Ο διεθνολόγος, οικονομολόγος και καθηγητής Παγκόσμιας Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, αναφέρεται στο είδος της κυβερνοκατασκοπίας στο οποίο, σύμφωνα με τον ίδιο, υπάγεται το περιστατικό που καταγράφηκε χθες στη Νέα Υόρκη. Σημειώνει επίσης ότι ακόμη κι αν γινόταν η συνάντηση ανάμεσα στους ηγέτες Ελλάδας - Τουρκίας στον χρόνο που θα είχαν στη διάθεσή τους, θα συμφωνούσαν απλώς ότι διαφωνούν, ενώ μιλά και για τις υβριδικές απειλές και επιθέσεις με drones πάνω από εδάφη χωρών μελών του ΝΑΤΟ που έχουν προκαλέσει ανησυχία σε ολόκληρη την Ευρώπη.
Συνέντευξη στον Θωμά Καλέση
-Κύριε Μποζίνη θα ήθελα ένα πρώτο σχόλιο αναφορικά με αυτό που συνέβη χθες στη Νέα Υόρκη, όταν η Μυστική Υπηρεσία των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι εξουδετέρωσε ένα δίκτυο με περισσότερους από 300 SIM servers και 100.000 κάρτες SIM στην περιοχή της Νέας Υόρκης, οι οποίες ήταν ικανές να «παραλύσουν τα τηλεπικοινωνιακά συστήματα» κατά την ομιλία Τραμπ.
Η δική μου η εκτίμηση -χωρίς να έχω συλλέξει πολλές πληροφορίες αυτή τη στιγμή - είναι πως πρόκειται για ένα συμβάν που αναφέρεται από τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία και αμφιβάλλω πως βασικός σκοπός ήταν το μπλοκάρισμα των επικοινωνιών. Επειδή όμως βρισκόμαστε σε μια εντελώς ψηφιοποιημένη εποχή επικοινωνιών, δορυφορικά και cyber, έχω την εντύπωση ότι βασικός σκοπός αυτών των διακομιστών που βρέθηκαν, καθώς επίσης και των καρτών SIM ήταν η παρακολούθηση, τόσο σε επίπεδο κυβερνοχώρου όσο και ασυρμάτων των αξιωματούχων που βρέθηκαν στον ΟΗΕ.
Από εκεί και πέρα, δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι κάτι που το συναντούμε σπάνια. Σήμερα η κυβερνοκατασκοπεία είναι κάτι πολύ συνηθισμένο σε παγκόσμιο επίπεδο. Καθώς ότι είναι ψηφιακό, είναι και παγκόσμιο. Το όλο περιστατικό εντάσσεται στα πλαίσια του τυπικού ελέγχου που γίνεται με ειδικά μηχανήματα ώστε να ελεγχθούν πιθανές παρεμβολές ή ακόμη και υποκλοπές συνομιλιών μεταξύ μεγάλων ηγετών.
Επαναλαμβάνω ότι αυτή δεν είναι ούτε η πρώτη φορά και φυσικά δεν θα είναι και η τελευταία. Κάτι παρόμοιο εξάλλου είχε γίνει και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λόγω της παρουσίας της Άνγκελας Μέρκελ όταν και εντοπίστηκαν συσκευές παρακολούθησης Γερμανών αξιωματούχων και είχε κατηγορηθεί και η Ρωσία γι' αυτό. Καταλαβαίνετε ότι όλο αυτό είναι κάτι πολύ σύνηθες στα πλαίσια των διπλωματικών συνομιλιών όταν γίνεται προσπάθεια αποκρυπτογράφησης πληροφοριών και ανταλλαγές μηνυμάτων μεταξύ των αξιωματούχων ηγετών που συμμετέχουν σε συσκέψεις διεθών οργανισμών όπως ο ΟΗΕ.
-Άρα μιλάμε για κάποιου είδους κατασκοπεία...
Γι' αυτό ακριβώς μιλάμε. Η παρακολούθηση συνομιλιών είναι κατασκοπεία. Αυτή είναι η δική μου η εκτίμηση, καθώς δεν νομίζω ότι σκοπός τους ήταν να σαμποτάρουν ή να καταστρέψουν τις επικοινωνίες, διότι έτσι, θα εντοπιζόντουσαν πολύ εύκολα.
-Σε περίπτωση που γινόταν κάτι τέτοιο, κατέρρεε δηλαδή το τηλεπικοινωνιακό σύστημα και έβγαιναν εκτός τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας, τι κίνδυνος θα μπορούσε να υπάρξει; Γιατί έγινε λόγος για κίνδυνο σε επίπεδο ασφάλειας;
Διότι από τη στιγμή που θα πέσουν οι τηλεπικοινωνίες, που αποτελούν έναν κρίσιμο τομέα για τη διαχείριση κρίσεων, μπορεί να γίνει το οτιδήποτε και συγκεκριμένοι κλάδοι να αδυνατούν να συντονιστούν στην προσπάθεια να αντιμετωπίσουν διάφορες κρίσεις καταστροφών.
Αυτό είναι το πιο σημαντικό θέμα από όλα. Εάν υποθέταμε ότι θα μπορούσε να γίνει μια τρομοκρατική επίθεση σε διάφορα σημεία της Νέας Υόρκης, η κατάρρευση των τηλεπικοινωνιών θα είχε ως αποτέλεσμα τον μη συντονισμό μεταξύ των δημοσίων αρχών για την διαχείριση της κρίσης.
-Πάμε στα δικά μας, κατά την εκτίμησή σας η αναβολή της συνάντησης Κυριάκου Μητσοτάκη - Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σημαίνει κάτι ή το εκλαμβάνετε απλά ως ένα τυχαίο γεγονός;
Κοιτάξτε, ο καθένας μπορεί να κάνει τις δικές του εικασίες. Η δική μου εκτίμηση είναι πάντως πως ακόμα κι αν η συνάντηση γινόταν το βράδυ της Τρίτης, λόγω της σύντομης διάρκειας που θα είχε, το μόνο που θα προλάβαιναν να κάνουν οι δύο ηγέτες είναι να συμφωνήσουν ότι διαφωνούν.
Δε νομίζω ότι θα έβγαινε κάτι κρίσιμο από αυτή τη συνάντηση. Οι διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες σε κρίσιμα ζητήματα υπάρχουν και αυτά τα πράγματα δεν γίνεται να λυθούν μέσα σε μισή ώρα.
Το γεγονός μάλιστα ότι στη συνάντηση αυτή θα συμμετείχαν και κάποιοι λίγοι αξιωματούχοι δεν νομίζω ότι θα μπορούσαν να εξαχθούν και χρήσιμα συμπεράσματα. Αυτό όμως το οποίο πρέπει να πούμε είναι ότι η χρονική στιγμή κατά την οποία προγραμματίστηκε αυτή η συνάντηση που δεν έγινε, δεν είναι και η καλύτερη δυνατή λόγω του γεγονότος πως υπάρχουν ζητήματα όπως η οριοθέτηση των θαλάσσιων πάρκων, η παρουσία του ενεργειακού αμερικανικού κολοσσού της Chevron νότια της Κρήτης, καθώς επίσης και το ενδεχόμενο περιορισμού της Τουρκίας από το πρόγραμμα SAFE των 150 δισεκατομμυρίων λόγω του casus belli. Υπάρχει επίσης μια ένταση από την απόφαση της Τουρκίας να βγάλει ξανά το Piri Reis με αντίστοιχη απάντηση από την πλευρά της Ελλάδας με έκδοση Navtex για μεγάλη άσκηση, ενώ παράλληλα υπάρχει μια τεταμένη κατάσταση λόγω της ηλεκτρικής διασύνδεσης της Ελλάδας με την Κύπρο που αυτή την περίοδο δημιουργεί μια ένταση και στο εσωτερικό της Τουρκίας.
Τέλος στην εξίσωση πρέπει να βάλουμε και τους δύο περιφερειακούς πολέμους που βρίσκονται σε εξέλιξη και προσδίδουν ακόμη μεγαλύτερη ένταση σε περαιτέρω γεωπολιτικές εξελίξεις. Άρα σε αυτή τη συνάντηση θα συμφωνούσαν ότι διαφωνούν. Θα ήταν μια πολύ τυπική συνάντηση ανάμεσα σε δύο ηγέτες που διαφωνούν σε καίρια ζητήματα.
-Την ίδια ώρα που δύο περιφερειακοί πόλεμοι βρίσκονται σε εξέλιξη, κλιμακώνεται η ένταση και στην Ευρώπη, με τις ρωσικές φανερές και κρυφές κινήσεις να δημιουργούν μία περίεργη κατάσταση που ουδείς προς το παρόν γνωρίζει μέχρι πού μπορεί να φτάσει. Είδαμε προχθές για παράδειγμα, ότι έκλεισε το αεροδρόμιο της Κοπεγχάγης.
Πρόκειται για μια μορφή υβριδικών απειλών και επιθέσεων. Εξάλλου, το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της υβριδικής κατάστασης είναι πως εξελίσσεται μεταξύ ειρήνης και πολέμου. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορείς να κατηγορήσεις κάποιον ο οποίος ξεκινάει αυτό το σκηνικό, καθώς δεν υπήρχε ούτε θάνατος, αλλά ούτε καν τραυματισμός αμάχων. Όλοι φωτογραφίζουν τη Ρωσία, αλλά κανείς δεν μπορεί να αποδείξει ότι πίσω από αυτές τις επιθέσεις βρίσκεται πράγματι ο Βλάντιμιρ Πούτιν.
Κάπου εδώ βέβαια με βάση όλες αυτές τις κινήσεις που έχουν γίνει με τις εμφανίσεις των drones, θα πρέπει να συμπληρώσουμε και τη μεγάλη κυβερνοεπίθεση που δέχθηκαν Αγγλία και Βρυξέλλες. Αυτά τα δύο, παρότι θεωρούνται «λυτρισμικά» περιστατικά, καθώς ζητήθηκαν λύτρα, εγώ θεωρώ ότι αποτέλεσαν μια πολύ βασική πηγή προκειμένου να κατανοηθεί πλήρως το γεγονός πως το σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον δημιουργεί παγκόσμιους κινδύνους και νέες υβριδικές απειλές.
Από εκεί και πέρα, εγώ νομίζω ότι οποιαδήποτε δύναμη κι αν είναι από πίσω, διότι σε έναν υβριδικό πόλεμο έχουμε πάντα και το στοιχείο της παραπληροφόρησης και η Ρωσία έχει αρνηθεί ότι βρίσκεται πίσω από κάθε τέτοια ενέργεια, το κάνει για να ελέγξει την ανθεκτικότητα των κρίσιμων υποδομών αλλά και την αντίδραση των ευρωπαϊκών κρατών απέναντι σε υβριδικές απειλές.
-Και μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό, ο πρόεδρος των ΗΠΑ κρατά ίσες αποστάσεις και τηρεί στάση αναμονής.
Πάγια στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ είναι να «τιμωρεί» την Ρωσία λόγω της απουσίας συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου, από την άλλη όμως δεν την θεωρεί επίσημο εχθρό του. Δεν δείχνει δηλαδή να ανησυχεί για το ενδεχόμενο σύγκρουσης με τη Ρωσία. Και αυτό είναι πάρα πολύ σοβαρό, γι' αυτό και βλέπετε τις ευρωπαϊκές χώρες να αναλαμβάνουν μεγαλύτερη δράση.
Και σήμερα κατά την ομιλία του στον ΟΗΕ ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατηγόρησε την ΕΕ ότι παρά το γεγονός πως θεωρεί τη Ρωσία εχθρική χώρα, παρόλα αυτά υπάρχουν χώρες - μέλη που συνεχίζουν να προμηθεύονται αέριο και πετρέλαιο από αυτή.
Άρα λοιπόν νομίζω ότι η στρατηγική του Πούτιν πέρα από τον ανοικτό πόλεμο υψηλής τεχνολογίας που διεξάγει στην Ουκρανία, στα πλαίσια της άριστης σχέσης που έχει με τον Ντόναλντ Τραμπ ελπίζει στην επανεκτίμηση των σχέσεων με την Ευρώπη. Και αντίστοιχα η Ευρώπη πρέπει να επανεκτιμήσει το γεγονός τού πώς μπορεί να σταθεί μόνη της απέναντι στην Ρωσία.
Από την άλλη για να αναλύσουμε και λίγο τον Ντόναλντ Τραμπ, η δική μου η εκτίμηση είναι πως κατά την ομιλία του στον ΟΗΕ φωτογράφισε τις σύγχρονες παγκόσμιες απειλές. Όπως το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, μια σύγκρουση που ο ίδιος σταμάτησε πριν πάρει μεγαλύτερες εκτάσεις, ενώ παράλληλα τόνισε ότι σταμάτησε άλλους επτά πολέμους. Πρόσθεσε επίσης ότι παγκόσμια απειλή είναι και το μεταναστευτικό, το οποίο η ΕΕ αδυνατεί να το αντιμετωπίσει αποτελεσματικά.
Επεσήμανε επίσης ότι δεν μπορεί κάποιος να στηριχτεί σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας και ανέλυσε ότι δεν υπάρχει κλιματική αλλαγή και οποιαδήποτε άλλη κρίση επέρχεται βρίσκεται πιθανότατα στα πλαίσια της φυσιολογικής εξέλιξης του πλανητικού περιβάλλοντος. Νομίζω ότι από όλα αυτά, μπορούμε να βγάλουμε ένα πολύ χρήσιμο συμπέρασμα, πως οι ΗΠΑ κατά την διακυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ θα αφιερωθούν στην δημιουργία νέων μορφών ενέργειας, στην καταπολέμηση των υπερασπιστών της κλιματικής αλλαγής καθώς επίσης και ότι θα κρατήσουν ίσες αποστάσεις από την ΕΕ και την Ρωσία δεδομένου η δεύτερη, δεν θεωρείται σημαντικός εχθρός της.
* Ο Δρ. Αθανάσιος Η. Μποζίνης είναι Επίκουρος Καθηγητής «Παγκόσμιας Πολιτικής Οικονομίας και Νέων Τεχνολογιών – Βιοασφάλειας», Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και Μέλος Επιστημονικού Συμβούλιου Ανάλυσης Υβριδικών Απειλών στην Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας – Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Πρόσφατα μαζί με τους Ανδρέα Λιαρόπουλο και Γιάννη Κωνσταντόπουλο από το τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά, συνέγραψε το βιβλίο με τίτλο: Υβριδικές και Αναδυόμενες Απειλές στις Διεθνείς Σχέσεις.
