. Από την άλλη, καταργεί τα εμπόδια για όσους θέλουν να συνεχίσουν να εργάζονται μετά τη σύνταξη. Είναι μια πολιτική που δεν χωρίζει τις γενιές – τις ενώνει.
Και μέσα σ’ αυτή την εξίσωση υπάρχει μια γενιά που δεν πρέπει να ξεχαστεί: οι σημερινοί τριαντάρηδες και τριανταπεντάρηδες. Οι άνθρωποι που ενηλικιώθηκαν μέσα στην κρίση, στην πανδημία, στην αβεβαιότητα. Αν θέλουμε να γεννηθούν περισσότερα παιδιά, πρέπει πρώτα να ξαναγεννηθεί η εμπιστοσύνη στο μέλλον.
Αυτή η εμπιστοσύνη δεν χαρίζεται· χτίζεται. Με νέες θέσεις εργασίας – πάνω από 500.000 μέσα σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια. Με αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 35,4%. Με την επιστροφή 423.000 νέων από το εξωτερικό. Αυτά δεν είναι απλώς αριθμοί – είναι η Ελλάδα που επιστρέφει στον εαυτό της.
Η τεχνολογία παίζει καθοριστικό ρόλο: η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας έφερε πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ σε επιπλέον εισοδήματα, βάζοντας επιτέλους κανόνες και διαφάνεια στην αγορά εργασίας.
Το ΤΕΚΑ, το νέο επικουρικό ταμείο, εξασφαλίζει ότι οι νέοι δεν θα ζήσουν τη δική μας αγωνία για το «αν θα πάρουμε ποτέ σύνταξη».
Όλα αυτά δεν είναι τυχαία. Είναι αποτέλεσμα πολιτικής βούλησης και σχεδίου, που φέρουν την υπογραφή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και της Υπουργού Εργασίας Νίκης Κεραμέως. Μιας πολιτικής που δεν υπόσχεται θαύματα, αλλά δημιουργεί προοπτικές.
Το ασφαλιστικό μας δεν είναι πια ένα άψυχο γρανάζι. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται μαζί με την κοινωνία.
Είναι η απόδειξη ότι ένα σύστημα μπορεί να είναι δίκαιο, διαφανές και ανθρώπινο – αρκεί να το πιστέψουμε.
Και ναι, είναι βιώσιμο. Όσο εμείς μένουμε ζωντανοί, δημιουργικοί και ενωμένοι, τόσο κι αυτό θα αντέχει.
Γιατί, στο τέλος, το ασφαλιστικό δεν είναι θέμα αριθμών. Είναι θέμα πίστης στον άνθρωπο. Κι αν κάτι αξίζει να διασφαλίσουμε πραγματικά, είναι η ελπίδα ότι αυτή η χώρα δεν θα γεράσει ποτέ μέσα της.
*Ο κ. Παναγιώτης Κοκκόρης είναι Α' Υποδιοικητής e – ΕΦΚΑ, Πρ. Γ. Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων
