Οι εμπορικές επιχειρήσεις, έχοντας μπροστά τους μια κρίσιμη περίοδο που μπορεί να καθορίσει τον τζίρο του επόμενου εξαμήνου, επιχειρούν να τονώσουν το καταναλωτικό ενδιαφέρον ήδη από το προηγούμενο δεκαήμερο, προχωρώντας σε στοχευμένες μειώσεις τιμών σε επιλεγμένα προϊόντα.
Η πρακτική αυτή ξεκίνησε κυρίως από τις μεγάλες αλυσίδες και τα ηλεκτρονικά τους καταστήματα, τα οποία προσπαθούν να «ζεστάνουν» το ενδιαφέρον των καταναλωτών και να αυξήσουν την κίνηση στην αγορά. Πρόκειται για μια στρατηγική που αποσκοπεί να καλύψει το χαμένο έδαφος, καθώς το πρώτο τρίμηνο του 2025 αποδείχθηκε υποτονικό για το λιανεμπόριο της Θεσσαλονίκης, ενώ και η προηγούμενη χειμερινή εκπτωτική περίοδος κινήθηκε κάτω των προσδοκιών για την πλειονότητα των επιχειρήσεων. Έμποροι του κέντρου της πόλης μιλώντας στα Μακεδονικά Νέα επισήμαναν ότι η αγορά κινείται υποτονικά αυτήν τη στιγμή και μόνο οι μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων φαίνεται να καταγράφουν αρκετή καταναλωτική κίνηση με την αισιοδοξία ότι οι θερινές εκπτώσεις θα αναστρέψουν το κλίμα κάνοντας λόγο για εκπτώσεις έως και 50%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), ο κύκλος εργασιών των επιχειρήσεων λιανικού εμπορίου στην Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης ανήλθε σε 1,77 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2025, σημειώνοντας αύξηση 1,1% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024 (1,75 δισ. ευρώ). Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως στη σταθερή πορεία των υπεραγορών τροφίμων και του εμπορίου καυσίμων, που κατάφεραν να διατηρήσουν τον όγκο των συναλλαγών παρά την κόπωση από την ακρίβεια.
Ωστόσο, εάν εξαιρεθούν οι κλάδοι τροφίμων, καυσίμων και οχημάτων -οι οποίοι συχνά «φουσκώνουν» τη συνολική εικόνα λόγω του μεγάλου μεριδίου τους- τότε η καθαρή λιανική αγορά προϊόντων μη βασικής ανάγκης στη Θεσσαλονίκη κατέγραψε πτώση. Συγκεκριμένα, ο κύκλος εργασιών για τους υπόλοιπους κλάδους μειώθηκε κατά 2%, φτάνοντας τα 441,5 εκατ. ευρώ από 450,4 εκατ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο του 2024. Το στοιχείο αυτό δείχνει ότι οι καταναλωτές γίνονται ολοένα και πιο προσεκτικοί, περιορίζοντας τις αγορές τους στα απολύτως αναγκαία.
Οι μικρομεσαίοι και η πίεση στο εισόδημα
Η εικόνα αυτή είναι ακόμη πιο εμφανής στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του λιανεμπορίου στη Θεσσαλονίκη. Πανελλαδικά, ο κύκλος εργασιών των ΜΜΕ στο λιανεμπόριο μειώθηκε κατά 2,1% το ίδιο διάστημα, με τις πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις να δέχονται τη μεγαλύτερη πίεση. Στους κλάδους εκτός τροφίμων, καυσίμων και οχημάτων, οι μικρομεσαίοι είδαν μείωση 1,1%.
Οι ίδιοι οι έμποροι, ιδιαίτερα όσοι δραστηριοποιούνται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, αναγνωρίζουν ότι η αγορά βρίσκεται σε μέτρια κατάσταση, με τις μεγάλες αλυσίδες να κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Ταυτόχρονα, τα έξοδα των επιχειρήσεων, από ενέργεια και ενοίκια μέχρι αμοιβές προσωπικού, τείνουν αυξανόμενα, κάνοντας το οικονομικό περιβάλλον ακόμη πιο απαιτητικό. Δεν είναι τυχαίο ότι σε εμπορικές περιοχές-«βιτρίνες» της πόλης όπως η Τσιμισκή, η Μητροπόλεως και η Αγίας Σοφίας, το φαινόμενο των ξενοίκιαστων καταστημάτων γίνεται όλο και πιο συχνό.
Με βάση εξάλλου τα στοιχεία της Cushman & Wakefield Proprius τα ενοίκια στην οδό Τσιμισκή αγγίζουν τα 160 ευρώ το τετραγωνικό ανά μήνα με την απόδοση να είναι στο 5,90%.
Οι καταναλωτές και οι αλλαγές στις συνήθειες
Από την πλευρά τους, οι καταναλωτές έχουν προσαρμοστεί σε ένα περιβάλλον συνεχών ανατιμήσεων και μειωμένου διαθέσιμου εισοδήματος. Αυτό έχει οδηγήσει σε ριζική αλλαγή των αγοραστικών συνηθειών: οι αγορές γίνονται πλέον στοχευμένα, με τον καταναλωτή να δίνει προτεραιότητα στις ανάγκες έναντι των επιθυμιών. Έτσι, ακόμη και σε περιόδους εκπτώσεων και μεγάλων προσφορών, η αυθόρμητη κατανάλωση έχει περιοριστεί σημαντικά.
Στον κλάδο της ένδυσης και υπόδησης ειδικότερα, που αποτελεί βαρόμετρο για το λιανεμπόριο, τα οργανωμένα καταστήματα στη Θεσσαλονίκη εμφάνισαν μικρές αυξομειώσεις. Αντίθετα, οι αγορές μεταχειρισμένων και οι υπαίθριες αγορές φαίνεται να απορροφούν μέρος της κατανάλωσης, προσφέροντας χαμηλότερες τιμές.
Οι θερινές εκπτώσεις και το στοίχημα της ανάκαμψης
Η θερινή εκπτωτική περίοδος, που θα διαρκέσει έως το Σάββατο 30 Αυγούστου, αποτελεί μια ευκαιρία για τις επιχειρήσεις να ανακτήσουν τζίρους και να πάρουν μια «ανάσα». Οι προσδοκίες είναι συγκρατημένα αισιόδοξες, με τους εμπόρους να ελπίζουν ότι η έναρξη της τουριστικής περιόδου θα τονώσει την κατανάλωση, ιδίως σε περιοχές με υψηλή τουριστική επισκεψιμότητα. Σημειώνεται ότι τα καταστήματα της Θεσσαλονίκης μπορούν να λειτουργήσουν και την Κυριακή 20 Ιουλίου, αυξάνοντας τις πιθανότητες για επιπλέον έσοδα.
Το στοίχημα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της πόλης είναι να κερδίσουν τον καταναλωτή με ανταγωνιστικές τιμές, ποιοτικά προϊόντα και μια αναβαθμισμένη εμπειρία αγορών, σε μια εποχή που οι διεθνείς τάσεις δείχνουν ότι ο κόσμος στρέφεται όλο και περισσότερο στις ηλεκτρονικές αγορές.
Το συμπέρασμα για την αγορά της Θεσσαλονίκης
Η εικόνα που αποτυπώνεται είναι μιας αγοράς που αντέχει, παρά τις ισχυρές πιέσεις. Ο κύκλος εργασιών στη Θεσσαλονίκη διατηρείται σε θετική τροχιά συνολικά, αν και οι πωλήσεις προϊόντων εκτός των βασικών αναγκών δείχνουν ότι το καλάθι του καταναλωτή παραμένει προσεκτικό. Για να συνεχιστεί αυτή η ισορροπία, απαιτούνται σταθερά εισοδήματα στα νοικοκυριά και στοχευμένες πολιτικές στήριξης των τοπικών αγορών.
Η πορεία των θερινών εκπτώσεων θα δείξει αν η συγκράτηση θα παραμείνει ή αν η αγορά της Θεσσαλονίκης θα βρει τον δρόμο προς μια πιο ουσιαστική ανάκαμψη στο δεύτερο εξάμηνο του 2025.
