Όλες αυτές τις εξελίξεις σε συνδυασμό με την ενίσχυση των Ελληνο-Αμερικανικών σχέσεων μέσω της παρουσίας του Αμερικανού αξιωματούχου Νταγκ Μπέργκαμ στην Αθήνα, αναλύει διεξοδικά σε συνέντευξη που παραχώρησε στα Μακεδονικά Νέα, ο Δρ. Ερνέστος Σαρρής.
Ο Επίκουρος καθηγητής με ειδίκευση στην έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων, της Γεωλογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης υπογραμμίζει τη σημασία της παρουσίας της Chevron και της προσφοράς που κατέθεσε για έρευνα φυσικού αερίου στα θαλάσσια μπλοκ κοντά στην Κρήτη, στέκεται ιδιαίτερα στις απαντήσεις που δίνονται στα μαξιμαλιστικά σχέδια της τουρκικής πλευράς και σημειώνει τον καταλυτικό ρόλο τον οποίο διαδραματίζει το γεγονός στη περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ Ελλάδος και ΗΠΑ, σε μια πολύ κρίσιμη περίοδο γεωπολιτικών εξελίξεων.
Συνέντευξη στον Θωμά Καλέση
-Κύριε Σαρρή ας μιλήσουμε αρχικά για την παρουσία του κολοσσού της Chevron Corporation και της επίσημης συμμετοχής της στον ελληνικό διαγωνισμό για έρευνες υδρογονανθράκων.
Η Chevron Corporation, είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες ενέργειας παγκοσμίως. Η εταιρεία δραστηριοποιείται κυρίως στην έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων σε όλο τον κόσμο. Το επιχειρηματικό της μοντέλο στηρίζεται σε μεγάλες κλίμακες εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων με ιδιαίτερη τεχνογνωσία σε υπεράκτιαν κοιτάσματα με στόχο την οικονομικά συμφέρουσα παραγωγή. Παράλληλα επενδύει σε νέες τεχνολογίες όπως δέσμευση και αποθήκευση CO2, αποθήκευση υδρογόνου, βιοκαύσιμα και γεωθερμία, με στόχους μείωσης των εκπομπών CO2 στην ατμόσφαιρα.
Το 2025 η Chevron εκδήλωσε επίσημο ενδιαφέρον για τις ελληνικές θαλάσσιες παραχωρήσεις και στη συνέχεια υπέβαλε προσφορά. Τον Ιανουάριο η ελληνική κυβέρνηση γνωστοποίησε ενδιαφέρον της εταιρείας και τον Μάρτιο το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αποδέχθηκε το ενδιαφέρον της Chevron νότια της Κρήτης για θαλάσσια τεμάχια συνολικά σε περίπου 47.000 τετραγωνικά χλμ. Τα θαλάσσια τεμάχια συνορεύουν με τα τεμάχια της ExxonMobil. Στις 10 Σεπτεμβρίου 2025, μετά το κλείσιμο του διαγωνισμού, η Chevron σε συνεργασία με την HELLENiQ Energy κατέθεσε προσφορά για έρευνα φυσικού αερίου στα θαλάσσια μπλοκ κοντά στην Κρήτη.
Οι λόγοι που μια εταιρεία όπως η Chevron ενδιαφέρεται είναι κυρίως στρατηγικοί. Η Ανατολική Μεσόγειος έχει αναδείξει μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου τα τελευταία χρόνια στην Αίγυπτο, Κύπρο κι Ισραήλ, γεγονός που αυξάνει τις προσδοκίες για ανάλογα ευρήματα και στις Ελληνικές θάλασσες, ενώ παράλληλα η Ευρωπαϊκή Ένωση συνεχίζει να επιδιώκει απεξάρτηση από εξωτερικούς πόρους, εννοώντας ρωσικό αέριο. Έτσι, η Chevron επιδιώκει μια ευρύτερη παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που μπορεί να δημιουργήσει συνέργειες σε τεχνολογία, αλυσίδες εφοδιασμού προς διάθεση ορυκτών καυσίμων όπως είναι το φυσικό αέριο. Η Ελλάδα προσφέρει θεσμικό πλαίσιο κράτους μέλους της ΕΕ και πρόσβαση σε περιφερειακές αγορές, αν και το βάθος των κοιτασμάτων, το γεωλογικό υπόβαθρο, οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις τις Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι γεωπολιτικές εντάσεις της περιοχής παραμένουν παράγοντες που σταθμίζονται σε κάθε επενδυτική απόφαση. Προφανώς η Chevron τα έχει ήδη σκεφτεί και αποφασίζει θετικά την συμμετοχή της στους «ενεργειακούς παίχτες της περιοχής».
-Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε μια συγκυρία όπου υπάρχουν γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή κυρίως από την πλευρά της Τουρκίας τόσο με το τουρκολυβικό μνημόνιο, όσο και με τις βλέψεις της γειτονικής χώρας που αφορούν αυτό που οι ίδιοι ονομάζουν Γαλάζια Πατρίδα.
Το μνημόνιο Τουρκίας–Λιβύης αυξάνει το επιχειρησιακό ρίσκο εταιρειών στις θαλάσσιες περιοχές νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης. Το μνημόνιο αυτό δεν έχει καμία νομική υπόσταση και δεν μπορεί να αποτρέψει καμία συμφωνία μεταξύ Ελληνικής δημοκρατίας και διεθνών εταιρειών. Μπορεί όμως να επηρεάσει χρονοδιαγράμματα, κόστος και τις οποιεσδήποτε επιλογές επιχειρησιακού σχεδιασμού των εταιρειών. Φυσικά, από μόνο του δεν αρκετό για να αποτρέψει τη κάθοδο μιας μεγάλης εταιρείας όπως η Chevron και η Exxon-Mobil, ειδικά στα πρώτα στάδια έρευνας και εντοπισμού φυσικού αερίου αλλά και στα επόμενα στάδια εκμετάλλευσης εφόσον υπάρξει σαφής κρατική στήριξη. Παράγοντες που θα βοηθούσαν στην επιταχυνόμενη έρευνα και εκμετάλλευση είναι το θεσμικό πλαίσιο κράτους μέλους της ΕΕ, και η σύμπραξη με Ελληνικούς εταίρους, όπως έχει γίνει. Τέλος, στη τελική δυναμική θα μετρήσουν οι εξελίξεις σε οριοθετήσεις ζωνών καθώς επίσης και οι επίσημες θέσεις ΕΕ και ΗΠΑ.
-Ποια είναι τα επόμενα βήματα που θα καθορίσουν την έναρξη των ερευνών;
Μετά την κατάθεση προσφορών στις 10 Σεπτεμβρίου 2025 από την Chevron σε σύμπραξη με την HELLENiQ Energy για τέσσερα υπεράκτια μπλοκ, ακολουθεί η τυπική διαδικασία αξιολόγησης από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κατόπιν εισήγησης της HEREMA, που είχε ήδη δρομολογήσει τη διαδικασία αδειοδότησης τον Ιανουάριο 2025 με βάση τον νόμο 2289/1995. Η αξιολόγηση καταλήγει σε υπουργική απόφαση κατακύρωσης και σε διαπραγμάτευση του κειμένου μίσθωσης έρευνας και εκμετάλλευσης, με συγκεκριμένο πρόγραμμα εργασιών και οικονομικούς όρους. Στη συνέχεια διενεργείται ο προληπτικός έλεγχος, υπογράφεται η σύμβαση και κατά πάγια πρακτική των προηγούμενων θαλάσσιων παραχωρήσεων, η σύμβαση κυρώνεται με νόμο από τη Βουλή και δημοσιεύεται στο ΦΕΚ, οπότε τίθεται σε ισχύ.
Παράλληλα με τα θεσμικά βήματα, ολοκληρώνεται και η υποβολή Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για τις νέες παραχωρήσεις, και ακολουθούν οι επιμέρους αδειοδοτήσεις για τις εργασίες πεδίου όπως είναι οι σεισμικές έρευνες. Αυτές απαιτούν εγκεκριμένη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και δέσμη μέτρων μετριασμού αυτών, καθώς και συντονισμό με τις λιμενικές και υδρογραφικές αρχές. Σε επόμενο στάδιο, αν τα δεδομένα το δικαιολογούν, ο φορέας εκμετάλλευσης ζητά άδεια γεώτρησης και υποβάλλει στην αρμόδια αρχή ασφάλειας τον Φάκελο Μεγάλων Κινδύνων και τις γνωστοποιήσεις εργασιών γεώτρησης, όπως ορίζει ο νόμος 4409/2016 που ενσωματώνει την Οδηγία 2013/30/ΕΕ, όπου η ΕΔΕΥΕΠ έχει οριστεί ως αρμόδια αρχή.
Ως προς τα χρονοδιαγράμματα, από την κατακύρωση μέχρι την έναρξη σεισμικών απαιτούνται συνήθως μερικοί μήνες για συμβάσεις με εργολάβους, κινητοποίηση πλοίων και ολοκλήρωση περιβαλλοντικών και ναυτιλιακών εγκρίσεων, ενώ η απόκτηση και επεξεργασία 2D ή 3D δεδομένων μπορεί να διαρκέσει το συντομότερο 3 χρόνια και το αργότερο 5 χρόνια. Μόνο μετά την ερμηνεία των δεδομένων και τον εντοπισμό πιθανών στόχων ακολουθεί αίτημα για ερευνητική γεώτρηση, κάτι που μπορεί να αναδειχτεί πολυετής διαδρομή. Συνεπώς, πρακτικά βήματα που απομένουν είναι η θεσμική ολοκλήρωση και η περιβαλλοντική αδειοδότηση των σεισμικών ερευνών και σε δεύτερο χρόνο η ενδεχόμενη αδειοδότηση και εκτέλεση μιας ερευνητικής γεώτρησης.
-Αυτό το μπάσιμο της Chevron στον ελληνικό διαγωνισμό για τους υδρογονάνθρακες σε τι βαθμό αποτελεί εγγύηση ενίσχυσης των Ελληνο-Αμερικανικών Σχέσεων;
Η κάθοδος της Chevron λειτουργεί ως ενίσχυση των Ελληνό-Αμερικανικών σχέσεων σε οικονομικού και στρατηγικό επίπεδο. Σηματοδοτεί την άμεση Αμερικανική επένδυση στον στρατηγικό τομέα ενέργειας και συνδέει την Ελλάδα με αλυσίδες υπεράκτιων έργων, κάτι που μπορεί να μεταφραστεί σε θέσεις εργασίας, μεταφορά τεχνογνωσίας και αυξημένη ορατότητα της χώρας στα Αμερικανικά επιχειρηματικά κέντρα.
Παράλληλα, βοηθά στις προτεραιότητες της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών για ασφάλεια και επάρκεια εφοδιασμού με παράλληλη διαφοροποίηση από τη Ρωσία, ενισχύοντας την εικόνα της Ελλάδας ως περιφερειακού κόμβου φυσικού αερίου, στοιχείο που τείνει να φέρνει πιο συστηματική στήριξη από Αμερικανικούς θεσμούς, διπλωματικά κανάλια και εξαγωγικές υπηρεσίες. Η παρουσία μεγάλης Αμερικανικής εταιρείας δημιουργεί και κίνητρο για πιο ενεργό Αμερικανικό ρόλο στη διαχείριση εντάσεων στην Ανατολική Μεσόγειο, κυρίως για να διασφαλιστεί ένα ομαλό επιχειρησιακό περιβάλλον, με την αναμενόμενη προτροπή για διάλογο και προσήλωση στο διεθνές δίκαιο χωρίς ρητή υιοθέτηση ακραίων θέσεων οριοθέτησης. Συνολικά, η κίνηση προοιωνίζεται ήπια αναβάθμιση των σχέσεων Ελλάδας-ΗΠΑ με επίκεντρο την ενέργεια και τις επενδύσεις, με δυνητικά σημαντικά οφέλη αν συνδυαστεί με προσεκτική αδειοδότηση, σαφές πλαίσιο ασφάλειας και μεθοδική διαχείριση προσδοκιών.
-Επίσης τι σηματοδοτεί η παρουσία ανώτερου Αμερικανού αξιωματούχου και συγκεκριμένα του επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου, Νταγκ Μπέργκαμ στην Αθήνα;
Η επίσκεψη ανώτερου Αμερικανού αξιωματούχου αρμόδιου για την ενεργειακή πολιτική λειτουργεί ως πολιτικό σήμα στήριξης της Ελλάδας, διευκολύνει τον διπλωματικό συντονισμό σε ζητήματα ασφάλειας και μπορεί να μειώσει το ρίσκο για επενδυτές. Ας σημειωθεί ότι μια επίσκεψη από ανώτερο Αμερικάνο αξιωματούχο δεν συνεπάγεται αμερικανική «έγκριση» σε εμπορικές κινήσεις ιδιωτικών εταιρειών σε τρίτες χώρες. Αμερικάνοι αξιωματούχοι αρμόδιοι για ενεργειακά θέματα έχουν συχνές επαφές στην Αθήνα τονίζοντας τον ρόλο της Ελλάδας στον περιφερειακό ενεργειακό χάρτη. Μια τέτοια επίσκεψη, στο παρόν χρονικό στάδιο ενισχύει την εμπιστοσύνη και τον συντονισμό, χωρίς να υποκαθιστά τις θεσμικές διαδικασίες της Ελληνικής Δημοκρατίας.
