Οι συνομιλίες πραγματοποιούνται εν μέσω εντεινόμενου ανταγωνισμού για τους τεράστιους ορυκτούς πόρους της Κεντρικής Ασίας. Οι δυτικές χώρες επιδιώκουν να διαφοροποιήσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους μακριά από τη Μόσχα και το Πεκίνο.
Συγκεκριμένα, οι ΗΠΑ αναζητούν νέες συνεργασίες για να εξασφαλίσουν κρίσιμα ορυκτά, ενεργειακές προμήθειες και χερσαίους εμπορικούς δρόμους που παρακάμπτουν τους γεωπολιτικούς τους αντιπάλους.
Η λεγόμενη πλατφόρμα C5+1, που ξεκίνησε το 2015, φέρνει μαζί τις ΗΠΑ και τις πέντε χώρες της Κεντρικής Ασίας – Καζακστάν, Κιργιζία, Τατζικιστάν, Τουρκμενιστάν και Ουζμπεκιστάν – για να προωθήσει τη συνεργασία σε οικονομικά, ενεργειακά και θέματα ασφάλειας. Οι ηγέτες τους θα παρακαθίσουν επίσης σε δείπνο με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο την Πέμπτη.
Αμερικανοί και Καζάκοι εκπρόσωποι υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για κρίσιμα ορυκτά σε συνάντηση στην Ουάσιγκτον την Πέμπτη, σύμφωνα με την υπηρεσία Τύπου του προέδρου του Καζακστάν, Κασίμ-Τζομάρτ Τοκάγιεφ. Δεν δόθηκαν περισσότερες λεπτομέρειες.
Η Γκρέισελιν Μπασκαράν, διευθύντρια του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών, δήλωσε ότι η αμερικανική διοίκηση θα προχωρήσει σε συνεργασία κυβέρνηση προς κυβέρνηση αλλά και σε εμπορικές συμφωνίες που θα διασφαλίζουν την πρόσβαση των ΗΠΑ σε ζωτικής σημασίας ορυκτά.
«Καθώς η Κίνα και η Ρωσία εδραιώνουν τον έλεγχο τους στα συστήματα εξόρυξης, επεξεργασίας και υποδομών της περιοχής, η Ουάσιγκτον επιδιώκει να αποκτήσει χειροπιαστή παρουσία μέσω στοχευμένων στρατηγικών έργων», ανέφερε η Μπασκαράν.
Οι πέντε χώρες, πλούσιες σε ορυκτά και ενέργεια, παραμένουν οικονομικά δεμένες με τη Ρωσία, τον πρώην σοβιετικό τους κυβερνήτη, ενώ η γειτονική Κίνα έχει αυξήσει την επιρροή της μέσω μεγάλων επενδύσεων σε υποδομές και εξορυκτικά έργα.
Συνολικά, οι χώρες φιλοξενούν περίπου 84 εκατομμύρια ανθρώπους και διαθέτουν τεράστια αποθέματα ουρανίου, χαλκού, χρυσού, σπάνιων γαιών και άλλων στρατηγικών ορυκτών, απαραίτητων για τις παγκόσμιες προσπάθειες μετάβασης σε πιο πράσινες μορφές ενέργειας.
Το Καζακστάν, η μεγαλύτερη οικονομία της περιοχής, είναι ο κορυφαίος προμηθευτής ουρανίου στον κόσμο, παράγοντας σχεδόν το 40% της παγκόσμιας παραγωγής το 2024, ενώ το Ουζμπεκιστάν βρίσκεται μεταξύ των πέντε κορυφαίων παραγωγών. Μαζί αντιπροσωπεύουν λίγο πάνω από το μισό της παγκόσμιας παραγωγής ουρανίου – έναν κρίσιμο πόρο για την αμερικανική πυρηνική ενέργεια, σημαντική πηγή ηλεκτρισμού για τις ΗΠΑ. Η Ρωσία εξακολουθεί να προμηθεύει περίπου το 20% του εισαγόμενου ουρανίου στις ΗΠΑ, γεγονός που καθιστά τη διαφοροποίηση των πηγών ολοένα και πιο επιτακτική.
Υπό την προεδρία Τραμπ, οι ΗΠΑ ακολουθούν πολυδιάστατη στρατηγική για την εξασφάλιση κρίσιμων ορυκτών και τη μείωση της εξάρτησης από την Κίνα, η οποία κυριαρχεί στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού στρατηγικών μετάλλων, όπως ουράνιο, σπάνιες γαίες, χαλκό και τιτάνιο.
Η Κίνα, σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει αξιοποιήσει την κυριαρχία της περιορίζοντας τις εξαγωγές, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη της Ουάσιγκτον να εξασφαλίσει εναλλακτικές πηγές.
