Η Ραραού, η ηρωίδα του έργου, είναι μια γυναίκα που ακροβατεί ανάμεσα στη φαντασία και στην πραγματικότητα. Τραυματισμένη, μα όχι νικημένη, αφηγείται τη ζωή της σαν ένας λαϊκός Οδυσσέας – από την Κατοχή και τον Εμφύλιο μέχρι τη Δικτατορία και τη Μεταπολίτευση. Και το κάνει με λόγο παραληρηματικό, γεμάτο χιούμορ και παραλογισμό, μνήμη και ξεχασμένα τραύματα. Η μητέρα της Ραραούς ερωτεύτηκε έναν Ιταλό στρατιώτη, ίσως με απώτερο σκοπό να σώσει τα παιδιά της από την πείνα. Κατηγορήθηκε ως δωσίλογη, διαπομπεύτηκε, εξοστρακίστηκε. Το έργο δεν λέει την ιστορία της με πολιτικούς όρους. Τη διηγείται με τη δική της ματιά η κόρη της.
Η Ραραού δεν είναι ούτε ακριβώς θύμα ούτε αφηγήτρια. Μοιάζει με μια «τρελή του χωριού» – όχι γιατί έχει κάποια ψυχολογική διαταραχή, αλλά γιατί μέσα στην αποσπασματική της μνήμη βλέπει πιο καθαρά από τους γύρω της. Έχει κάτι από τον τρελό των έργων του Σαίξπηρ: λέει τις πιο σκληρές αλήθειες, χωρίς να θέλει να τις ερμηνεύσει.
«Είναι από τα υπέροχα κείμενα του Μάτεσι», λέει ο σκηνοθέτης της παράστασης Κώστας Γάκης. «Εκεί που περιγράφει κάτι πάρα πολύ σκοτεινό και σκληρό, ξαφνικά πετάει μια χιουμοριστική ατάκα που σε κάνει να γελάσεις δυνατά και σου καθαρίζει τα μάτια από τα δάκρυα».
Αυτή η ισορροπία ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό είναι που, κατά τον σκηνοθέτη, προστατεύει την παράσταση από το μελόδραμα.
Γύρω από τη Ραραού, ένας «θίασος φαντασμάτων» κινείται σαν χορός αρχαίας τραγωδίας. Οι ηθοποιοί που πλαισιώνουν τη Ραραού δεν λειτουργούν σαν δευτερεύοντες ρόλοι, αλλά σαν μεταμορφούμενο σώμα που την ακολουθεί, την ενοχλεί, την κουβαλάει. Ο όχλος, οι ηθοποιοί της περιοδείας, οι σκιές από το παρελθόν — όλα αυτά είναι τα ίδια πρόσωπα. «Ο χορός που κυκλώνει την κεντρική ηρωίδαείναι δρων πρόσωπο», λέει ο Κώστας Γάκης. «Είναι αυτά τα πρόσωπα για τα οποία λέει ο Καβάφης: "μισά πραγματικά ήταν και μισά φτιαγμένα στο μυαλό μου"», σχολιάζει.
Η μουσική του Σταμάτη Κραουνάκη λειτουργεί επίσης οργανικά. «Δεν ήταν μουσική που παραγγείλαμε και μετά βάλαμε στις σκηνές», εξηγεί ο σκηνοθέτης. «Πολλές φορές πειραματιζόμασταν πάνω σε μια σκηνή, και λέγαμε “εδώ χρειάζεται ένα τραγούδι”. Και ο Σταμάτης ερχόταν με κάτι που είχε μόλις γράψει, πατώντας πάνω σε αυτό που είχαμε χτίσει».
Ο Κώστας Γάκης δεν κρύβει τη βαθιά του σχέση με το έργο. «Ήταν ένα βιβλίο που το είχε στο κομοδίνο του ο πατέρας μου. Το είχαμε διαβάσει πολλές φορές μαζί του και σκεφτόμουν, από τότε, πόσο θα ήθελα να γίνει παράσταση. Και να που συνέβη. Όταν μου έγινε πρόταση, πέταξα τη σκούφια μου από τη χαρά μου».
«Ο Παύλος Μάτεσις είναι παγκόσμιος»
Αν και το έργο διαδραματίζεται στην ελληνική επαρχία -και συγκεκριμένα σε μια «φανταστική Πελοπόννησο» της Κατοχής-, δεν περιορίζεται σε ελληνικά συμφραζόμενα. «Ο Παύλος Μάτεσις είναι παγκόσμιος», λέει ο Κώστας Γάκης. «Γι’ αυτό και το έργο μεταφράστηκε σε τόσο πολλές γλώσσες. Είναι όλη η νεοελληνική ιστορία συμπυκνωμένη σε αυτό το έργο, αλλά με τρόπο που αφορά και αλλού. Επαναστάσεις, εμφύλιοι, καταστολές, μεταπολιτεύσεις. Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, στη Λατινική Αμερική, στην Κίνα. Το έργο δείχνει τις σκοτεινές πλευρές μας, και αυτό συγκινεί».
Η περιοδεία της παράστασης ανά την Ελλάδα γνωρίζει ήδη μεγάλη επιτυχία. «Η ψυχή του έργου ταιριάζει με την περιοδεία», λέει ο Γάκης. «Η ίδια η Ραραού ταξιδεύει από χωριό σε χωριό με έναν θίασο. Τώρα το έργο κάνει το ίδιο. Σαν να γυρίζει στον φυσικό του χώρο».
Η ανταπόκριση του κοινού στα ανοιχτά θέατρα ήταν απρόσμενα ζωηρή. «Δεν περιμέναμε ότι θα υπάρχει τόσο μεγάλη συμμετοχή και τέτοια συναισθηματική εμπλοκή», λέει ο σκηνοθέτης. «Το θέατρο είναι ο χώρος που ερχόμαστε για να γιατρέψουμε πληγές. Ερχόμαστε για να έχουμε μια ανάταση, μια πνευματική ώθηση της ζωής».
Ο Κώστας Γάκης πιστεύει ότι το τραύμα, ψυχικό ή ιστορικό, μπορεί να μετουσιωθεί σε κάτι φωτεινό. «Ούτως άλλως είμαι άνθρωπος αισιόδοξος, δεν πιστεύω ότι πρέπει να μένουμε στις πληγές, στα λάθη, στις δυσκολίες. Φυσικά θα γίνουν λάθη, φυσικά και υπάρχουν πληγές, το ζήτημα είναι πώς στεκόμαστε απέναντί τους και πώς τα αντιμετωπίζουμε. Πώς στεκόμαστε ουσιαστικά, απέναντι σε αυτό το βίαιο και σύνθετο που κουβαλάει μέσα του ο άνθρωπος. Όλη η παράσταση είναι ένα πανηγύρι και ένα γαϊτανάκι. Εκεί που γελάς, ξαφνικά κλαις. Κι εκεί που κλαις, γελάς. Και στο τέλος αυτό το μείγμα είναι λυτρωτικό για τον θεατή. Γιατί δεν βγαίνει από την παράσταση με ένα τέλμα, με μια μαυρίλα. Θα μπορούσε πολύ εύκολα να γίνει κάτι τέτοιο. Να σταθεί μόνο στο τραύμα, στην πληγή, στο αδιέξοδο, στο τίποτα. Αλλά έχουν ήδη γίνει πολλές παραστάσεις που το κάνουν αυτό κι εμείς επιλέξαμε αλλιώς. Δεν χρειάζεται κι άλλη θλίψη, κι άλλη απόγνωση».
Συντελεστές
Διασκευή: Υρώ Μανέ - Κατερίνα Γιαννάκου
Σκηνοθεσία: Κώστας Γάκης
Μουσική - τραγούδια: Σταμάτης Κραουνάκης
Σκηνικά: Άση Δημητρολοπούλου
Κοστούμια: ΧαράΤσουβαλά
Επιμέλεια κίνησης - χορογραφίες: Φαίδρα Νταϊόγλου
Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης
Φωτογραφίες: ΕλίναΓιουνανλή
Videopromo – Αφίσα: Θωμάς Παλυβός
Βοηθός σκηνοθέτη: Νατάσα –Φαίη Κοσμίδου
Βοηθός σκηνογράφου: Χριστίνα Οικονόμου
Βοηθός ενδυματολόγου: Εύα Κουρελιά
Την Ραραού ερμηνεύει η Υρώ Μανέ
Πρωταγωνιστούν: Παναγιώτης Μπουγιούρης, Σπύρος Μπιμπίλας, Τάνια Τρύπη, Γιάννης Βασιλώτος, Νικόλ Δημητρακοπούλου, Ειρήνη Θεοδωράκη, Νατάσα – Φαίη Κοσμίδου, Στράτος Νταλαμάγκος, Γιώργης Παρταλίδης, ΜαριαλέναΡοζάκη
Μουσικοί επί σκηνής: Δημήτρης Κίκλης, Γρηγόρης Λάζογλου, Γιάννης Αλαγιάννης
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Υρώ Μανέ
Οργάνωση παραγωγής: Αγνή Μοίρα, ΧρυσαντίναΚούλουμπου, Χαρά Μητσοπούλου
Παραγωγή: Arise Entertainment & More-ARTINFO
Ώραέναρξης : 21.15
Προπώληση: more.com
