«Η Θεσσαλονίκη δεν αποτελεί απλώς ένα καλό παράδειγμα για την Ευρώπη — είναι μια ιστορία επιτυχίας που όλες οι πόλεις μπορούν και πρέπει να ακολουθήσουν», ανέφερε ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Απόστολος Τζιτζικώστας στην κεντρική του ομιλία τονίζοντας ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την κινητικότητα στην Ευρώπη, αλλά και τον ρόλο της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό χάρτη καινοτομίας.
Απευθυνόμενος στο ακροατήριο, ο κ. Τζιτζικώστας υπογράμμισε τον διαχρονικό ρόλο της πόλης: «Η Θεσσαλονίκη βρισκόταν πάντα στο σταυροδρόμι των πολιτισμών, του εμπορίου και της καινοτομίας. Από την αρχαία Εγνατία Οδό, που συνέδεε την Ευρώπη από τα δυτικά προς τα ανατολικά, έως τα σημερινά σύγχρονα κέντρα logistics και τεχνολογίας, η πόλη πάντα κατανοούσε τι σημαίνει να είσαι συνδεδεμένος με τις ιδέες, τις ευκαιρίες και το μέλλον».
Τόνισε δε ότι η Θεσσαλονίκη αποτελεί το ιδανικό μέρος για να συζητηθεί το πώς η έρευνα και η καινοτομία μπορούν να διαμορφώσουν τη νέα εποχή κινητικότητας στην Ευρώπη, χαρακτηρίζοντας την πόλη «μια ιστορία επιτυχίας που όλες οι ευρωπαϊκές πόλεις μπορούν και πρέπει να ακολουθήσουν».
Οι μεταφορές ως καθημερινό και στρατηγικό αγαθό
Ο κ. Τζιτζικώστας επεσήμανε ότι οι μεταφορές βρίσκονται στον πυρήνα της καθημερινότητας και της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας.
«Από τις εισαγωγές ενέργειας έως τις εφοδιαστικές αλυσίδες, από την εκπαίδευση των παιδιών μας έως τα ραντεβού των γονιών μας, όλοι εξαρτόμαστε από αεροπλάνα, τρένα, πλοία, φορτηγά, αυτοκίνητα, λεωφορεία και ποδήλατα. Εξαρτόμαστε από αυτά για τη διεθνή ανταγωνιστικότητα, την κοινωνική και περιφερειακή ανάπτυξη, και τελικά για την ποιότητα ζωής μας», είπε χαρακτηριστικά προσθέτοντας ότι «Το γνωστό ρητό ‘αν δεν είναι χαλασμένο, μην το φτιάχνεις’ ισχύει εν μέρει και στις μεταφορές. Τα δίκτυά μας λειτουργούν ικανοποιητικά, αλλά πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα συνεχίσουν να μας εξυπηρετούν καλύτερα και για τις επόμενες γενιές — με περισσότερη ασφάλεια, αποδοτικότητα, βιωσιμότητα και αξιοπιστία».
Η Τεχνητή Νοημοσύνη ως κινητήρια δύναμη μετασχηματισμού
Ο κ. Τζιτζικώστας ανέδειξε τον καθοριστικό ρόλο της Τεχνητής Νοημοσύνης στη διαμόρφωση των μεταφορών του αύριο. «Η Τεχνητή Νοημοσύνη οδηγεί την αποδοτικότητα και τον μετασχηματισμό σε όλους τους τομείς, όμως στις μεταφορές το δυναμικό της είναι πραγματικά εξαιρετικό. Μπορεί να αυτοματοποιήσει λειτουργίες, να βελτιώσει τη λήψη αποφάσεων, να ελαχιστοποιήσει τα ανθρώπινα λάθη και να βελτιστοποιήσει τη χρήση πόρων», σημείωσε.
Αναφέρθηκε σε απτά αποτελέσματα από ευρωπαϊκά έργα που αξιοποιούν την ΤΝ, όπως το πρόγραμμα “Transforming Transport”, σημειώνοντας ότι «Μπορούμε πλέον να προβλέπουμε με ακρίβεια την κυκλοφορία δύο ώρες νωρίτερα, να μειώνουμε το κόστος συντήρησης των σιδηροδρόμων κατά ένα τρίτο, να περιορίζουμε τις διαδρομές των φορτηγών κατά 17% και να αυξάνουμε τη χωρητικότητα στα αεροδρόμια κατά 10%. Αυτή είναι απτή πρόοδος και δείχνει γιατί η έρευνα έχει σημασία».
Ο Επίτροπος υπογράμμισε επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επενδύσει 10 δισ. ευρώ την τελευταία δεκαετία σε έρευνα και καινοτομία στον τομέα των μεταφορών μέσω των προγραμμάτων Horizon, «σχεδόν 1 δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως για δέκα χρόνια».
Από την αυτόνομη οδήγηση έως την αεροπορία – Η Ευρώπη πρωτοπορεί
Ο κ. Τζιτζικώστας παρουσίασε ακόμη μια ευρεία εικόνα των εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης σε όλους τους τρόπους μεταφοράς: «Η Ευρώπη διαθέτει πλέον test beds για την αυτόνομη οδήγηση, κάτι που δεν ίσχυε πριν λίγα χρόνια. Οι εταιρείες μπορούν να δοκιμάζουν, να εργάζονται και να αναβαθμίζουν τα οχήματά τους. Οι επιχειρήσεις logistics χρησιμοποιούν ήδη την ΑΙ για τη διαχείριση στόλου και τη βελτιστοποίηση των εφοδιαστικών αλυσίδων».
Αναφερόμενος στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SESAR, που αναπτύσσει τη νέα γενιά διαχείρισης εναέριας κυκλοφορίας, είπε ότι «Μόνο φέτος το καλοκαίρι, φτάσαμε σε 39.000 πτήσεις σε μία ημέρα. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι απαραίτητη για τη διαμόρφωση ενός πιο έξυπνου και βιώσιμου αεροπορικού συστήματος».
Ηθικά ζητήματα και ψηφιακή υπευθυνότητα
Ο κ. Τζιτζικώστας δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις προκλήσεις που συνοδεύουν την ανάπτυξη της ΤΝ: «Για να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, χρειάζεται στοχευμένη και διαρκής έρευνα, αλλά και πολιτική στήριξη που θα μετατρέπει τα τεχνολογικά επιτεύγματα σε πραγματικά οφέλη — σε ασφάλεια, αποδοτικότητα και βιωσιμότητα».
Προειδοποίησε ωστόσο ότι απαιτούνται ισχυρά ρυθμιστικά πλαίσια και ηθικές κατευθυντήριες γραμμές για την προστασία δεδομένων, τη διαφάνεια και την κυβερνοασφάλεια. «Ο ψηφιακός μετασχηματισμός πρέπει να προχωρά παράλληλα με την περιβαλλοντική υπευθυνότητα, την κοινωνική ένταξη και τον δίκαιο ανταγωνισμό», υποστήριξε.
Κλείνοντας, σημείωσε με έμφαση: «Καθώς ενσωματώνουμε την Τεχνητή Νοημοσύνη στα συστήματα κινητικότητας, παραμένουμε πιστοί στις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης: καινοτομία με ήθος, πρόοδος με δικαιοσύνη, ανάπτυξη με βιωσιμότητα. Η Θεσσαλονίκη μας θυμίζει ότι το μέλλον των μεταφορών δεν αφορά μόνο το να κινούμαστε πιο γρήγορα, αλλά πιο έξυπνα και πιο βιώσιμα — μαζί».
Σταύρος Καλαφάτης: «Η Θεσσαλονίκη αλλάζει με το μετρό, τον προαστιακό και την ηλεκτροκίνηση»
Ο Υφυπουργός Ανάπτυξης Σταύρος Καλαφάτης επισήμανε στην ομιλία του ότι το συνέδριο αναδεικνύει τον ρόλο της έρευνας και της καινοτομίας στη δημιουργία έξυπνων και βιώσιμων συστημάτων μεταφορών. «Το ICTR είναι ένα ζωντανό παράδειγμα της δύναμης της συνεργασίας και της κοινής μας βούλησης να δημιουργήσουμε ένα ασφαλέστερο, καθαρότερο και πιο έξυπνο σύστημα κινητικότητας, που ενσωματώνει αξίες όπως η βιωσιμότητα, η κοινωνική ένταξη και η προσβασιμότητα για όλους», δήλωσε.
Αναφερόμενος στη Θεσσαλονίκη, υπογράμμισε ότι «Η πόλη μας βιώνει ήδη αυτές τις αλλαγές. Το μετρό μπήκε πλέον στις ράγες και στην καθημερινότητά μας, επεκτείνεται προς την Καλαμαριά και αργότερα δυτικά, αλλάζοντας τη λειτουργία και την ποιότητα ζωής. Ο επόμενος στόχος είναι η σύνδεση περιοχών με τον προαστιακό σιδηρόδρομο και περισσότερα ηλεκτρικά τρένα».
Ο Υφυπουργός αναφέρθηκε στην ενίσχυση των ΜΜΜ με ηλεκτροκίνητα λεωφορεία και στις πρωτοβουλίες για συνεργασία μεταξύ ΕΚΕΤΑ και δήμων. «Θέλουμε οι δήμαρχοι να θέσουν συγκεκριμένα προβλήματα και να βοηθηθούν μέσα από τις νέες τεχνολογίες για να τα επιλύσουν. Εργαζόμαστε ώστε η Ελλάδα να μη μένει παρατηρητής των εξελίξεων, αλλά να τις συνδιαμορφώνει», σημείωσε.
Η Ελλάδα στην πρωτοπορία της τεχνητής νοημοσύνης
Ο κ. Καλαφάτης τόνισε επίσης ότι η χώρα έχει μπει δυναμικά στη νέα εποχή της ΤΝ: «Η Ελλάδα είναι μία από τις επτά χώρες που επέλεξε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη δημιουργία των μεγάλων υποσταθμών τεχνητής νοημοσύνης, των AI Factories. Ήδη διεκδικούμε και έναν δεύτερο υποσταθμό. Παράλληλα, μεγάλες διεθνείς εταιρείες επενδύουν σε data centers και επεξεργασία δεδομένων στη χώρα μας».
«Το στοίχημα», πρόσθεσε, «είναι να μεταφράσουμε το εξαιρετικής ποιότητας ερευνητικό προϊόν σε αναβάθμιση υπηρεσιών και προϊόντων προς όφελος των πολιτών».
Δρ. Ευάγγελος Μητσάκης: «Η ΑΙ αλλάζει ριζικά την έρευνα και τις μεταφορές»
Ο Δρ. Ευάγγελος Μητσάκης, Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του ICTR 2025, ανέδειξε τη δυναμική του φετινού συνεδρίου. «Το ICTR 2025 σημείωσε εξαιρετικές επιδόσεις όσον αφορά τον αριθμό των επιστημονικών εργασιών, των συγγραφέων και των διεθνών συμμετεχόντων. Το κεντρικό θέμα “Οι μεταφορές στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης” καλύπτει όλο το φάσμα — από τη βιώσιμη κινητικότητα και την ηλεκτροκίνηση έως την αυτοματοποίηση και την ανάλυση δεδομένων», σχολίασε.
Ο κ. Μητσάκης μοιράστηκε και έναν προβληματισμό: «Ένας από τους πρωτοπόρους της ΑΙ είπε πρόσφατα ότι μόνο οι άνθρωποι που θα γεννηθούν από σήμερα και μετά, δεν θα υπάρξει στιγμή που να είναι πιο ικανοί ή πιο γνώστες από τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Είναι μια φράση που αξίζει σκέψη, ειδικά αν αναλογιστούμε τις επιπτώσεις της ΑΙ στις μεταφορές και στην έρευνα. Ελπίζω η επιστημονική κοινότητα να αξιοποιήσει αυτές τις δυνατότητες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής».
Δρ. Ευάγγελος Μπεκιάρης: «Το ICTR είναι πλέον θεσμός διεθνούς κύρους»
Ο Πρόεδρος του ΕΚΕΤΑ, Δρ. Ευάγγελος Μπεκιάρης, χαρακτήρισε το ICTR «θεσμό διεθνούς εμβέλειας».
«Το ICTR έχει καθιερωθεί όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς. Δεν είναι μόνο η Αθήνα ή η Ρόδος που μπορούν να στηρίξουν μια τέτοια διοργάνωση· και η Θεσσαλονίκη αποδεικνύει ότι μπορεί να τα καταφέρει εξαιρετικά. Το πιο σημαντικό είναι ότι αυτή η ιδέα έχει διπλασιαστεί και τριπλασιαστεί, έχει ξεπεράσει τον αρχικό της δημιουργό και θα συνεχίσει να αποτελεί κομβική πρωτοβουλία για τη χώρα», είπε χαρακτηριστικά.
Στον χαιρετισμό της, η Δρ. Μαίρη Πάνου, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του ΕΚΕΤΑ/ΙΜΕΤ ανέφερε ότι οι εξελίξεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη μεταμορφώνουν ριζικά τον τρόπο που ζούμε και τον τρόπο που εργαζόμαστε με τον τομέα των μεταφορών να επηρεάζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τις τεχνολογικές καινοτομίες. «Η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει τον ίδιο τον ορισμό της αποδοτικότητας, της ασφάλειας, της αξιοπιστίας και της βιωσιμότητας σε όλες τις μορφές μεταφορών — από τα τρένα και τα αεροπλάνα, έως τα έξυπνα συστήματα logistics και τις λύσεις αστικής κινητικότητας που βασίζονται στα δεδομένα. Το συνέδριο προσφέρει μια εξαιρετικά σημαντική πλατφόρμα για ανταλλαγή ιδεών, παρουσίαση πρωτοποριακής έρευνας και διερεύνηση εφαρμογών που μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το συνέδριο ICTR 2025 επιβεβαίωσε τον ρόλο της Θεσσαλονίκης ως επιστημονικού, τεχνολογικού και καινοτομικού κόμβου της ΝΑ Ευρώπης. Η πόλη φιλοξενεί ερευνητικά κέντρα αιχμής, όπως το ΕΚΕΤΑ και το Thess INTEC, ενώ το νέο μετρό, οι ηλεκτροκίνητες μεταφορές και οι υποδομές logistics καθιστούν τη Θεσσαλονίκη πρότυπο βιώσιμης αστικής κινητικότητας.
Όπως τόνισε ο Επίτροπος Τζιτζικώστας, «η Θεσσαλονίκη μάς εμπνέει, γιατί ξέρει να επαναπροσδιορίζει τον εαυτό της μέσα στους αιώνες, μετατρέποντας τη θέση της ανάμεσα στη στεριά και τη θάλασσα σε γέφυρα δημιουργικότητας και προόδου. Το μέλλον των μεταφορών δεν αφορά μόνο το να κινούμαστε πιο γρήγορα, αλλά να κινούμαστε μαζί — πιο έξυπνα και πιο βιώσιμα».
Χαιρετισμούς στην εναρκτήρια εκδήλωση του συνεδρίου απηύθυναν επίσης ο Καθηγητής Κωνσταντίνος Κεπαπτσόγλου, Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του ICTR 2025, ο Αθανάσιος Τσιάνος, Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων (HITE), ο Νικόλαος Τζόλλας Αντιπεριφερειάρχης Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο Σπύρος Βούγιας Πρόεδρος του Δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης και η Δρ. Γεωργία Αϋφαντυοπούλου, Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ).
