Συντονιστής είναι το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) και εταίροι τα γραφεία μεταφοράς τεχνολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ), του Πανεπιστημίου Μακεδονίας (ΠΑΜΑΚ) και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ). Το δίκτυο έχει προϋπολογισμό 3.721.907 ευρώ, με διάρκεια τεσσάρων ετών (8/2025 – 7/2029), συγχρηματοδοτούμενο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΕΣΠΑ 2021-2027. Ο επιμερισμός του προϋπολογισμού αποτυπώνει τη βαρύτητα κάθε φορέα: ΕΚΕΤΑ (1.222.267 ευρώ), ΑΠΘ (1.100.000 ευρώ), ΔΙΠΑΕ (699.643 ευρώ), ΠΑΜΑΚ (349.997 ευρώ) και ΠΔΜ (350.000 ευρώ).
Από τη «ΣΠΕΙΡΑ» στη «ΣΠΕΙΡΑ+»
Το νέο σχήμα αποτελεί φυσική εξέλιξη της πράξης «ΣΠΕΙΡΑ», που ξεκίνησε πριν από τέσσερα χρόνια. Στο διάστημα αυτό, καταγράφηκε σημαντική αύξηση στις υποβολές πατεντών, δημιουργήθηκαν startups και spinoffs, ενώ ενισχύθηκε η συνεργασία ανάμεσα σε ερευνητικούς φορείς.
Ο υπεύθυνος της ΣΠΕΙΡΑ+ Δημήτρης Τζοβάρας τόνισε τη σημασία της συνέχειας αναφέροντας ότι «Ξεκινήσαμε μια διαδρομή συνεργασίας ανάμεσα σε ΕΚΕΤΑ, ΔΙΠΑΕ, ΠΑΜΑΚ και ΠΔΜ σε θέματα μεταφοράς τεχνολογίας. Με τη συμμετοχή πλέον και του ΑΠΘ, το Δίκτυο ΣΠΕΙΡΑ+ αποκτά νέα δυναμική. Από την προστασία του ερευνητικού αποτελέσματος έως την κατάρτιση επιχειρηματικών σχεδίων και την προσέγγιση επενδυτών, συμβάλλουμε ουσιαστικά στην αύξηση των δεικτών καινοτομίας της χώρας».
Ο ρόλος του κάθε εταίρου
Ο καθηγητής και επιστημονικά υπεύθυνος της πράξης του ΑΠΘ Θωμάς Κωτσόπουλος, παρουσίασε τα ερευνητικά επιτεύγματα της περιόδου 2021–2024 του Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας του πανεπιστημίου κατά την οποία επιτεύχθηκαν 6.577 ενεργά ερευνητικά έργα (3.603 έργα ολοκληρώθηκαν) με συνολικό κύκλο εργασιών 322 εκατ. ευρώ, 2.335 βιομηχανικά έργα (το 30% των εσόδων του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας-ΕΛΚΕ είναι από ιδιωτικούς φορείς), 88 ενεργές πατέντες, 5 βιομηχανικά σχέδια, μια φυτική ποικιλία, ένα εμπορικό σήμα, και 20 εταιρείες τεχνοβλαστοί έχουν εγκριθεί με χρηματοδότηση άνω του 1,5 εκατ. ευρώ από τις οποίες οι 14 εντάχθηκαν στο μητρώο του Elevate Greece. Αυτήν τη στιγμή μάλιστα στο Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας του ΑΠΘ βρίσκονται υπό σύσταση 10-15 εταιρείες spinoffs. «Η Μονάδα Μεταφοράς Τεχνολογίας & Καινοτομίας του ΑΠΘ αποτέλεσε καταλύτη, ενισχύοντας τη συνεργασία πανεπιστημίου – βιομηχανίας και δημιουργώντας εταιρείες spinoffs με διεθνή αναγνώριση», σημείωσε ο κ. Κωτσόπουλος, δίνοντας έμφαση στη συστηματική εμπορική αξιοποίηση του ερευνητικού έργου.
Το Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος
Από την πλευρά του ο καθηγητής και επιστημονικά υπεύθυνος της πράξης του ΔΙΠΑΕ Πέτρος Σαμαράς, ανέδειξε την ανάγκη στήριξης των ερευνητών δηλώνοντας ότι «κεντρικός μας στόχος είναι η βιωσιμότητα του Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας μετά την τετραετία της χρηματοδότησης. Παράλληλα, η συστηματική παρακολούθηση κάθε πατέντας στα επόμενα στάδια αξιοποίησής της αποτελεί κρίσιμο εργαλείο για την προστασία και την εμπορική αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης».
Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
Ο καθηγητής και επιστημονικά υπεύθυνος της πράξης ΠΑΜΑΚ, Κώστας Φούσκας εστίασε στη διάσταση της επιχειρηματικότητας. «Η μεγάλη πρόκληση είναι η δημιουργία κουλτούρας επιχειρηματικής σκέψης και πρωτοβουλίας, που σήμερα εκλείπει. Ο ρόλος μας στη ΣΠΕΙΡΑ+ αφορά τα clusters τουρισμού, δημιουργικών βιομηχανιών και κοινωνικών-ανθρωπιστικών επιστημών», εξήγησε.
Ήδη η Μονάδα Μεταφοράς Τεχνολογίας και Καινοτομίας του ΠΑΜΑΚ έχει να επιδείξει σημαντικά αποτελέσματα με πέντε εγκεκριμένους τεχνοβλαστούς, δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, συμμετοχή σε δράσεις οικοσυστήματος και εγκεκριμένα κανονιστικά κείμενα για τη λειτουργία της Μονάδας.
Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας
Η Κατερίνα Ντζιόκα, προϊσταμένη της Μονάδας Οικονομικής και Διοικητικής Υποστήριξης του Ε.Λ.Κ.Ε. του ΠΔΜ, τόνισε ότι η καλλιέργεια επιχειρηματικής νοοτροπίας, από την παραγωγή γνώσης έως την εφαρμογή της, είναι ζωτικής σημασίας. «Το πλαίσιο που δημιουργεί η ΣΠΕΙΡΑ+ μας δίνει τη δυνατότητα να μετατρέψουμε την έρευνα σε λύσεις για την κοινωνία και την οικονομία», πρόσθεσε.
Το ΠΔΜ διαθέτει ήδη τέσσερα ενεργά διπλώματα ευρεσιτεχνίας, ένα προς έγκριση, καθώς και ενεργειακά κέντρα ικανοτήτων.
Το ΕΚΕΤΑ
Ο πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ, Δρ. Ευάγγελος Μπεκιάρης, υπογράμμισε τον κεντρικό ρόλο του φορέα. «Η σύνδεση της έρευνας με την οικονομία είναι αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής μας. Συμπορευόμαστε με τους ερευνητές μας σε όλα τα στάδια. Προτεραιότητά μας παραμένει η εκπαίδευση και η επιμόρφωση, με όραμα η ΣΠΕΙΡΑ+ να φτάσει ακόμη και στα σχολεία, να γίνει θεσμός και να συνεχίσει ανεξαρτήτως χρηματοδότησης. Το όραμά μας επομένως είναι η μετεξέλιξη του Γραφείου μεταφοράς τεχνολογίας του ΕΚΕΤΑ σε μια μονάδα παροχής υπηρεσιών μεταφοράς τεχνολογίας και σε άλλους ερευνητικούς οργανισμούς του ελληνικού οικοσυστήματος», είπε χαρακτηριστικά.
Clusters και ομάδες εργασίας
Όλοι οι παραπάνω φορείς ενώνουν συνεπώς τις δυνάμεις του συμμετέχοντας στο δίκτυο ΣΠΕΙΡΑ+ όπου αναπτύσσονται πέντε θεματικές ομάδες εργασίας, συνδεδεμένες με τις οκτώ στρατηγικές προτεραιότητες της RIS3 και τον κάθε φορέα να συντονίζει διαφορετικούς τομείς. Ειδικότερα, το ΕΚΕΤΑ αναλαμβάνει τον συντονισμό για βιομηχανική παραγωγή, υλικά & κατασκευές, ψηφιακές τεχνολογίες, μεταφορές & εφοδιαστική αλυσίδα, το ΑΠΘ για αγροδιατροφική αλυσίδα, βιοεπιστήμες και υγεία, το ΠΑΜΑΚ για τουρισμό, πολιτισμό και δημιουργικές βιομηχανίες, κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες, το ΔΙΠΑΕ για περιβάλλον και κυκλική οικονομία ενώ το ΠΔΜ για την ενέργεια.
Επίδραση και αναμενόμενα αποτελέσματα
Το δίκτυο στοχεύει στη συγκρότηση ενός σταθερού μηχανισμού συνεργασίας, με αντάλλαγμα καλές πρακτικές, τεχνογνωσία και κοινές δράσεις που αποφέρουν οικονομίες κλίμακας.
Ενδεικτικοί στόχοι για την επόμενη τετραετία είναι πέντε συμφωνητικά συνεργατικής έρευνας με τη βιομηχανία, 60 καταγραφές εφευρέσεων, 4 τεχνοβλαστοί, 2 διπλώματα ευρεσιτεχνίας εκτός Ελλάδας, 6 αιτήσεις PCT, 10 περιπτώσεις απόδειξης ιδέας (PoC), 25 μελέτες σκοπιμότητας, 12 επιχειρηματικά πλάνα, 3 open days τεχνολογίας, 2 εκδηλώσεις δικτύωσης
Η μελλοντική συμβολή του δικτύου στη βελτίωση δεικτών καινοτομίας, όπως παρουσιάστηκε, είναι μεταξύ άλλων 109 συμφωνητικά συνεργατικής έρευνας με τη βιομηχανία (+154%), 178 καταγραφές εφευρέσεων (+31%), 21 τεχνοβλαστοί (+48,8%), 33 διπλώματα ευρεσιτεχνίας εκτός Ελλάδας (+80,5%)
Ωστόσο, η ΣΠΕΙΡΑ+ δεν περιορίζεται μόνο σε μετρήσιμα αποτελέσματα αλλά δημιουργεί σημαντικούς άυλους πόρους όπως ανθρώπινο κεφάλαιο με γνώσεις και εμπειρίες προσωπικού, διαρθρωτικό κεφάλαιο με πρότυπα έγγραφα, εγχειρίδια, ηλεκτρονικές εφαρμογές, σχεσιακό κεφάλαιο με σχέσεις με βιομηχανία, δημόσιους φορείς και συμμετοχή σε διεθνή δίκτυα. Αυτό το «κεφάλαιο» αποτελεί τη βάση για τη βιωσιμότητα του σχήματος ακόμη και μετά τη λήξη της χρηματοδότησης.
Η ΣΠΕΙΡΑ+ είναι μια ολοκληρωμένη στρατηγική υποδομή που ενισχύει τη μεταφορά τεχνολογίας στην Ελλάδα, συνδέει την έρευνα με την παραγωγή, καλλιεργεί κουλτούρα επιχειρηματικότητας και προσφέρει απτά αποτελέσματα σε επίπεδο πατεντών, spinoffs και συνεργασιών.
Με προϋπολογισμό σχεδόν 4 εκατ. ευρώ, με συμμετοχή κορυφαίων πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων, αλλά κυρίως με ανθρώπινο όραμα και στρατηγική κατεύθυνση, το δίκτυο φιλοδοξεί να συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και στη μετατροπή της καινοτομίας σε εθνικό συγκριτικό πλεονέκτημα με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
