Τα λιμάνια Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης αποκτούν νέο ρόλο μέσα από σιδηροδρομικές και οδικές συνδέσεις με τη Βουλγαρία και τις αγορές του Βορρά, ενώ ταυτόχρονα δρομολογούνται κρίσιμες επενδύσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ για έργα που αλλάζουν τον χάρτη της περιοχής.
Η νέα γραμμή υψηλής ταχύτητας Αλεξανδρούπολη–Ορμένιο, η σύνδεση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με το σιδηροδρομικό δίκτυο, οι αναβαθμίσεις σε Rudozem, Καρτζαλί–Μακάζα και Ξάνθη–Εχίνος, αλλά και οι μεγάλες παρεμβάσεις στη Βουλγαρία, δημιουργούν μια νέα πραγματικότητα. Η Μακεδονία και η Θράκη διεκδικούν κομβικό ρόλο στους ευρωπαϊκούς διαδρόμους Βορρά–Νότου και Μαύρης Θάλασσας–Αιγαίου, με άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία, το εμπόριο και την απασχόληση.
Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Αλεξανδρούπολη: τρεις λιμένες με στρατηγική σημασία
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Μεταφορών της Ελλάδας, Κωνσταντίνος Κυρανάκης, υπογράμμισε στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Η Βουλγαρία συναντά το ευρώ. Ενσωμάτωση και οικονομικές προοπτικές», που συνδιοργανώθηκε από το Βουλγαρο-Ελληνικό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (BHCCI) και το Green Transition Forum (GTF), ότι μέχρι το 2030 η Θεσσαλονίκη θα διαθέτει διευρυμένες δυνατότητες, με έργα που ξεκινούν άμεσα, ενώ η Αλεξανδρούπολη έχει ήδη αναλάβει στρατηγικό ρόλο σε στρατιωτική κινητικότητα και ενέργεια. Η Καβάλα, από την πλευρά της, αναμένεται να ενισχύσει το αποτύπωμά της στις συνδυασμένες μεταφορές.
«Το καθήκον μας στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών είναι να συνδέσουμε αυτά τα τρία λιμάνια όχι μόνο με την υπόλοιπη Ελλάδα, αλλά και με τη Βουλγαρία και την Ευρώπη. Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα εναλλακτικό σημείο εισόδου για προϊόντα από όλο τον κόσμο, ώστε μέσω ναυτιλίας να φτάνουν στην ευρωπαϊκή αγορά μέσα από τις δύο χώρες μας. Αυτό δεν είναι όνειρο, ούτε ουτοπία. Συμβαίνει ήδη, με χρηματοδότηση εξασφαλισμένη», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο ίδιος ανακοίνωσε ότι, μέσω του ευρωπαϊκού Ταμείου «Connecting Europe Facility», εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση ύψους 500 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας από την Αλεξανδρούπολη μέχρι το Ορμένιο στα σύνορα με τη Βουλγαρία. Η διαδικασία αναμένεται να προκηρυχθεί μέχρι το τέλος του έτους. Παράλληλα, προωθείται η σύνδεση της Καβάλας αλλά και η αναβάθμιση της σύνδεσης του λιμανιού της Θεσσαλονίκης με το σιδηροδρομικό δίκτυο – με σχετική προκήρυξη να βγαίνει τον Οκτώβριο 2025.
Η διασυνοριακή συνεργασία Ελλάδας–Βουλγαρίας
Στην ίδια γραμμή, ο Υπουργός Περιφερειακής Ανάπτυξης και Δημοσίων Έργων της Βουλγαρίας, Ιβάν Ιβανόβ, τόνισε ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δύο χώρες αποτελούν ευκαιρίες για κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. «Η δημιουργία αποτελεσματικών δικτύων μεταφορών και υποδομών αποτελεί αδιαμφισβήτητη ευκαιρία για βιώσιμη ανάπτυξη στη Βουλγαρία, στην Ελλάδα και συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση», σημείωσε.
Ο ίδιος στάθηκε ιδιαίτερα στο Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Interreg Ελλάδα–Βουλγαρία, που έχει στηρίξει έργα βελτίωσης μεταφορών, κυκλικής οικονομίας, πολιτισμού και βιώσιμου τουρισμού. Η πρόσφατη έγκριση του έργου CrossBo 2, την 1η Σεπτεμβρίου 2025, θεωρείται ορόσημο, καθώς συνεχίζει την επιτυχημένη πορεία του CrossBo 1 (2014–2020), το οποίο είχε οδηγήσει στην κατασκευή του νέου μεθοριακού σταθμού Rudozem –Ξάνθη και σε σημαντικές ανακατασκευές οδικών αξόνων.
Μέσω του CrossBo 2 προγραμματίζονται εκσυγχρονισμός της περιφερειακής οδού Rudozem, βελτίωση του άξονα Kardzhali- Makaza, μελέτη για το οδικό δίκτυο Smolyan, εκσυγχρονισμός του άξονα Ξάνθη–Εχίνος– ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Στόχος, όπως είπε, είναι να αναβαθμιστούν οι διασυνοριακές συνδέσεις και να δημιουργηθεί προστιθέμενη αξία για τις τοπικές κοινωνίες.
Βουλγαρικές υποδομές με ευρωπαϊκή διάσταση
Ο κ. Ιβανόβ αναφέρθηκε και σε έργα εντός Βουλγαρίας, που όμως επηρεάζουν συνολικά την περιοχή. Μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, αναμένεται να λειτουργήσει πλήρως η Ευρωπαϊκή Οδός (Europe Motorway), που συνδέει τα σύνορα με τη Σερβία (Καλοτίνα) με τους μεγάλους αυτοκινητοδρόμους Τράκια και Χέμους.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον αυτοκινητόδρομο Στρούμα στη δυτική Βουλγαρία, ο οποίος αποτελεί κομβική σύνδεση Βορρά–Νότου (Ρουμανία–Ελλάδα), αλλά και μέρος του ευρωπαϊκού άξονα Ιγουμενίτσα–Αθήνα–Σόφια–Βουδαπέστη. Αν και το μεγαλύτερο τμήμα του έχει ολοκληρωθεί, 26 χλμ. στο φαράγγι Κρέσνα παραμένουν σε εκκρεμότητα λόγω περιβαλλοντικών περιορισμών. «Η ολοκλήρωση γίνεται σε στενή συνεργασία με περιβαλλοντικές οργανώσεις», διευκρίνισε.
Παράλληλα, εξελίσσονται έργα όπως: οδός Βίντιν–Μπότεβγκραντ (αυτοκινητόδρομος ταχείας κυκλοφορίας στα βόρεια της Σόφιας), νέος δρόμος Μοντάνα–Σόφια με σήραγγα στο πέρασμα Πετροχάν, αυτοκινητόδρομος Ρούσε–Βελίκο Τάρνοβο και δεύτερη γέφυρα Δούναβη, προγραμματισμένος αυτοκινητόδρομος Ρίλα (σύνδεση Στρούμα–Τράκια–Χέμους), άξονας Πλόβντιβ–Σμόλιαν– Rudozem, νέοι δρόμοι προς τα τελωνεία Λέσοβο και Γκιουέσεβο. Με την κατασκευή του, αλλά και με την προβλεπόμενη ανέγερση δεύτερης γέφυρας του Δούναβη κοντά στο Ρούσε, αναμένεται σημαντική αύξηση της κυκλοφορίας προς το εσωτερικό της χώρας και αντίστοιχα προς τα σύνορα με Ελλάδα και Τουρκία
Η Βουλγαρία, όπως τόνισε, επενδύει στρατηγικά στην κατεύθυνση Βορρά–Νότου, με στόχο να αναβαθμίσει τη θέση της ως κόμβος μεταφορών και να ενισχύσει την οικονομική συνεργασία με την Ελλάδα.
Νέες χρηματοδοτήσεις και προγράμματα Interreg
Το Interreg Ελλάδας–Βουλγαρίας παραμένει βασικό εργαλείο. Το 2024 προκηρύχθηκαν προσκλήσεις ύψους 32 εκατ. ευρώ, με τις αξιολογήσεις να ολοκληρώνονται έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2025. Παράλληλα, μέχρι το τέλος του έτους θα ανακοινωθεί ειδική πρόσκληση για στήριξη πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων με κονδύλια 5,8 εκατ. ευρώ. Στα σκαριά βρίσκεται και το έργο Flood Protection 2, που αποσκοπεί στη μείωση κινδύνου πλημμυρών και στην ίδρυση Κοινού Κέντρου Εκπαίδευσης στο Μπλαγκόεβγκραντ.
Ρουμανία, Βουλγαρία και Ελλάδα: τριμερής συνεργασία
Ο Αναπληρωτής Υπουργός Μεταφορών της Βουλγαρίας, Luben Danov, τόνισε ότι η Νοτιοανατολική Ευρώπη είναι πύλη μεταφορών, αλλά με σοβαρά κενά σε σχέση με τη Δυτική Ευρώπη. Υπογράμμισε τη σημασία της πολιτικής της ΕΕ και του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών για την κάλυψη αυτών των κενών.
Ο ίδιος ανέδειξε τον νέο διάδρομο Βαλτική Θάλασσα – Εύξεινος Πόντος – Αιγαίο, που θα συνδέει τρεις θάλασσες, καθώς και τον διάδρομο Δυτικά Βαλκάνια – Ανατολική Μεσόγειος, που αφορά άμεσα την Ελλάδα. Σημαντικό κοινό project είναι η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκη – Καβάλα – Αλεξανδρούπολη – Μπουργκάς – Βάρνα – Ρούσε, η οποία θα συνδέει τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας με το Αιγαίο (διακρατικό σιδηροδρομικό έργο Sea2Sea). Η έγκαιρη, κατά τον ίδιο, δημιουργία αυτής της σιδηροδρομικής σύνδεσης θα προσφέρει καλύτερη συνδεσιμότητα μεταξύ των λιμένων του Εύξεινου Πόντου και της Μεσογείου και θα εξασφαλίσει βιώσιμη σύνδεση στην περιοχή.
«Πρέπει να ευθυγραμμίσουμε στρατηγικές, να κινητοποιήσουμε χρηματοδότηση και να συντονίσουμε τις διοικήσεις μας. Η δημιουργία μιας κοινής δεξαμενής έργων με Ελλάδα και Ρουμανία είναι ήδη σε εξέλιξη», σημείωσε ενώ πρόσθεσε ότι ο νέος ευρωπαϊκός διάδρομος μεταφορών που συνδέει την Ανατολική Ευρώπη κατά μήκος του άξονα Βορρά-Νότου θα αποτελέσει σύνδεση μεταξύ των τριών θαλασσών και θα αποτελέσει μέσο για την ανάπτυξη βιώσιμων και πολυτροπικών ροών εμπορευματικών και επιβατικών μεταφορών. «Πρέπει να ενώσουμε τις προσπάθειές μας για την κατασκευή του διαδρόμου με συντονισμένο τρόπο», τόνισε.
Η στρατηγική της Βόρειας Ελλάδας
Η τοποθέτηση του κ. Κυρανάκη ανέδειξε και μια κρίσιμη διάσταση: η Βόρεια Ελλάδα, με τα λιμάνια και τις υποδομές της, μπορεί να αποτελέσει εναλλακτική λύση στα μεγάλα λιμάνια του Ρότερνταμ και της Βαρκελώνης, προσφέροντας πιο άμεση πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.
Στο πλαίσιο αυτό, η σύνδεση Θεσσαλονίκης–Σόφιας με σιδηρόδρομο υψηλής ταχύτητας αποτελεί άμεσο στόχο, με οφέλη σε εμπόριο, απασχόληση και οικονομία. Παράλληλα, κοινές δράσεις για οδική ασφάλεια και υιοθέτηση ενιαίων προδιαγραφών στη συντήρηση υποδομών τίθενται στην ατζέντα.
Η Ελλάδα και η Βουλγαρία συνεπώς δεν αντιμετωπίζουν τις ευρωπαϊκές προκλήσεις μεμονωμένα. Μέσα από μεγάλα έργα οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών, μέσω του Interreg και της χρηματοδότησης της ΕΕ, οι δύο χώρες τοποθετούν τη Βόρεια Ελλάδα και τη Βουλγαρία στον χάρτη των στρατηγικών μεταφορών.
Η Αλεξανδρούπολη, η Καβάλα και η Θεσσαλονίκη, σε συνδυασμό με τους βουλγαρικούς αυτοκινητόδρομους και σιδηροδρομικούς άξονες, μπορούν να διαμορφώσουν έναν νέο πόλο ανάπτυξης στα Βαλκάνια. Όπως δήλωσε ο κ. Κυρανάκης: «Υπάρχει πραγματική προοπτική. Ελλάδα και Βουλγαρία μπορούν να γίνουν η εναλλακτική λύση της Ευρώπης στις διεθνείς μεταφορές».
