Ο γνωστός Πολιτικός Επιστήμονας - Διεθνολόγος αναλύει διεξοδικά την προσπάθεια της γειτονικής χώρας να απαντήσει με νέους χάρτες, όχι τόσο στους αντίστοιχους ελληνικούς που αφορούσαν τα θαλάσσια πάρκα, όσο αυτούς του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιαμού.
Τονίζει μάλιστα ότι αυτού του είδους οι χάρτες που δεν αναφέρονται σε χωρικά αλλά σε διεθνή ύδατα, αποτελούν μονάχα διεκδικήσεις και δεν έχουν κανένα έννομο αποτέλεσμα από τη στιγμή που δεν υπάρχει καμία συμφωνία ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και τη δημιουργία Αποκλειστικών Θαλάσσιων Ζωνών. Με λίγα λόγια, θεωρεί πως όλα αυτά αποτελούν μέρος ενός διπλωματικού παιχνιδιού για εικαζόμενα κυριαρχικά δικαιώματα σε διεθνή ύδατα, που έχουν ως αποκλειστικό στόχο διεκδικήσεις, σε μια πιθανή μελλοντική διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο χωρών.
Συνέντευξη στον Θωμά Καλέση
-Κύριε Τσίκα πώς σχολιάζετε την τελευταία κίνηση της Τουρκίας να ανακοινώσει θαλάσσια πάρκα μέσω χαρτών;
Κατά την άποψή μου αυτή ήταν μια αναμενόμενη κίνηση από την πλευρά της Τουρκίας, το είχε ανακοινώσει άλλωστε και το ΥΠΕΞ της, από τη στιγμή που και η Ελλάδα πρόσφατα ανακοίνωσε κι εξέδωσε έναν χάρτη θαλασσίων πάρκων και κυρίως -θα σας πω μετά γιατί- μετά τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό. Αυτό συνέβη γιατί στα θαλάσσια πάρκα που ανακοίνωσε τελικά η Ελλάδα αναφέρεται μόνο στα δικά μας χωρικά ύδατα, ενώ ο ΘΧΣ περιλαμβάνει και τμήμα των διεθνών υδάτων του Αιγαίου.
Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία η οποία θεωρεί ότι με αυτόν τον τρόπο προσπαθεί να προκαταλάβει μελλοντικές διαπραγματεύσεις για το καθεστώς των διεθνών υδάτων του Αιγαίου κατέθεσε κι αυτή με τη σειρά της τους χάρτες που είδαμε. Βέβαια, όλα αυτά τα οποία συζητάμε, αποτυπώνονται προς το παρόν μόνο σε χάρτες. Επί του πεδίου, δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα και το πιθανότερο είναι να μη γίνει ούτε από τη μια, ούτε από την άλλη πλευρά. Πρόκειται για δηλώσεις, ανακοινώσεις και δημοσιευμένους χάρτες.
Η Τουρκία λοιπόν ανακοινώνει την δημιουργία θαλάσσιων πάρκων, εκτός από τα χωρικά της ύδατα και σε τμήματα των διεθνών υδάτων του Αιγαίου στα οποία θεωρεί πως στο μέλλον θα έχει δικαιώματα εκμετάλλευσης. Αν και υπάρχει ένα θετικό στη σημερινή ανακοίνωση της γειτονικής χώρας και αυτό δεν είναι άλλο από το γεγονός ότι αναφέρεται μόνο στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου, δηλαδή εκεί που πιθανόν να υπάρξουν στο μέλλον κυριαρχικά δικαιώματα και δεν περικλείει καθόλου περιοχές ελληνικής εθνικής κυριαρχίας. Κάποια νησιά, νησίδες ή βραχονησίδες των οποίων η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία. Έχει αποφύγει δηλαδή σ' αυτά που η ίδια θεωρεί «γκρίζες ζώνες» να ανακοινώσει πως προχωρά στη δημιουργία θαλάσσιων πάρκων.
Αναφέρεται μόνο σε διεθνή ύδατα όπου υπάρχουν εικαζόμενα κυριαρχικά δικαιώματα και όχι σε περιοχές ελληνικής εθνικής κυριαρχίας. Πρόσφατα, όταν ανακοινώθηκαν τα θαλάσσια πάρκα της Ελλάδας, η Τουρκία δεν αμφισβήτησε το μεγαλύτερο μέρος των θαλάσσιων πάρκων, αλλά ορισμένες νησίδες και βροχονησίδες στα ανατολικά της Αμοργού, των οποίων το καθεστώς -σύμφωνα με όσα διατείνεται η γειτονική χώρα- δεν είναι ξεκάθαρο με βάση τις διεθνείς συνθήκες. Αυτό απέφυγε να το κάνει στους δικούς της χάρτες και θα ήταν πολύ σοβαρό αν είχε προχωρήσει σε μια τέτοια ενέργεια.
-Ποιο είναι όμως το εν δυνάμει αποτέλεσμα όλων αυτών των κινήσεων;
Το αποτέλεσμα όλων αυτών επί της ουσίας είναι... μηδέν. Γιατί ό,τι κάνει η Ελλάδα και ό,τι κάνει η Τουρκία στα διεθνή ύδατα, δεν έχουν καμία επίδραση, από τη στιγμή που δεν έχει συμφωνηθεί οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και δημιουργία Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, συμφερόντων είτε της μιας χώρας, είτε της άλλης. Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας μπορούμε να έχουμε μόνο κατόπιν συμφωνίας των δύο χωρών, των όποιων χωρών έχουν αντικριστές ακτές.
Επομένως κάθε χώρα μπορεί να κάνει κατά κάποιο τρόπο ό,τι θέλει στα χωρικά της ύδατα, όμως ό,τι έχει σχέση με τα διεθνή ύδατα επί της ουσίας δεν έχει καμία επίδραση διότι δεν έχουμε συμφωνημένες ΑΟΖ και οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.Οι δύο πλευρές διατυπώνουν τις διεκδικήσεις που έχουν στα διεθνή ύδατα, τις προθέσεις και τους στόχους τους ή αν θέλετε τις εναρκτήριες θέσεις τους σε μια μελλοντική διαπραγμάτευση.
Ξέρουμε ότι ένα από τα ζητήματα του ελληνοτουρκικού διαλόγου είναι και η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών. Μέχρι όμως να φτάσουμε εκεί, δηλαδή σε συμφωνία ή σε παραπομπή του ζητήματος στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, σε διεθνή ύδατα επί του πρακτέου δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Και όλα αυτά που διακηρύσσονται δεν έχουν κανένα νομικό αποτέλεσμα.
-Παρ' όλα αυτά θα πρέπει να συμφωνήσετε ότι εδώ και αρκετό καιρό υπάρχει μια διαρκής αντιπαράθεση μεταξύ των δύο χωρών με ανακοινώσεις, με χάρτες για κάθε ζήτημα που προκύπτει. Η Τουρκία μάλιστα επιχειρεί να αναζητήσει και συμμάχους (βλ. Λιβύη) προκειμένου να καταστεί και περιφερειακή δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο. Πιστεύετε ότι αυτό το τεταμένο κλίμα μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε ένα θερμό επεισόδιο;
Νομίζω όχι. Δεν θα φτάσουμε εκεί. Και το νομίζω, γιατί και οι δύο πλευρές γνωρίζουν τις απόψεις της άλλης. Γι' αυτό και γίνεται προσπάθεια ελληνοτουρκικού διαλόγου. Απλώς αυτό που έχει γίνει, είναι πως έχουμε προχωρήσει σε μια οπτικοποίηση αυτών των θέσεων. Παραθέτοντας κείμενα και κυρίως χάρτες οπτικοποιούνται οι θέσεις των δύο πλευρών, επί της ουσίας όμως δεν προστίθεται τίποτα περισσότερο από τις ήδη διατυπωμένες θέσεις.
Πράγματι όλα αυτά θα μπορέσουν να έχουν αποφευχθεί και να μην έχουν γίνει καθόλου, όμως είναι μέρος ενός διπλωματικού παιχνιδιού που έχουν ως στόχο την κατάδειξη των θέσεων κάθε χώρας σε μια μελλοντική διαπραγμάτευση. Πιστεύουν ότι τις βοηθούν σε αυτό το διπλωματικό παιχνίδι. Ένταση θα είχαμε, εάν κάποια πλευρά προσπαθούσε να μπει στα σημεία που η άλλη θεωρεί πως έχει αρμοδιότητες με αποτέλεσμα να επέλθει εμπλοκή. Με το σημερινό status, γνώμη μου είναι ότι καμία από τις δύο χώρες δεν θα θελήσει να κάνει μια τέτοια ενέργεια. Θα συνεχίσει να διατυπώνει τις θέσεις της. Το θέμα αυτό θα μπορέσει να λυθεί είτε με συμφωνία, είτε στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης. Όλα τα υπόλοιπα είναι μονομερείς ενέργειες, χωρίς έννομο αποτέλεσμα.
Και είναι προφανές πως όταν μπούμε σε διαπράγματευση, για να υπάρξει συμφωνία καμία από όλες αυτές τις διεκδικήσεις δεν θα μείνει ακέραιη. Για να φτάσουμε σε συμφωνία σημαίνει ότι και οι δύο χώρες πρέπει να πάρουν κάτι από αυτά που ζητούν, αλλά προφανώς δεν μπορεί κανένας να τα πάρει όλα.
