Ο διευθύνων σύμβουλος της Tesla, 'Ιλον Μασκ, πέρυσι χρησιμοποίησε την περιουσία του για να στηρίξει πλήρως την επιτυχημένη προεδρική εκστρατεία του Ρεπουμπλικανού Ντόναλντ Τραμπ το 2024, καθιστώντας τον τον μεγαλύτερο πολιτικό δωρητή στη χώρα. Αργότερα ηγήθηκε της δημιουργίας της υπηρεσίας U.S. DOGE της κυβέρνησης Τραμπ, με στόχο τη μείωση του μεγέθους του κρατικού μηχανισμού.
Ωστόσο, το κόμμα του Μασκ αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις - από την πολιτική δομή που ευνοεί το διπολικό σύστημα μέχρι τον δικό του απρόβλεπτο χαρακτήρα. Παρακάτω παρουσιάζονται μερικά από τα μεγαλύτερα εμπόδια.
Θεσμικά εμπόδια και κανόνες ψηφοδελτίων
Το εκλογικό σύστημα «ο νικητής τα παίρνει όλα» των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι φιλόξενο προς τα τρίτα κόμματα.
Ο Χανς Νοέλ, καθηγητής πολιτικής ιστορίας και μεθοδολογίας στο Πανεπιστήμιο Τζορτζτάουν, δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν διαθέτουν «θεσμούς που να είναι ανοιχτοί στην επιτυχία πολυκομματικών ή τρίτων κομμάτων».
«Πρέπει να κερδίσεις απόλυτα για να αποκτήσεις οτιδήποτε», είπε ο Νοέλ. «Δεν είναι όπως σε άλλες δημοκρατίες, όπου μπορείς να ξεκινήσεις ένα μικρό κόμμα, να πάρεις 20 ή 30 τοις εκατό των ψήφων και να αποκτήσεις μερίδιο των εδρών στο κοινοβούλιο και να χτίσεις από εκεί».
Πέρα από το σύστημα «ο νικητής τα παίρνει όλα», αν ο Μασκ θέλει να ενισχύσει ομοσπονδιακούς υποψηφίους σε διαφορετικές πολιτείες ή, τελικά, να παρουσιάσει υποψήφιο πρόεδρο τρίτου κόμματος, η νέα του οργάνωση θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις διαφορετικές απαιτήσεις για συμμετοχή στα ψηφοδέλτια.
Οι πολιτείες και η Ομοσπονδιακή Εκλογική Επιτροπή έχουν κανόνες και απαιτήσεις για την εγγραφή ενός νέου πολιτικού κόμματος. Οι πολιτείες έχουν επίσης δικούς τους κανονισμούς, που συχνά περιλαμβάνουν απαιτήσεις κατοικίας και συλλογής υπογραφών από ψηφοφόρους.
Ιστορικά εμπόδια και πρόσφατες προκλήσεις
Πολιτικά κόμματα εκτός του αμερικανικού δικομματικού συστήματος υπάρχουν εδώ και καιρό, αλλά η πρόσφατη απήχησή τους σε εθνικό επίπεδο είναι περιορισμένη.
Η τελευταία φορά που προεδρικός υποψήφιος εκτός Ρεπουμπλικανικού ή Δημοκρατικού κόμματος κέρδισε εκλεκτορικές ψήφους ήταν το 1968, όταν πέντε νότιες πολιτείες ψήφισαν υπέρ του υποψηφίου του Αμερικανικού Ανεξάρτητου Κόμματος, Τζορτζ Γουάλας.
Η υποψηφιότητα του Ραλφ Νέιντερ το 2000 με το Πράσινο Κόμμα, σύμφωνα με ειδικούς, συνέβαλε στο εξαιρετικά οριακό αποτέλεσμα στη Φλόριντα, με αποτέλεσμα ο Ρεπουμπλικανός Τζορτζ Μπους να κερδίσει την εκλογή μόνο αφού παρενέβη το Ανώτατο Δικαστήριο. Παρ’ όλα αυτά, ο Νέιντερ δεν έλαβε καμία εκλεκτορική ψήφο.
Οι ανεξάρτητοι γερουσιαστές Μπέρνι Σάντερς (Βερμόντ) και Άνγκους Κινγκ (Μέιν) συνεργάζονται με τους Δημοκρατικούς. Δύο πρώην γερουσιαστές που αποχώρησαν από το Δημοκρατικό Κόμμα και έγιναν ανεξάρτητοι ενώ ήταν ακόμα στο αξίωμα - η Κίρστεν Σινέμα από την Αριζόνα και ο Τζο Μάντσιν ο Τρίτος από τη Δυτική Βιρτζίνια - δεν έθεσαν υποψηφιότητα για επανεκλογή το 2024. Ο Τζάστιν Αμάς εκπροσώπησε το Μίσιγκαν στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ξεκινώντας ως Ρεπουμπλικανός αλλά αποχωρώντας από το κόμμα το 2019 και εντασσόμενος στο Φιλελεύθερο Κόμμα το 2020. Αφού εξέτασε το ενδεχόμενο υποψηφιότητας για την προεδρία με τους Φιλελεύθερους, αποφάσισε να μην διεκδικήσει ξανά την έδρα του στη Βουλή.
Εύρος και στρατηγική
Ο Μασκ έγραψε το Σάββατο στην πλατφόρμα Χ ότι ο στόχος του είναι οι ενδιάμεσες εκλογές του επόμενου έτους. Παρομοίασε τη στρατηγική του με τις τακτικές του Έλληνα στρατηγού Επαμεινώνδα κατά των Σπαρτιατών στη μάχη των Λεύκτρων: «Εξαιρετικά συγκεντρωμένη ισχύς σε ακριβές σημείο στο πεδίο της μάχης.»
Ο Μασκ έχει αναφερθεί στο παρελθόν στη δυνατότητα να επηρεάσει τη σύνθεση του Κογκρέσου, επικεντρώνοντας σε λίγες, σημαντικές έδρες στη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά δεν έχει κατονομάσει συγκεκριμένους στόχους.
Ο Μασκ αντιτίθεται έντονα στο φορολογικό νομοσχέδιο που ψήφισαν οι Ρεπουμπλικανοί και υπέγραψε ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα. Η πλειοψηφία των Αμερικανών επίσης διαφωνεί, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Washington Post-Ipsos που διεξήχθη τον περασμένο μήνα. Το 63% του κοινού στην έρευνα δήλωσε ότι η εκτιμώμενη αύξηση του χρέους κατά 3 τρισ. δολάρια από το πακέτο δαπανών είναι απαράδεκτη.
Ο Μακόρκλ υποστηρίζει ότι η αντίθεση του δισεκατομμυριούχου στις κρατικές δαπάνες δεν συνιστά ακόμη μακροπρόθεσμη στρατηγική κόμματος και ότι τα τεράστια κρατικά συμβόλαια που εξασφαλίζουν οι εταιρείες του θα μπορούσαν να υπονομεύσουν το μήνυμά του: «Ο άνθρωπος που έχει περισσότερα κυβερνητικά συμβόλαια απ’ όσα χωράει ο νους θα γίνει το πρόσωπο των φιλελευθέρων; Δεν ξέρω.»
Διχασμοί ανάμεσα στο πιθανό κοινό του
Το 80% του «κέντρου» στο οποίο λέει ότι απευθύνεται ο Μασκ, σύμφωνα με τον Νοέλ του Georgetown, μπορεί και να μη διαθέτει την απαιτούμενη συνοχή ώστε να αποτελέσει πολιτικό κόμμα.
«Οι άνθρωποι έχουν δεσμούς με τα υπάρχοντα κόμματα, είναι απογοητευμένοι από αυτά, δεν τους αρέσουν. Έχουν ανησυχίες, αλλά δεν υπάρχει μια συγκροτημένη εκλογική βάση που να μπορεί να διεκδικήσει», είπε ο Νοέλ. «Ποιον προσπαθεί να προσεγγίσει; Αυτό το 80% δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο.»
Συγκέντρωση πολιτικών συμμάχων
Μετά την αποχώρησή του από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και την επακόλουθη ρήξη του με τον Τραμπ και τους Ρεπουμπλικανούς του Κογκρέσου, η επιρροή του Μασκ στο κόμμα φαίνεται να εξασθενεί. Ο σύμμαχος του Τραμπ, Τζέιμς Φίσμπακ, έχει ήδη δηλώσει ότι ιδρύει μια ισχυρή επιτροπή πολιτικής δράσης για να αναχαιτίσει τις πολιτικές βλέψεις του Μασκ.
Αν και ο πλούτος του Μασκ έχει στηρίξει τις πολιτικές του κινήσεις, τα ισχυρά πολιτικά κόμματα μπορούν να συγκεντρώνουν χρήματα μέσω δικτύων ενδιαφερόμενων ψηφοφόρων, σημειώνει ο Νοέλ.
Υπάρχει τουλάχιστον ένας Ρεπουμπλικανός στο Κογκρέσο με φιλελεύθερη σκέψη και απέχθεια στις δαπάνες, τον οποίο συνεχίζει να στηρίζει ο Μασκ: ο βουλευτής Τόμας Μάσι (Κεντάκι). Δύο μη Ρεπουμπλικανικές ομάδες, η Libertarian National Committee και η κεντρώα πολιτική ομάδα No Labels, λένε ότι θέλουν να συνεργαστούν με τον Μασκ.
Υπομονή
Θα μπορέσει ένας ιδιόρρυθμος δισεκατομμυριούχος, γνωστός για την τάση του να αψηφά τους κανόνες και να θέτει φιλόδοξους στόχους για τις ομάδες του, καθώς και για τον σχεδιασμό διαστημόπλοιων και ηλεκτρικών αυτοκινήτων, να υπομείνει ατελείωτες διαδικασίες για να βάλει υποψηφίους στα ψηφοδέλτια μόνο και μόνο για να χάσουν τις εκλογές;
Ο Νοέλ και ο Μακόρκλ λένε ότι ίσως χρειαστεί να αντιμετωπίσει με αλλεπάλληλες ήττες πριν δει πολιτική επιτυχία.
Ο Μασκ εμφανίζεται επίσης να ταλαντεύεται τους τελευταίους μήνες σχετικά με το πόσα χρήματα πρέπει να συνεχίσει δαπανά για πολιτικούς σκοπούς.
Μετά την ήττα του υποψηφίου του στο Ουισκόνσιν, ο Μασκ είχε δηλώσει ότι σχεδιάζει να περιορίσει κατά πολύ τις δαπάνες του για την πολιτική στο μέλλον, αφήνοντας πάντως ανοιχτό το ενδεχόμενο να επανέλθει δυναμικά εάν δει τον λόγο να το κάνει.
